Hstori e përgjithshme shqipëtare!
Faqja 1 e 1
Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:14 am
GJENDJA E SHQIPËRISË PARA ARDHJES SË ISLAMIT
Gjate shekujve te 10-13 duke qene se tokat shqiptare ishin nje nga pikat
kyçe kryesore te perandorise venedikase, Venediku kishte zhvilluar ne
tokat shqiptare nje sistem mbrojtjeje imperiale. Ky system konsistonte
ne mbrojtjen e pikave kyçe sic ishin mbyllja e kalimit te sllaveve te
cilet vinin nga ZETA drejt Shkodres dhe Dyrrachion(durresit) dhe per
kete rolin kryesor mbrojtes e kishte keshtjella e Lissos(Alessio ose
Lezha aktuale. Sipas Anne Comnéne Lezha kishte nje rol madhor mbulues
ushtarak duke qene se ajo mbronte Shkodren dhe Durresin. Ne 1022 Papa
Benedetto i 8te ja jep Raguzes te gjitha tokat shqiptare ne veri te
Alessios(Lezhes)(1)
Megjithate Lezha duke qene afer me Kroia( Krujen) nuk ngelet e izoluar.
Ne 1082 Alexis Comnéne instalon trupat e tij ne sheshin Deabolis, ne
luginen e Devollit(2) nga i cili mund te arriheshin liqenet e
Maqedonise, dhe me tej zemra e perandorise. Belagrade(Berati) arrihej
ndermjet Osumit, ndersa Gllavinica(Ballshi) ndermjet Drinos apo Vjoses.
Por rolin determinant ne ekonomine e vendit e luan bregdeti shqiptar, i
cili i pajisur me kala dhe keshtjella te shumta qe nga epoka Justiniane
sherben si tranzit per tregtine transballkanike, dhe gjithashtu me
keshtjellat e tij luan nje rol mbrojtes. Ne keto shekuj perandoria
Bizantine nuk interesohej fare per Shqiperine vecse per bregdetin i cili
sic e thame luante rol shume te forte ndaj edhe Bizanti smund ta
leshonte ate. Por duke qene se numri i kolonive greke ne sherbim te
Bizantit ishin te pakta, megjithe perpjekjet qe beri Bizanti per
instalimin e shumte te grekeve ne bregdetin shqiptar, Bizantit ju desh
qe te hynte ne bashkepunim me indigjenet locale qe ishin shqiptaret
sepse nqs bregdeti shqiptar binte, atehere rruga ishte e hapur drejt
Selanikut sic u vu re edhe ne sulmin normand te 1185(3). Popullsia
shqiptare jetonte ne kushte te mizershme duke qene se te gjitha pasurite
natyrore te vendit merreshin dhe transportoheshin nga Venediku,
Bizanti, dhe Raguza drejt porteve shqiptare dhe me pas shiteshin ne
vende te tjera. Druri shqiptar ishte i mjafueshem per te mirembajtur te
gjitha portet dhe anijet Bizantine ne bregdetin shqiptar por gjithashtu
ai transportohej ne Itali dhe gjetke. Dritherat dhe cerealet ishin aq me
bollek ne zonen e Vlores saqe ato i mjaftonin normandeve qe te ushqenin
gjithe ushtrite e tyre(4). Kryqezata e pare filloi dhe Robert de
Flandre me ushtrite e veta pasi kaloi vendet sllave dhe erdhi ne
Shqiperi tha : Me ne fund erdhem ne nje vend ku sdo te na mungoje
asgje(5).
atkeqesisht qytetet shqiptare banoheshin dhe kontrolloheshin nga
tregtare te huaj dhe disa kuislinga te rralle vendas te cilet kishin
arritur nja fare aristokracie ku si princ i pare shqiptar autonom
shqiptar ishte Progoni i cili luftoi shume per te arritur autonomine e
tij duke qene se ai kishte presion konstant nga kolonite greke dhe
zoterinjte bizantine qe kontrollonin ekonomine dhe situaten politike ne
Shqiperi. Nje shembull konkret ishte familja Chryseloi e durresit e cila
zoteronte nje pjese ne madhe tokash ne ate zone. Ata ishin me origjine
bullgare dhe ishin helenizuar por ishin aleate me Car Samuelin dhe me
armenianet dhe kalonin here here nen varesine e bullgareve dhe here nen
ate te Bizantit sipas interesave te tyre strategjiko-ekonomike. Shembuj
te tille te zoterve te tokave kishte me qindra mijera(6). Pakenaqesia e
popullsise vendase rritej dita dites dhe ishte duke arritur kulmin dhe
kjo tregohet qarte kur ne 1185 Eustathe i Selanikut pranon hapur se
ishin shqiptaret ata qe i lehtesuan marrjen e Durresit mbretit te
Sicilise. Anne Comnéne shkruan se ne 1081 gjate sulmit normand ne Durres
pjese me e madhe e kolonive tragtare ishin greke, venedikas dhe
amalfitane.Luftrat Veneto-Bizantine te shekullit te 12 benin qe qyteti i
durresit dhe shume qytete te tjera shqiptare te binin here ne duart e
grekeve dhe here ne duart e italianeve duke marre parasysh faktin qe pas
cdo beteje digjeshin shume vende dhe shqiptaret vendas merreshin si
robe lufte nga te dyja palet. Keto luftra e varferuan edhe me shume
popullsine vendase. Ne ate periudhe edhe Gjenova pergatiste nje
nderhyrje ushtarake ne Shqiperi dhe duke pasur frike nga kjo gje
Venediku pushtoi Durresin ne 1205. Edhe Piza ne ate periudhe kishte syte
mbi trojet shqiptare dhe priste momentin e duhur per ti pushtuar ato.
Ne 1270 bregdeti shqiptar kalon nen varesine e mbretit te Napolit i cil
ive taksa shume te larta gje qe çon ne largimin e venedikasve dhe
raguzianeve nga Shqiperia e mesme duke sjelle ne kete menyre dekadencen e
Durresit dhe qyteteve te tjera bregdetare. Raguza dhe venedikasit
vershojne atehere drejt vendeve qe nuk kontrollohen nga Napoletanet
sidomos me ne jug ku zoterimet i takonin Bizantit. Raguza exportonte
prodhimet shqiptare drejt tregjeve sllave dhe per konsumimin e saj te
brendshem ne Dalmaci ndersa Venediku drejt Italise. Autori francez Alain
Ducellier ne librin e tij « SHQIPERIA NDERMJET BIZANTIT DHE VENEDIKUT »
shkruan se
prodhuesit lokale vuanin shume sepse ekonomia ishte e drejtuar nga
kolonite e huaja dhe ishte kthyer ne nje skllaveri per vendasit qe
punonin si skllever duke jetuar ne kushte shume primitive dhe shpesh
neper tenda dhe shtepi te rrenuara pervec disa aristokrateve
shqiptare neper qytete te cilet ishin kthyer ne kuislinga duke
bashkepunuar ne skllaverine koloniale qe kishin impozuar Bizanti (me
kolonet e tij greke) Venediku (me italianet) dhe Raguza me ushtrite e
veta.
Ne fillim te shekullit te 15 gjendja u keqesua me tej per shqiptaret
duke qene se Venediku e rimorri Durresin ne 1392 dhe vazhdoi vjedhjen e
prodhimeve shqiptare te cilet i sherbenin per te ushqyer Dalmacine nga
Kotori deri ne Zadar(7). Pas 1385 Venediku filloi ti jape nje rendesi
kapitale Shqiperise duke qene se osmanet po afronin dhe Shqiperia ishte
nje vend strategjik me keshtjellat e saj qe do ti sherbente si baze
Venedikut kunder osmaneve. Megjithe sakrificat e princave locale
shqiptare per autonomi Venediku jo vetem si perkrahu ata por edhe i
luftoi duke filluar qe ne 1385 dhe deri ne kohen e skenderbeut ku
familje te forta shqiptare si Balshajt u luftuan ashper nga Venediku.
Ndersa autori K. Jirecek ne Valona im Mitteralter,
(Illyrische-Albanische Forchungen ) thote se princat shqiptare i kerkuan
ndihme princave Osmane kunder Venedikut. Ndersa Alain Ducellier e quan
rolin e Venedikut shume negativ ne Shqiperi sepse fiskaliteti i ashper
qe ata ushtrojne mbi shqiptaret dhe abuzimet e pamasa te funksionereve
Venedikas ndaj agrikultoreve vendas çuan ne nje emigrim masiv dhe
progresiv te shqiptareve ne shekullin e 15 deri ne ate pike sa Durresi
qe ishte nje nder qytetet dhe portet me te fuqishme te ballkanit ne 1430
konsiderohet si « gati bosh dhe shume i varfer »(8). Venediku dhe
Raguza kishin lidhje te forta politike me disa prince shqiptare te cilet
i mundesonin atyre perfitime te shumta ne kurriz te popullit shqiptar.
Ne kete menyre princat qe ishin kuislinga pasuroheshin por edhe lejonin
autoritetin e venedikut dhe raguzes mbi trojet shqiptare. Keta princa
nuk e donin ardhjen e osmaneve ne trojet shqiptare se keshtu do te
humbnin supremacine e tyre ekonomike dhe privilegjet qe kishin mbi
popullaten e shtypur vendase. Keta princa ishin Topiajt , Muzakajt ,
Kastriotet , Arianitet, dhe Dukagjinet te cilet ishin aleate te
nenshtruar te Venedikut dhe Raguzes kunder Osmaneve.
Ne 1461 atehere qe Valona eksporton sasi te medha dridhi drejt Raguzes(e
cila pas dobesimit te Venedikut perparoi sidomos ne Vlore dhe Kanine),
tregtaret dhe fshtaret rreth e qark vlores detyroheshin ne blinin drith
ne More per te mbijetuar.Raguza ne ate periudhe megjithe prezencen
osmane kishte nje koloni super te forte ne vlore dhe fakti i mesiperm
tregon qarte se deri ne cfare pike e shfrytezonin ata popullsine lokale.
Raguza kishte gjithashtu monopolin e kripes shqiptare e cila nga zona e
vlores transportohej drejt Dalmacise duke marre parasysh faktin qe
brigjet shqiptare ne detin Jon kishin nje sasi shume here me te larte
kripe sesa Dalmacia. Pas viteve 1450 kur kripa e vlores filloi te
mbaronte ose pakesohej Raguzianet e lane vloren dhe u drejtuan drejt
brigjeve te Pulias ne Italine jugore. Raguza luajti edhe nje rol shume
te forte ekonomik ne shitjen e sklleverve shqiptare ne fillim te
shekullit te 15, te cilet merreshin ne trojet shqiptare per tu shitur ne
Pulia dhe Marche, dhe kjo tregti vazhdoi per dekada me rralle dhe pse
teorikisht qeveria e Raguzes z ndalonte kete por fshehtas ajo e
mbeshteste ate sepse ishte nje nder bizneset me fitimprurese te
Raguzes(CF. Skllavet e shitur, « Ab Albanensi-bus », ne Himare, ne 1439
(arkivat historike te Dubrovnik). Keshtu trafiku i fshehte i sklleverve
shqiptare organizohej ne fillim te shekullit te 15 nga princat sllave qe
sundonin
vloren si Mrksa Zarkovic. Ne kete menyre anije te mbushura ma skllever
shqiptare zbarkonin ne portet e Ankones dhe Porto Recanati(11). Edhe ne
vitet 1459 dhe 1466 trafikantet Raguziane ngarkonin anije te tera me
skllever shqiptare. Ata i genjenin shqiptaret e varfer sidomos rreth
fshatrave se do i punesonin ne Raguze dhe do i paguanin mire, por sapo
arrinin ne brigjet italiane me ndihmen e miqve te tyre i kthenin ata ne
skllever dhe i shisnin ata.
Pas dobesimit te rende te qyteteve dhe trevave shqiptare disa rruge psh
ajo qe lidhte Durresin me Sllavonine u zhduken dhe autori francez Alain
Ducellier ne librin « Shqiperia ndermjet Bizantit dhe Venedikut » thote
qe per kete turqit nuk duhen akuzuar sepse nuk e rrenuan ata bregdetin
shqiptar por kolonizimi dhe shfrytezimi i paskrupullt i Venedikut,
Bizantit , dhe Raguzes i bregdetit dhe trojeve shqiptare. Pas ardhjes se
osmaneve ne Ballkan gjithmone sipas te njejtit autor rruge te tjera u
gjalleruan si « VIA DE ZENTA » qe lidhte Lezhen me Shkodren dhe duke
vazhduar drejt Vaut te Dejes lidhte Prizrenin me Shkupin, dhe shume
rruge te reja u krijuan si ajo qe lidhte Vloren me Beratin dhe me pas
vazhdonte drejt Sllavonise, Korces apo Kosturit, apo rruga e re qe
lidhte Gjirokastren me Himaren, duke rikrijuar nje rol çeles te trojeve
shqiptare te cilet ne kete menyre blinin edhe mallra ne Serbi apo
Maqedoni dhe ja u shisnin te huajve te porte shqiptare tashme te
kontrolluar nga osmanet. Ketu behet fjale per tregtaret dhe princat
shqiptare te cilet nen tutelen osmane filluan nje biznes te vertete te
mallrave vendase po edhe atyre qe vinin nga lindja me ish shfrytezuesit
dhe shkelesit e tyre Bizantine, Venedikas, apo Raguziane nje rol te
rendesishem per kete luajti Vlora e cila disa dekada me pare ishte ishte
e dominuar nga cifute, sllave disa shqiptare por sidomos nga greke ku
prezantuesi me i mire i tyre eshte doganieri Manoli Vissomati i njohur
ne vitet 1417-1435, por kjo perberje njerezish ishte nje varg kolonish
parazite te cilet i sherbenin politikes shtypese dhe shfrytezimit te
vendit nga te huajt. Ne menyre te pamohueshme gjendja ne shqiperi
ndryshoi fale dominimit turk dhe « pax ottomana » te cilet duke larguar
pushtuesit dhe shfrytezuesit e vjeter koloniale dhe duke gjetur te
shqiptaret aleate besnike ne ballkan kunder venedikasve sidomos qe
shqiptaret urrenin keta te fundit, krijoi per shqiptaret vendas nje
situate shume te favorshme per zhvillimin e vendit ,dhe sidomos tregtise
mes lindjes dhe perendimit. Pas marrjes se Vlores nga ushtrite osmane
vlora u kthye ne nje qender tregtare liberale konform rregullave te
shtetit osma n duke u bere keshtu nje nder portet me te fuqishme te
Ballkanit(9).
Por Venediku dhe Raguza nuk hoqen dore nga trafiku i fshehte ne zonen e
Vlores dhe sidomos Himares por shpesh here trafikantet sulmoheshin nga
himariotet shqiptare qe jo ralle i bashkonin forcat e tyre me turqit per
te sulmuar trafikantet(10). Keto zhvillime detyruan osmanet qe te
aktivonin popullsite vendase duke ju dhene atyre me shume liri dhe
mundesi te krijimit te nje sistemi ekonomiko-ushtarak qe forconte te
dyja palet osmanet dhe shqiptaret qe tashme po beheshin aleate te
padiskutueshem te Ballkan kunder pushtimit dhe shfrytezimit
Bizantino-Venediko-Raguzian dhe per kete nje rol te rendesishem luajti
instalimi nga qeveria osmane e « SHERIATIT » apo kushtetutes islamike e
cila hidhte poshte aristokracine duke mbrojtur nje vizion te barazise se
njerezve dhe i afronte cdo individi mundesine e zhvillimit te lire dhe
demokratik.
Gjate shekujve te 10-13 duke qene se tokat shqiptare ishin nje nga pikat
kyçe kryesore te perandorise venedikase, Venediku kishte zhvilluar ne
tokat shqiptare nje sistem mbrojtjeje imperiale. Ky system konsistonte
ne mbrojtjen e pikave kyçe sic ishin mbyllja e kalimit te sllaveve te
cilet vinin nga ZETA drejt Shkodres dhe Dyrrachion(durresit) dhe per
kete rolin kryesor mbrojtes e kishte keshtjella e Lissos(Alessio ose
Lezha aktuale. Sipas Anne Comnéne Lezha kishte nje rol madhor mbulues
ushtarak duke qene se ajo mbronte Shkodren dhe Durresin. Ne 1022 Papa
Benedetto i 8te ja jep Raguzes te gjitha tokat shqiptare ne veri te
Alessios(Lezhes)(1)
Megjithate Lezha duke qene afer me Kroia( Krujen) nuk ngelet e izoluar.
Ne 1082 Alexis Comnéne instalon trupat e tij ne sheshin Deabolis, ne
luginen e Devollit(2) nga i cili mund te arriheshin liqenet e
Maqedonise, dhe me tej zemra e perandorise. Belagrade(Berati) arrihej
ndermjet Osumit, ndersa Gllavinica(Ballshi) ndermjet Drinos apo Vjoses.
Por rolin determinant ne ekonomine e vendit e luan bregdeti shqiptar, i
cili i pajisur me kala dhe keshtjella te shumta qe nga epoka Justiniane
sherben si tranzit per tregtine transballkanike, dhe gjithashtu me
keshtjellat e tij luan nje rol mbrojtes. Ne keto shekuj perandoria
Bizantine nuk interesohej fare per Shqiperine vecse per bregdetin i cili
sic e thame luante rol shume te forte ndaj edhe Bizanti smund ta
leshonte ate. Por duke qene se numri i kolonive greke ne sherbim te
Bizantit ishin te pakta, megjithe perpjekjet qe beri Bizanti per
instalimin e shumte te grekeve ne bregdetin shqiptar, Bizantit ju desh
qe te hynte ne bashkepunim me indigjenet locale qe ishin shqiptaret
sepse nqs bregdeti shqiptar binte, atehere rruga ishte e hapur drejt
Selanikut sic u vu re edhe ne sulmin normand te 1185(3). Popullsia
shqiptare jetonte ne kushte te mizershme duke qene se te gjitha pasurite
natyrore te vendit merreshin dhe transportoheshin nga Venediku,
Bizanti, dhe Raguza drejt porteve shqiptare dhe me pas shiteshin ne
vende te tjera. Druri shqiptar ishte i mjafueshem per te mirembajtur te
gjitha portet dhe anijet Bizantine ne bregdetin shqiptar por gjithashtu
ai transportohej ne Itali dhe gjetke. Dritherat dhe cerealet ishin aq me
bollek ne zonen e Vlores saqe ato i mjaftonin normandeve qe te ushqenin
gjithe ushtrite e tyre(4). Kryqezata e pare filloi dhe Robert de
Flandre me ushtrite e veta pasi kaloi vendet sllave dhe erdhi ne
Shqiperi tha : Me ne fund erdhem ne nje vend ku sdo te na mungoje
asgje(5).
atkeqesisht qytetet shqiptare banoheshin dhe kontrolloheshin nga
tregtare te huaj dhe disa kuislinga te rralle vendas te cilet kishin
arritur nja fare aristokracie ku si princ i pare shqiptar autonom
shqiptar ishte Progoni i cili luftoi shume per te arritur autonomine e
tij duke qene se ai kishte presion konstant nga kolonite greke dhe
zoterinjte bizantine qe kontrollonin ekonomine dhe situaten politike ne
Shqiperi. Nje shembull konkret ishte familja Chryseloi e durresit e cila
zoteronte nje pjese ne madhe tokash ne ate zone. Ata ishin me origjine
bullgare dhe ishin helenizuar por ishin aleate me Car Samuelin dhe me
armenianet dhe kalonin here here nen varesine e bullgareve dhe here nen
ate te Bizantit sipas interesave te tyre strategjiko-ekonomike. Shembuj
te tille te zoterve te tokave kishte me qindra mijera(6). Pakenaqesia e
popullsise vendase rritej dita dites dhe ishte duke arritur kulmin dhe
kjo tregohet qarte kur ne 1185 Eustathe i Selanikut pranon hapur se
ishin shqiptaret ata qe i lehtesuan marrjen e Durresit mbretit te
Sicilise. Anne Comnéne shkruan se ne 1081 gjate sulmit normand ne Durres
pjese me e madhe e kolonive tragtare ishin greke, venedikas dhe
amalfitane.Luftrat Veneto-Bizantine te shekullit te 12 benin qe qyteti i
durresit dhe shume qytete te tjera shqiptare te binin here ne duart e
grekeve dhe here ne duart e italianeve duke marre parasysh faktin qe pas
cdo beteje digjeshin shume vende dhe shqiptaret vendas merreshin si
robe lufte nga te dyja palet. Keto luftra e varferuan edhe me shume
popullsine vendase. Ne ate periudhe edhe Gjenova pergatiste nje
nderhyrje ushtarake ne Shqiperi dhe duke pasur frike nga kjo gje
Venediku pushtoi Durresin ne 1205. Edhe Piza ne ate periudhe kishte syte
mbi trojet shqiptare dhe priste momentin e duhur per ti pushtuar ato.
Ne 1270 bregdeti shqiptar kalon nen varesine e mbretit te Napolit i cil
ive taksa shume te larta gje qe çon ne largimin e venedikasve dhe
raguzianeve nga Shqiperia e mesme duke sjelle ne kete menyre dekadencen e
Durresit dhe qyteteve te tjera bregdetare. Raguza dhe venedikasit
vershojne atehere drejt vendeve qe nuk kontrollohen nga Napoletanet
sidomos me ne jug ku zoterimet i takonin Bizantit. Raguza exportonte
prodhimet shqiptare drejt tregjeve sllave dhe per konsumimin e saj te
brendshem ne Dalmaci ndersa Venediku drejt Italise. Autori francez Alain
Ducellier ne librin e tij « SHQIPERIA NDERMJET BIZANTIT DHE VENEDIKUT »
shkruan se
prodhuesit lokale vuanin shume sepse ekonomia ishte e drejtuar nga
kolonite e huaja dhe ishte kthyer ne nje skllaveri per vendasit qe
punonin si skllever duke jetuar ne kushte shume primitive dhe shpesh
neper tenda dhe shtepi te rrenuara pervec disa aristokrateve
shqiptare neper qytete te cilet ishin kthyer ne kuislinga duke
bashkepunuar ne skllaverine koloniale qe kishin impozuar Bizanti (me
kolonet e tij greke) Venediku (me italianet) dhe Raguza me ushtrite e
veta.
Ne fillim te shekullit te 15 gjendja u keqesua me tej per shqiptaret
duke qene se Venediku e rimorri Durresin ne 1392 dhe vazhdoi vjedhjen e
prodhimeve shqiptare te cilet i sherbenin per te ushqyer Dalmacine nga
Kotori deri ne Zadar(7). Pas 1385 Venediku filloi ti jape nje rendesi
kapitale Shqiperise duke qene se osmanet po afronin dhe Shqiperia ishte
nje vend strategjik me keshtjellat e saj qe do ti sherbente si baze
Venedikut kunder osmaneve. Megjithe sakrificat e princave locale
shqiptare per autonomi Venediku jo vetem si perkrahu ata por edhe i
luftoi duke filluar qe ne 1385 dhe deri ne kohen e skenderbeut ku
familje te forta shqiptare si Balshajt u luftuan ashper nga Venediku.
Ndersa autori K. Jirecek ne Valona im Mitteralter,
(Illyrische-Albanische Forchungen ) thote se princat shqiptare i kerkuan
ndihme princave Osmane kunder Venedikut. Ndersa Alain Ducellier e quan
rolin e Venedikut shume negativ ne Shqiperi sepse fiskaliteti i ashper
qe ata ushtrojne mbi shqiptaret dhe abuzimet e pamasa te funksionereve
Venedikas ndaj agrikultoreve vendas çuan ne nje emigrim masiv dhe
progresiv te shqiptareve ne shekullin e 15 deri ne ate pike sa Durresi
qe ishte nje nder qytetet dhe portet me te fuqishme te ballkanit ne 1430
konsiderohet si « gati bosh dhe shume i varfer »(8). Venediku dhe
Raguza kishin lidhje te forta politike me disa prince shqiptare te cilet
i mundesonin atyre perfitime te shumta ne kurriz te popullit shqiptar.
Ne kete menyre princat qe ishin kuislinga pasuroheshin por edhe lejonin
autoritetin e venedikut dhe raguzes mbi trojet shqiptare. Keta princa
nuk e donin ardhjen e osmaneve ne trojet shqiptare se keshtu do te
humbnin supremacine e tyre ekonomike dhe privilegjet qe kishin mbi
popullaten e shtypur vendase. Keta princa ishin Topiajt , Muzakajt ,
Kastriotet , Arianitet, dhe Dukagjinet te cilet ishin aleate te
nenshtruar te Venedikut dhe Raguzes kunder Osmaneve.
Ne 1461 atehere qe Valona eksporton sasi te medha dridhi drejt Raguzes(e
cila pas dobesimit te Venedikut perparoi sidomos ne Vlore dhe Kanine),
tregtaret dhe fshtaret rreth e qark vlores detyroheshin ne blinin drith
ne More per te mbijetuar.Raguza ne ate periudhe megjithe prezencen
osmane kishte nje koloni super te forte ne vlore dhe fakti i mesiperm
tregon qarte se deri ne cfare pike e shfrytezonin ata popullsine lokale.
Raguza kishte gjithashtu monopolin e kripes shqiptare e cila nga zona e
vlores transportohej drejt Dalmacise duke marre parasysh faktin qe
brigjet shqiptare ne detin Jon kishin nje sasi shume here me te larte
kripe sesa Dalmacia. Pas viteve 1450 kur kripa e vlores filloi te
mbaronte ose pakesohej Raguzianet e lane vloren dhe u drejtuan drejt
brigjeve te Pulias ne Italine jugore. Raguza luajti edhe nje rol shume
te forte ekonomik ne shitjen e sklleverve shqiptare ne fillim te
shekullit te 15, te cilet merreshin ne trojet shqiptare per tu shitur ne
Pulia dhe Marche, dhe kjo tregti vazhdoi per dekada me rralle dhe pse
teorikisht qeveria e Raguzes z ndalonte kete por fshehtas ajo e
mbeshteste ate sepse ishte nje nder bizneset me fitimprurese te
Raguzes(CF. Skllavet e shitur, « Ab Albanensi-bus », ne Himare, ne 1439
(arkivat historike te Dubrovnik). Keshtu trafiku i fshehte i sklleverve
shqiptare organizohej ne fillim te shekullit te 15 nga princat sllave qe
sundonin
vloren si Mrksa Zarkovic. Ne kete menyre anije te mbushura ma skllever
shqiptare zbarkonin ne portet e Ankones dhe Porto Recanati(11). Edhe ne
vitet 1459 dhe 1466 trafikantet Raguziane ngarkonin anije te tera me
skllever shqiptare. Ata i genjenin shqiptaret e varfer sidomos rreth
fshatrave se do i punesonin ne Raguze dhe do i paguanin mire, por sapo
arrinin ne brigjet italiane me ndihmen e miqve te tyre i kthenin ata ne
skllever dhe i shisnin ata.
Pas dobesimit te rende te qyteteve dhe trevave shqiptare disa rruge psh
ajo qe lidhte Durresin me Sllavonine u zhduken dhe autori francez Alain
Ducellier ne librin « Shqiperia ndermjet Bizantit dhe Venedikut » thote
qe per kete turqit nuk duhen akuzuar sepse nuk e rrenuan ata bregdetin
shqiptar por kolonizimi dhe shfrytezimi i paskrupullt i Venedikut,
Bizantit , dhe Raguzes i bregdetit dhe trojeve shqiptare. Pas ardhjes se
osmaneve ne Ballkan gjithmone sipas te njejtit autor rruge te tjera u
gjalleruan si « VIA DE ZENTA » qe lidhte Lezhen me Shkodren dhe duke
vazhduar drejt Vaut te Dejes lidhte Prizrenin me Shkupin, dhe shume
rruge te reja u krijuan si ajo qe lidhte Vloren me Beratin dhe me pas
vazhdonte drejt Sllavonise, Korces apo Kosturit, apo rruga e re qe
lidhte Gjirokastren me Himaren, duke rikrijuar nje rol çeles te trojeve
shqiptare te cilet ne kete menyre blinin edhe mallra ne Serbi apo
Maqedoni dhe ja u shisnin te huajve te porte shqiptare tashme te
kontrolluar nga osmanet. Ketu behet fjale per tregtaret dhe princat
shqiptare te cilet nen tutelen osmane filluan nje biznes te vertete te
mallrave vendase po edhe atyre qe vinin nga lindja me ish shfrytezuesit
dhe shkelesit e tyre Bizantine, Venedikas, apo Raguziane nje rol te
rendesishem per kete luajti Vlora e cila disa dekada me pare ishte ishte
e dominuar nga cifute, sllave disa shqiptare por sidomos nga greke ku
prezantuesi me i mire i tyre eshte doganieri Manoli Vissomati i njohur
ne vitet 1417-1435, por kjo perberje njerezish ishte nje varg kolonish
parazite te cilet i sherbenin politikes shtypese dhe shfrytezimit te
vendit nga te huajt. Ne menyre te pamohueshme gjendja ne shqiperi
ndryshoi fale dominimit turk dhe « pax ottomana » te cilet duke larguar
pushtuesit dhe shfrytezuesit e vjeter koloniale dhe duke gjetur te
shqiptaret aleate besnike ne ballkan kunder venedikasve sidomos qe
shqiptaret urrenin keta te fundit, krijoi per shqiptaret vendas nje
situate shume te favorshme per zhvillimin e vendit ,dhe sidomos tregtise
mes lindjes dhe perendimit. Pas marrjes se Vlores nga ushtrite osmane
vlora u kthye ne nje qender tregtare liberale konform rregullave te
shtetit osma n duke u bere keshtu nje nder portet me te fuqishme te
Ballkanit(9).
Por Venediku dhe Raguza nuk hoqen dore nga trafiku i fshehte ne zonen e
Vlores dhe sidomos Himares por shpesh here trafikantet sulmoheshin nga
himariotet shqiptare qe jo ralle i bashkonin forcat e tyre me turqit per
te sulmuar trafikantet(10). Keto zhvillime detyruan osmanet qe te
aktivonin popullsite vendase duke ju dhene atyre me shume liri dhe
mundesi te krijimit te nje sistemi ekonomiko-ushtarak qe forconte te
dyja palet osmanet dhe shqiptaret qe tashme po beheshin aleate te
padiskutueshem te Ballkan kunder pushtimit dhe shfrytezimit
Bizantino-Venediko-Raguzian dhe per kete nje rol te rendesishem luajti
instalimi nga qeveria osmane e « SHERIATIT » apo kushtetutes islamike e
cila hidhte poshte aristokracine duke mbrojtur nje vizion te barazise se
njerezve dhe i afronte cdo individi mundesine e zhvillimit te lire dhe
demokratik.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:15 am
ANGLO-AMEROKANET ISHIN NE DIJENI PER MASAKREN ÇAME
Gjithçka qe do te pesonin çamerit myslimane qe do te kapeshin ishte
parapare dhe percaktuar hollesisht nga Sulioti Napolon Zerva qe me kohe.
Kjo e vertete ra ne vesh edhe te Riza Nexhip Kalit dhe Din Met Merit
nga Paramithia. Aty nga 10.06.1944, kur ata po merreshin me mallerat e
tyre ne Janine, nje nga te njohurit, hanxhiu Harallamb Kallojeropulli
nga nje fshat i Janines, i kishte ftuar per darke. Pasi i kishte vene ne
be se nuk do ta zinin ne goje, “se vihem ne rrezik jo vetem u po dhe
tere familja ime e fare e fisi”, u kishte kallezuar se nje mbremje vone
kishte shkuar ne fshatin e vet. Ne te hyre te fshatit e kishin ndaluar
nje grup njerezish te armatosur, po si u tha qe ishte nga ai fshat dy
prej tyre e shpune ne qender ku qene mbledhur tere fshataret dhe po
degjonin folesin. Ishte gjenerali me origjine Suliote Napolon Zerva
(shqipfoles qe beri karriere ne qarqet shoviniste greke). Ky, si me
tallje e
kercenim i kishte thene: “He ku je ti miku i çamerve? Te kerkonim naten e
te gjetem diten. Pa me trego si i ke miqte e tu ?” Si e kishte mbledhur
pak veten Harallambi i ishte pergjigjur: “ Une jam grek, po si familjar
qe jam, puna me lidh edhe me ata. Tregti bej e asgje tjeter.” Gjeneral
Napolon Zerva duke shtrenguar nofullat kishte vazhduar: “Po dolen te
verteta ato qe me kane thene se ti u shet arme çamerve ta dish se jo
vetem ti qe po se po, por edhe tere fare e fisin tend do ta djeg me
benzine se gjalli ne mes te fshatit, qe te lemerisen te gjithe.” Pastaj
ai ju drejtua tere te pranishmeve: “Çamerve duhet tu afrohemi dhe ti
marrim me te mire, qe te mos na ikin nga duart derisa te zeme kufirin.
Pasi ti kemi mbyllur si ne vathe, jo vetem nga njerezit qe nuk do leme
kembe shtruar po do shkojme ne thike edhe macet e tyre”. Ne mbyllje
Harallambi duke psheretire thelle u tha: “E merrni me mend se ç’e zeze u
prêt po ju kapen dhe ç’pesoj une po me zute gjekundi ne goje. Ikni! Kam
ngrene buke me çamerit, me keni ndihmuar te rris femijet. Nuk e shoh
dot llahtarin qe do pesoni.”
Me koke ne traste Rizai vrapoi nxitimthi ne Paramithi, po krere si
myftiu Hasan Abdullah Seiti, Sali hafez Muhedini, hafez Abdullah Himi,
Abedin e Gani Bako, Esad Husejn Harifi, hoxhe Husejn Bako, Nuh Bego e
disa te tjere fjaleve te tij: “Greket u afruan tek dera dhe kane
vendosur te na shuajne me maç e me kuç; te ikim sa jane akoma udhet
hapur!”, iu pergjigjen: “Qeveria greke nuk mund te lejoje te behen ketu
gjera te tilla, se turperon veten e saj dhe njollos perjete historine e
kombit te vet” – perfundoi myftiu Hasan Abdullahu. “Ato qe thua ti jane
profka e pallavra te atyre qe duan te na trembin qe te ikim e tu leme
pasurite tona.”- tha Sali hafez Muhedini.
Me kot e lodhi frymen Rizai me arsyetime te gjithfarshme per t’u mbushur
mendjen: “Qeverite greke qe nga 1912-ta e ketej as kane pertuar e as
jane turperuar per te liga ndaj nesh. S’u ka ardhur hiç rende as per
nderin e tyre e as te kombit. Perkundrazi, çdo here e kane ngrene turpin
me buke. Qe te mos vemi me tej, kur dhe si e harruat kaq shpejt
internimin aq te eger e aq poshterues qe na bene me 1940-1941? Me
Italine luftonin ne na u versulen. Perse? Se donin te na shfarosnin.
Perse se paten per gje turpin? Perse su bene merak per njollat? Dijeni
si buken qe keni ngrene se, me tu rivendosur pushteti i meparshem,
grekerit do te vene dore jo vetem mbi pasurite tona, po edhe mbi koken
tone. Kush ua zuri dot doren per ne Turqi me shume se gjysmen tone? Kush
u tha dot “Jo” kur na grabiten edhe kopshtet?”. Si e pa qe su mbushej
koka, mori familjen e vet dhe u nis per ne Shqiperi; ate qe bene edhe
tere familjet qe shpetuan pa u demtuar.
Edhe pse shumica derrmuese s’po levizte nga vendi, gjendja erdhi duke u
ashpersuar, jo vetem per dite e me shume, por edhe per ore. Njerezia ne
mbremje s’ishin te sigurt nese do te gdhiheshin te gjalle. Kjo gjendje
beri qe populli te mblidhej ne xhamine e madhe te Paramithise. U ndeshen
2 kundershtaret kryesore: Myftiu nga nje ane, qe ngulmonte per te mos u
shperngulur dhe Mazar Dinua qe keshillonte zhvendosjen he per he te
pakten ne fshatrat me ne thellesi e me te mbrojtur si, Mazrreke, Kurtes
etj. Meqe askush nuk leshoi pe Mazari i tha: “Ti ben haptazi punen e
grekut, po nje pune edhe me te rrezikshme qe se bejne dot as vete
grekerit.” Myftiu iu pergjigj: “Ti po e pe keq kercet e iken, po populli
s’ka nga vete. Une jam i biri i mulazim Abdullahut, qe i ka derrmuar
greket nga Moreja ne Konice. Edhe une nuk dua ti shoh as me sy grekerit,
po une mbaj nje qendrim: Hiq nje fill e mos e keput, per te ruajtur
njerezit e vendin nga humbja. Kam 30 vjet qe kam vazhduar kete udhe
vetem e vetem qe te shpetoj njerezit nga therja e zhdukja. Kete udhe do
te mbaj sa te shohim se ç’do te behet.” Me sjelljen dhe qendrimin e vet
dhe te atyre qe mendonin si ai, Hasan Abdullahu besonte se mund ti
zbuste qofte edhe disi pushtetaret dhe kr. e tjere a-f. Keshtu ja
harronte, ja donte te harronte fjalen e urte greke: “Fisin poniran me ta
vallun u rodhjon”(per te ndryshuar nje natyre dinake nuk eshte gje e
lehte). KESHILLI I LARTE ÇAM e arrestoi myftine dhe disa nga
mbeshtetesit e tij me te rendesishem ne tere Çamerine, si: Qazim Rexhep
Kasimin nga Paramithia, Isuf Izetin nga Varfanji, Shuaip Mete Çanon e
Xhafer Xorxin nga Filati etj.
Disa muaj me pare ne gjimnazin e Paramithise nga Korfuzi kishin derguar
Andon Rodhitin, mesues per frengjishten, po qe zoteronte edhe
gjermanishten. Ai u afrua shpejt e shpejt me disa nga paresia
Paramithite. Ky nderhyri tek komandanti gjerman,i cili e detyroi
Keshillin ti leshonte te burgosurit.
Mungesa thuajse e gjithçkaje mbrojtese ne kushte kur armata eoeasite
tanime kishte zene skajin Jug-Lindor te Çamerise se mesme, bente
gjithkend te qendronte i mbi gjemba. Keshtu qe, pavaresisht nga ndikimi i
madh i fjaleve te myftiut dhe disa te tjereve, pavaresisht nga ndjenja e
mosleshimit te kamjes, te vendit dhe marrja e rrugeve te vuajtjeve dhe
mjerimit, frika e kokes bente qe njerezia te rrinin gjithmone e me shume
mendjengritur, te prire nga zhvendosja. Çdo dite qe kalonte mendimi per
te ikur shtohej ne menyre algjebrike. Nga sa dukej gracka
kryqtaro-athino-fanarite edhesite s’do te mund te zinte kend. Per te mos
u shkuar parapergatitjet huq kryqtaret-athino-fanarite vune ne perdorim
te gjithe dinakerine e tyre greko-suliote; nje nder to ishte edhe ftesa
per takim qe u bene Myftiut te Paramithise, Hasan Abdullahut, Sali
hafez Muhedinit, dhe Qazim Rexhep Kasimit. Takimi u be ne fshatin Popove
qe gjendet ne pjesen veriore te Sulit. Pala greke, dhe grekofile
edhesito-eoeasite kryesohej nga shqiptari ortodoks Lefter Shtrungari; NE
TE BENIN PJESE EDHE DY NGA OFICERET ANGLEZE QE BASHKEVEPRONIN ME
LUKUNINE EOEASITE. Se ç’u tha ne te su be e njohur asgje. Vetem me
kalimin e diteve zune te perperiten vesh me vesh disa nga parashtresat e
pales greke si: “Ne Çameri se shpejti do te behemi fuqiplote...Njerezia
te mos ike....Ju japim fjalen e nderit se nuk do te ngitet kush as edhe
me nje lule”etj. Po se sa peshe kishte pasur dhe pari fjala e nderit te
kr.a-f dhe se sa vlejten zotimet e asokoshme edhesito-eoasite, u
vertetuan edhe nje here katerciptesisht pa kaluar as dy jave. Se ç’do te
pesonin edhe vete ata te tre e gjithkush tjeter qe do te mbante vesh
fjalet e tyre, u be e njohur sheshit qe gjate takimit. Dikush me qellim
te mire apo te keq preu pergjysem bishtat e kuajve udhetues te atyre
treve. Kjo do te thoshte: “Pergjysem do te shkurtoheni edhe ju vete.
Qarkulluan edhe fjalet se u paskeshin dhene edhe 3000 sterlina:
“Jepuani, se atje do ti gjejme tok me kreret e tyre”- paskishte thene
Napoleon Zerva.
(Zoti Ibrahim Hoxha ne shume nga librat e tij historike bazuar edhe ne
shume arkiva shteterore dhe deshmi okulare te çameve qe perjetuan
gjenocidin sjell fakte te shumta historike qe tregojne qarte se oficeret
aleate anglo-amerikane ishin ne dijeni te planeve te Zerves per
masakrimin e çameve, por prapese prape e lejuan ate sepse interesa me
madhore sesa jeta e çameve ishin ne loje per ta. Pas debatit me pro dhe
anti amerikanet qe po zhvillohet keto dite ne forumin çameria denjova qe
te sjell shkrimin e meposhtem te shkeputur nga libri “Viset kombetare
shqiptare ne shtetin grek.” Ne shkrimin e meposhtem tregohet sesi pala
greke edhesito-eoeasite ne takimin e Popoves ne Sul kryesohej nga nje
shqiptar ortodoks grekofil Lefter Shtrungari, por fakti kulminant qe e
kam hasur edhe ne libra te tjere eshte se anetare te kesaj pale ishin
edhe oficere angleze qe bashkepunonin me ta, ndersa pala shqiptare-çame
perfaqesohej nga tre çame muslimane nder ta edhe Myftiu i Paramithise.
Keto fakte tregojne qarte se si gjermanet ne krahun e tyre si aleatet
anglo-amerikane ne bashkepunim te ngushte, ishin ne dijeni te plote te
planeve te Zerves por nuk ju dhimbsen çamet dhe nuk bene asgje per ti
ndihmuar ata, ndaj perfundoj se AMERIKANIZMI i terbuar por i verbuar i
disa shqiptareve apo çameve duhet qe para se te jete euforik dhe i
lajthitur te bazohet me pare ne faqet e historise sone te pervuajtur
çame. Sikur çamet te dinin vertete historine e tyre(qe shumica nuk e
kane haberin fare ndaj kane qendrime jo llogjike) nuk do te dilnin kurre
me moton GOD BLESS AMERICA por me moton GOD BLESS ÇAMERIA. Sepse sikur
Amerikanet qe per disa vite e bene Taiwanin duke pasur Kinen gjigande
kunder, Amerikanet qe jane vellai i madh i Izraelit duke i shpallur
lufte gjithe botes Arabe, Amerika qe shembi Bllokun Sovjetik te
superfuqishem, Amerika qe pasi e shkaterroi Japonine e beri ate serish
fuqi opozitare kunder Kines fqinje, Amerika qe sepse donte te
shkaterronte aleatin e perjetshem te Rusise Serbine, e beri Kosoven
shtet te pavarur, perse Amerika nuk denjoi te degjoje lutjet dhe
kerkesat e Keshillave perfaqesues te çameve qe kane 100 vjet qe skane
lene vit e vend pa i derguar peticione Amerikes dhe shteteve te tjera,
dhe ta bente çamerine siç beri vendet e tjera, po na le edhe sot e kesaj
dite ne çameve ne meshire te fatit? Perse Amerika, vendi i lirive dhe
te drejtave te njeriut nuk denjon te levizi asnje gur per te vene ne
vend padrejtesine qe sadistet Zervisto-Suliote-Grek na bene ne çameve
edhe pse ne kemi 100 vjet qe i dergojme peticione Amerikes?
Pergjigja per nje njeri qe ka pak instruim politik, qe azhornohet me
politiken nderkombetare, dhe qe e njeh disi pak historine e politikes
nderkombetare Amerikane e ka shume te qarte se
Amerika popujt e tjere i perdor si vegla apo shkaqe per te arritur
objektivat e saj ekonomike apo politike, ashtu siç e ben edhe Rusia apo
edhe çdo Perandori tjeter Imperiale. Ajo qe ne sot duhet ta kemi te
qarte eshte fakti se nqs Amerika ska bere asgje per ti kthyer çamet ne
vendin e tyre te dashur ne çameri eshte, sepse Amerika nuk ka ndonje
interes deri tani atje. Diten qe Amerika do te kete ndonje interes (si
psh konflikte ideologjike, lufte, konflikte rajonale, me Greqine dhe
aleatet e saj) Amerika do ta perdori edhe çeshtjen çame per interesat e
saj dhe do ta ngreje ate ne arenen nderkombetare, gjithmone nen masken e
te drejtave te njeriut; ato te drejta qe ne kemi 100 vjet qe po ja
kerkojme Amerikes dhe botes por qe spo na i jep vetem per faktin se ne
çamet jemi muslimane dhe se ata skane asnje interes qe te na
ndihmojne(te pakten momentalisht)
Gjithçka qe do te pesonin çamerit myslimane qe do te kapeshin ishte
parapare dhe percaktuar hollesisht nga Sulioti Napolon Zerva qe me kohe.
Kjo e vertete ra ne vesh edhe te Riza Nexhip Kalit dhe Din Met Merit
nga Paramithia. Aty nga 10.06.1944, kur ata po merreshin me mallerat e
tyre ne Janine, nje nga te njohurit, hanxhiu Harallamb Kallojeropulli
nga nje fshat i Janines, i kishte ftuar per darke. Pasi i kishte vene ne
be se nuk do ta zinin ne goje, “se vihem ne rrezik jo vetem u po dhe
tere familja ime e fare e fisi”, u kishte kallezuar se nje mbremje vone
kishte shkuar ne fshatin e vet. Ne te hyre te fshatit e kishin ndaluar
nje grup njerezish te armatosur, po si u tha qe ishte nga ai fshat dy
prej tyre e shpune ne qender ku qene mbledhur tere fshataret dhe po
degjonin folesin. Ishte gjenerali me origjine Suliote Napolon Zerva
(shqipfoles qe beri karriere ne qarqet shoviniste greke). Ky, si me
tallje e
kercenim i kishte thene: “He ku je ti miku i çamerve? Te kerkonim naten e
te gjetem diten. Pa me trego si i ke miqte e tu ?” Si e kishte mbledhur
pak veten Harallambi i ishte pergjigjur: “ Une jam grek, po si familjar
qe jam, puna me lidh edhe me ata. Tregti bej e asgje tjeter.” Gjeneral
Napolon Zerva duke shtrenguar nofullat kishte vazhduar: “Po dolen te
verteta ato qe me kane thene se ti u shet arme çamerve ta dish se jo
vetem ti qe po se po, por edhe tere fare e fisin tend do ta djeg me
benzine se gjalli ne mes te fshatit, qe te lemerisen te gjithe.” Pastaj
ai ju drejtua tere te pranishmeve: “Çamerve duhet tu afrohemi dhe ti
marrim me te mire, qe te mos na ikin nga duart derisa te zeme kufirin.
Pasi ti kemi mbyllur si ne vathe, jo vetem nga njerezit qe nuk do leme
kembe shtruar po do shkojme ne thike edhe macet e tyre”. Ne mbyllje
Harallambi duke psheretire thelle u tha: “E merrni me mend se ç’e zeze u
prêt po ju kapen dhe ç’pesoj une po me zute gjekundi ne goje. Ikni! Kam
ngrene buke me çamerit, me keni ndihmuar te rris femijet. Nuk e shoh
dot llahtarin qe do pesoni.”
Me koke ne traste Rizai vrapoi nxitimthi ne Paramithi, po krere si
myftiu Hasan Abdullah Seiti, Sali hafez Muhedini, hafez Abdullah Himi,
Abedin e Gani Bako, Esad Husejn Harifi, hoxhe Husejn Bako, Nuh Bego e
disa te tjere fjaleve te tij: “Greket u afruan tek dera dhe kane
vendosur te na shuajne me maç e me kuç; te ikim sa jane akoma udhet
hapur!”, iu pergjigjen: “Qeveria greke nuk mund te lejoje te behen ketu
gjera te tilla, se turperon veten e saj dhe njollos perjete historine e
kombit te vet” – perfundoi myftiu Hasan Abdullahu. “Ato qe thua ti jane
profka e pallavra te atyre qe duan te na trembin qe te ikim e tu leme
pasurite tona.”- tha Sali hafez Muhedini.
Me kot e lodhi frymen Rizai me arsyetime te gjithfarshme per t’u mbushur
mendjen: “Qeverite greke qe nga 1912-ta e ketej as kane pertuar e as
jane turperuar per te liga ndaj nesh. S’u ka ardhur hiç rende as per
nderin e tyre e as te kombit. Perkundrazi, çdo here e kane ngrene turpin
me buke. Qe te mos vemi me tej, kur dhe si e harruat kaq shpejt
internimin aq te eger e aq poshterues qe na bene me 1940-1941? Me
Italine luftonin ne na u versulen. Perse? Se donin te na shfarosnin.
Perse se paten per gje turpin? Perse su bene merak per njollat? Dijeni
si buken qe keni ngrene se, me tu rivendosur pushteti i meparshem,
grekerit do te vene dore jo vetem mbi pasurite tona, po edhe mbi koken
tone. Kush ua zuri dot doren per ne Turqi me shume se gjysmen tone? Kush
u tha dot “Jo” kur na grabiten edhe kopshtet?”. Si e pa qe su mbushej
koka, mori familjen e vet dhe u nis per ne Shqiperi; ate qe bene edhe
tere familjet qe shpetuan pa u demtuar.
Edhe pse shumica derrmuese s’po levizte nga vendi, gjendja erdhi duke u
ashpersuar, jo vetem per dite e me shume, por edhe per ore. Njerezia ne
mbremje s’ishin te sigurt nese do te gdhiheshin te gjalle. Kjo gjendje
beri qe populli te mblidhej ne xhamine e madhe te Paramithise. U ndeshen
2 kundershtaret kryesore: Myftiu nga nje ane, qe ngulmonte per te mos u
shperngulur dhe Mazar Dinua qe keshillonte zhvendosjen he per he te
pakten ne fshatrat me ne thellesi e me te mbrojtur si, Mazrreke, Kurtes
etj. Meqe askush nuk leshoi pe Mazari i tha: “Ti ben haptazi punen e
grekut, po nje pune edhe me te rrezikshme qe se bejne dot as vete
grekerit.” Myftiu iu pergjigj: “Ti po e pe keq kercet e iken, po populli
s’ka nga vete. Une jam i biri i mulazim Abdullahut, qe i ka derrmuar
greket nga Moreja ne Konice. Edhe une nuk dua ti shoh as me sy grekerit,
po une mbaj nje qendrim: Hiq nje fill e mos e keput, per te ruajtur
njerezit e vendin nga humbja. Kam 30 vjet qe kam vazhduar kete udhe
vetem e vetem qe te shpetoj njerezit nga therja e zhdukja. Kete udhe do
te mbaj sa te shohim se ç’do te behet.” Me sjelljen dhe qendrimin e vet
dhe te atyre qe mendonin si ai, Hasan Abdullahu besonte se mund ti
zbuste qofte edhe disi pushtetaret dhe kr. e tjere a-f. Keshtu ja
harronte, ja donte te harronte fjalen e urte greke: “Fisin poniran me ta
vallun u rodhjon”(per te ndryshuar nje natyre dinake nuk eshte gje e
lehte). KESHILLI I LARTE ÇAM e arrestoi myftine dhe disa nga
mbeshtetesit e tij me te rendesishem ne tere Çamerine, si: Qazim Rexhep
Kasimin nga Paramithia, Isuf Izetin nga Varfanji, Shuaip Mete Çanon e
Xhafer Xorxin nga Filati etj.
Disa muaj me pare ne gjimnazin e Paramithise nga Korfuzi kishin derguar
Andon Rodhitin, mesues per frengjishten, po qe zoteronte edhe
gjermanishten. Ai u afrua shpejt e shpejt me disa nga paresia
Paramithite. Ky nderhyri tek komandanti gjerman,i cili e detyroi
Keshillin ti leshonte te burgosurit.
Mungesa thuajse e gjithçkaje mbrojtese ne kushte kur armata eoeasite
tanime kishte zene skajin Jug-Lindor te Çamerise se mesme, bente
gjithkend te qendronte i mbi gjemba. Keshtu qe, pavaresisht nga ndikimi i
madh i fjaleve te myftiut dhe disa te tjereve, pavaresisht nga ndjenja e
mosleshimit te kamjes, te vendit dhe marrja e rrugeve te vuajtjeve dhe
mjerimit, frika e kokes bente qe njerezia te rrinin gjithmone e me shume
mendjengritur, te prire nga zhvendosja. Çdo dite qe kalonte mendimi per
te ikur shtohej ne menyre algjebrike. Nga sa dukej gracka
kryqtaro-athino-fanarite edhesite s’do te mund te zinte kend. Per te mos
u shkuar parapergatitjet huq kryqtaret-athino-fanarite vune ne perdorim
te gjithe dinakerine e tyre greko-suliote; nje nder to ishte edhe ftesa
per takim qe u bene Myftiut te Paramithise, Hasan Abdullahut, Sali
hafez Muhedinit, dhe Qazim Rexhep Kasimit. Takimi u be ne fshatin Popove
qe gjendet ne pjesen veriore te Sulit. Pala greke, dhe grekofile
edhesito-eoeasite kryesohej nga shqiptari ortodoks Lefter Shtrungari; NE
TE BENIN PJESE EDHE DY NGA OFICERET ANGLEZE QE BASHKEVEPRONIN ME
LUKUNINE EOEASITE. Se ç’u tha ne te su be e njohur asgje. Vetem me
kalimin e diteve zune te perperiten vesh me vesh disa nga parashtresat e
pales greke si: “Ne Çameri se shpejti do te behemi fuqiplote...Njerezia
te mos ike....Ju japim fjalen e nderit se nuk do te ngitet kush as edhe
me nje lule”etj. Po se sa peshe kishte pasur dhe pari fjala e nderit te
kr.a-f dhe se sa vlejten zotimet e asokoshme edhesito-eoasite, u
vertetuan edhe nje here katerciptesisht pa kaluar as dy jave. Se ç’do te
pesonin edhe vete ata te tre e gjithkush tjeter qe do te mbante vesh
fjalet e tyre, u be e njohur sheshit qe gjate takimit. Dikush me qellim
te mire apo te keq preu pergjysem bishtat e kuajve udhetues te atyre
treve. Kjo do te thoshte: “Pergjysem do te shkurtoheni edhe ju vete.
Qarkulluan edhe fjalet se u paskeshin dhene edhe 3000 sterlina:
“Jepuani, se atje do ti gjejme tok me kreret e tyre”- paskishte thene
Napoleon Zerva.
(Zoti Ibrahim Hoxha ne shume nga librat e tij historike bazuar edhe ne
shume arkiva shteterore dhe deshmi okulare te çameve qe perjetuan
gjenocidin sjell fakte te shumta historike qe tregojne qarte se oficeret
aleate anglo-amerikane ishin ne dijeni te planeve te Zerves per
masakrimin e çameve, por prapese prape e lejuan ate sepse interesa me
madhore sesa jeta e çameve ishin ne loje per ta. Pas debatit me pro dhe
anti amerikanet qe po zhvillohet keto dite ne forumin çameria denjova qe
te sjell shkrimin e meposhtem te shkeputur nga libri “Viset kombetare
shqiptare ne shtetin grek.” Ne shkrimin e meposhtem tregohet sesi pala
greke edhesito-eoeasite ne takimin e Popoves ne Sul kryesohej nga nje
shqiptar ortodoks grekofil Lefter Shtrungari, por fakti kulminant qe e
kam hasur edhe ne libra te tjere eshte se anetare te kesaj pale ishin
edhe oficere angleze qe bashkepunonin me ta, ndersa pala shqiptare-çame
perfaqesohej nga tre çame muslimane nder ta edhe Myftiu i Paramithise.
Keto fakte tregojne qarte se si gjermanet ne krahun e tyre si aleatet
anglo-amerikane ne bashkepunim te ngushte, ishin ne dijeni te plote te
planeve te Zerves por nuk ju dhimbsen çamet dhe nuk bene asgje per ti
ndihmuar ata, ndaj perfundoj se AMERIKANIZMI i terbuar por i verbuar i
disa shqiptareve apo çameve duhet qe para se te jete euforik dhe i
lajthitur te bazohet me pare ne faqet e historise sone te pervuajtur
çame. Sikur çamet te dinin vertete historine e tyre(qe shumica nuk e
kane haberin fare ndaj kane qendrime jo llogjike) nuk do te dilnin kurre
me moton GOD BLESS AMERICA por me moton GOD BLESS ÇAMERIA. Sepse sikur
Amerikanet qe per disa vite e bene Taiwanin duke pasur Kinen gjigande
kunder, Amerikanet qe jane vellai i madh i Izraelit duke i shpallur
lufte gjithe botes Arabe, Amerika qe shembi Bllokun Sovjetik te
superfuqishem, Amerika qe pasi e shkaterroi Japonine e beri ate serish
fuqi opozitare kunder Kines fqinje, Amerika qe sepse donte te
shkaterronte aleatin e perjetshem te Rusise Serbine, e beri Kosoven
shtet te pavarur, perse Amerika nuk denjoi te degjoje lutjet dhe
kerkesat e Keshillave perfaqesues te çameve qe kane 100 vjet qe skane
lene vit e vend pa i derguar peticione Amerikes dhe shteteve te tjera,
dhe ta bente çamerine siç beri vendet e tjera, po na le edhe sot e kesaj
dite ne çameve ne meshire te fatit? Perse Amerika, vendi i lirive dhe
te drejtave te njeriut nuk denjon te levizi asnje gur per te vene ne
vend padrejtesine qe sadistet Zervisto-Suliote-Grek na bene ne çameve
edhe pse ne kemi 100 vjet qe i dergojme peticione Amerikes?
Pergjigja per nje njeri qe ka pak instruim politik, qe azhornohet me
politiken nderkombetare, dhe qe e njeh disi pak historine e politikes
nderkombetare Amerikane e ka shume te qarte se
Amerika popujt e tjere i perdor si vegla apo shkaqe per te arritur
objektivat e saj ekonomike apo politike, ashtu siç e ben edhe Rusia apo
edhe çdo Perandori tjeter Imperiale. Ajo qe ne sot duhet ta kemi te
qarte eshte fakti se nqs Amerika ska bere asgje per ti kthyer çamet ne
vendin e tyre te dashur ne çameri eshte, sepse Amerika nuk ka ndonje
interes deri tani atje. Diten qe Amerika do te kete ndonje interes (si
psh konflikte ideologjike, lufte, konflikte rajonale, me Greqine dhe
aleatet e saj) Amerika do ta perdori edhe çeshtjen çame per interesat e
saj dhe do ta ngreje ate ne arenen nderkombetare, gjithmone nen masken e
te drejtave te njeriut; ato te drejta qe ne kemi 100 vjet qe po ja
kerkojme Amerikes dhe botes por qe spo na i jep vetem per faktin se ne
çamet jemi muslimane dhe se ata skane asnje interes qe te na
ndihmojne(te pakten momentalisht)
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:15 am
FILLIMET E GJENOCIDIT ÇAM MASAKRA E DERVIZIANES (DERVISHANES) 1772
Banoret e nje fshati ne krahinen e Sulit te Siperm mohuan krishterimin
dhe pranuan islamin. Duke qene se ata pranuan islamin, ata krijuan edhe
shume marredhenie te mira me fshatrat e tjera çame te Sulit te poshtem.
Shkembime te ndryshme tregtare, ekonomike dhe martesore filluan te
beheshin me fshatrat e tjera muslimane te Çamerise dhe sidomos te
Paramithise, dhe Margelliçit qe ishin perkatesisht dy, dhe nje ore e
gjysem larg nga kryeqendra e Sulit te siperm ku jetonin edhe kleftet
ortodokse Suliote.
Suliote qe kontrollonin gjithe krahinen me briganderine e tyre nuk e
kishin me sy te mire pranimin e fese se Osmaneve dhe Çameve nga ky
fshat. Ata disa here kishin provokuar banoret e ketij fshati duke vrare
banore te pafajshem, dhe duke i marre vajzat e reja si robina ne malet e
tyre. Por fakti kryesor ishte se Suli i siperm ishte kthyer ne nje ferr
per çamet muslimane dhe per Turqit ishte i pakontrolluar dhe jashte
autoritetit te Perandorise Osmane. Ne kete menyre te gjithe banoret e
Dervizianes e dinin se nuk kishte askush per ti mbrojtur ata dhe duke
qene se ishin te rrethuar nga te gjitha anet nga Suliotet ata ishin te
detyruar qe ti paguanin haraç Sulioteve. Por Suliotet nuk mjaftoheshin
vetem me haraçet dhe me taksat qe ju kishin vene çameve te Dervishanes
por ata rrembenin shpesh edhe vajza te reja çame muslimane, dhe i
merrnin me vete ne shtepite dhe kishat e tyre. Bile ata i perulnin shume
çamet e Dervishanes duke i share per faktin se kishin pranuar islamin
dhe duke i quajtur tradhetare te Kryqit. Keto çnderime te padurueshme
bene qe çamet mos te duronin me dhe ngrinin krye kunder krimineleve
ortodokse Suliote, dhe te vrasin disa prej tyre kur ishin futur ne fshat
per te grabitur pasurite e çameve. Suliotet kete rast e prisnin me zell
te madh ndaj edhe te mbledhur ne nje nga kishat e Sulit ne 26 Korrik
1772 ne diten e celebrimit te Agia Paraskivia ( Shen Parashqevis)
zgjollen 700 luftetare per te masakruar fshatin rebel musliman. Sapo
arriten ne fshat ata sulmuan fshatin nga te gjitha anet, dhe duke qene
se burrat e fshatit nuk ishin ne gjendje te parballonin sulmin e
Sulioteve, per shkak te numrit te tyre te paket, dhe te befasise se
Sulioteve, fshati rra ne duart e Sulioteve te cilet pa asnje pike
meshire i therren te gjitha burrat dhe djemte e rinj te fshatit duke mos
lene asnje pa e kaluar ne thike, dhe pa ja prere koken. U lane gjalle
vetem femijet grate, dhe plakat sepse edhe burrat pleq u kaluan ne thike
dhe u therren. Pasi rrembyen te gjitha vajzat e reja çame ata menjehere
deportuan te gjithe te mbijetuarit e masakres se Dervishanes duke i
debuar ata nga Krahina e Sulit. Te gjithe grate, dhe jetimet e mbijetuar
te Dervishanes u vendosen, ne Arte dhe nje pjese e konsiderueshme e
çameve te Artes e kane origjinen nga Dervishana ose Derviziana ne
greqisht. Fshati pas deportimit dhe masakres se çameve u popullua nga
Suliotet. Pas maskres se Dervishanes governatori i atehershem i Artes i
shpalli lufte Sulioteve i indinjuar nga masakra e vellerzerve te tij te
gjakut dhe te fese, çamet. Kjo masaker shenon nje nga masakrat dhe
spastrimet e para etniko-fetare te gjenocidit çam dhe ishte orkestruar
nga kleftet Suliote nen urdhrat e kishes ortodokse greke. Kjo masaker do
te shenonte therrjen, çnderimin dhe deportimin e 200 familjeve çame
muslimane, fshati i te cileve do te popullohej pastaj nga kleftet
Suliote. Eshte per tu theksuar fakti se nje nga familjet qe banonin
Sulin ne ate kohe ishte dhe familja e Tusas Zerva, familje nga e cila
rrjedh edhe Napoleon Zerva i cili gjate luftes se dyte boterore do te
perfundonte vepren famekeqe te filluar nga stergjysherit t tij duke
masakruar gjithe çamet dhe duke i deportuar nen hijen e thikave, grate
dhe jetimet çame mbetur pa burra, dhe baballare. Ne te njejtin vit, pra
1772 Kapedan Sulejman Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te
Luaratit ne Çameri ne krye te 9000 çamerve do te rrethonte Sulin, duke
vrare shume klefte Suliote dhe duke djegur Sulin por pas djegjes se
Sulit Sulejmani kampoi ne malet e Sulit dhe u sulmua ne befasi dhe u fut
ne kurth nga kleftet Suliote nen komanden e strategeve ruse, te cilen
kishin organizuar edhe kryengritjen e Morese ne vitet 1768-1770,
kryengritje kjo e shtypur po nga Kapedan Sulejman Çapari ne krye te nje
ushtrie prej 10.000 shqiptaresh ku pjesen derrmuese te saj e perbenin
çamet. Eshte shume e rendesishme per popullsine çame te emigruar nga
vatrat e saja, dhe me banim momentalisht ne Shqiperi apo gjetke qe te
vihet ne dijeni se gjenocidi çame nuk ka filluar ne 1821 me revolucionin
grek ku Suliotet dhe Greket filluan te masakronin te gjitha fshatrat
jugore te Çamerise, as ne 1913 ku pas shembjes se Perandorise Osmane te
gjithe çamet e Janines, Artes, dhe ata te Çamerise lindore, jetuan
makabrat me te tmerrshme nen hijen e thikave dhe kryqit, as ne 1944 me
masakren e madhe te Suliotit Napolon Zerva por shume dekada me pare, ne
vitet 1750 kur çami Seit Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te
Luaratit ne Çameri, dhe Delvinioti Mustafa Koka do te rrethonin Sulin,
duke vrare shume Suliote, sepse keta te fundit i kishin vene taksa
muslimaneve çame te Margelliçit, dhe nqs keta te fundit si paguanin ata
kryenin krime nga me monstruozet. Edhe Ali Pashe Tepelena sulmoi
Suliotet sepse keta te fundit kishin sulmuar fshatrat muslimane te
Çamerise, gjate mungeses se Aliut, dhe me sakte fshatrat e Margelliçit
qe eshte nje ore e gjysme ne kembe nga malet e Sulit. . Po te lexojme
historine e Çamerise do te kuptojme qarte se çamet pjesen derrmuese te
luftes se tyre e kane bere kunder Sulioteve dhe Arvaniteve, duke qene se
keta te fundit luftonin per kryqin dhe per nje Greqi te Madhe, ndersa
çamet per Çamerine, dhe mosvaresine e tyre nga kleftet Suliote dhe nga
kuçedra ballkanike, (Kisha Ortodokse), te cilet luftonin per nje Greqi
te Madhe, ose Megali Idea deri ne lumin Shkumbin, ndersa çamet dhe
Shqiptaret e tjere per Shqiperine dhe Çamerine deri ne Arte.
Banoret e nje fshati ne krahinen e Sulit te Siperm mohuan krishterimin
dhe pranuan islamin. Duke qene se ata pranuan islamin, ata krijuan edhe
shume marredhenie te mira me fshatrat e tjera çame te Sulit te poshtem.
Shkembime te ndryshme tregtare, ekonomike dhe martesore filluan te
beheshin me fshatrat e tjera muslimane te Çamerise dhe sidomos te
Paramithise, dhe Margelliçit qe ishin perkatesisht dy, dhe nje ore e
gjysem larg nga kryeqendra e Sulit te siperm ku jetonin edhe kleftet
ortodokse Suliote.
Suliote qe kontrollonin gjithe krahinen me briganderine e tyre nuk e
kishin me sy te mire pranimin e fese se Osmaneve dhe Çameve nga ky
fshat. Ata disa here kishin provokuar banoret e ketij fshati duke vrare
banore te pafajshem, dhe duke i marre vajzat e reja si robina ne malet e
tyre. Por fakti kryesor ishte se Suli i siperm ishte kthyer ne nje ferr
per çamet muslimane dhe per Turqit ishte i pakontrolluar dhe jashte
autoritetit te Perandorise Osmane. Ne kete menyre te gjithe banoret e
Dervizianes e dinin se nuk kishte askush per ti mbrojtur ata dhe duke
qene se ishin te rrethuar nga te gjitha anet nga Suliotet ata ishin te
detyruar qe ti paguanin haraç Sulioteve. Por Suliotet nuk mjaftoheshin
vetem me haraçet dhe me taksat qe ju kishin vene çameve te Dervishanes
por ata rrembenin shpesh edhe vajza te reja çame muslimane, dhe i
merrnin me vete ne shtepite dhe kishat e tyre. Bile ata i perulnin shume
çamet e Dervishanes duke i share per faktin se kishin pranuar islamin
dhe duke i quajtur tradhetare te Kryqit. Keto çnderime te padurueshme
bene qe çamet mos te duronin me dhe ngrinin krye kunder krimineleve
ortodokse Suliote, dhe te vrasin disa prej tyre kur ishin futur ne fshat
per te grabitur pasurite e çameve. Suliotet kete rast e prisnin me zell
te madh ndaj edhe te mbledhur ne nje nga kishat e Sulit ne 26 Korrik
1772 ne diten e celebrimit te Agia Paraskivia ( Shen Parashqevis)
zgjollen 700 luftetare per te masakruar fshatin rebel musliman. Sapo
arriten ne fshat ata sulmuan fshatin nga te gjitha anet, dhe duke qene
se burrat e fshatit nuk ishin ne gjendje te parballonin sulmin e
Sulioteve, per shkak te numrit te tyre te paket, dhe te befasise se
Sulioteve, fshati rra ne duart e Sulioteve te cilet pa asnje pike
meshire i therren te gjitha burrat dhe djemte e rinj te fshatit duke mos
lene asnje pa e kaluar ne thike, dhe pa ja prere koken. U lane gjalle
vetem femijet grate, dhe plakat sepse edhe burrat pleq u kaluan ne thike
dhe u therren. Pasi rrembyen te gjitha vajzat e reja çame ata menjehere
deportuan te gjithe te mbijetuarit e masakres se Dervishanes duke i
debuar ata nga Krahina e Sulit. Te gjithe grate, dhe jetimet e mbijetuar
te Dervishanes u vendosen, ne Arte dhe nje pjese e konsiderueshme e
çameve te Artes e kane origjinen nga Dervishana ose Derviziana ne
greqisht. Fshati pas deportimit dhe masakres se çameve u popullua nga
Suliotet. Pas maskres se Dervishanes governatori i atehershem i Artes i
shpalli lufte Sulioteve i indinjuar nga masakra e vellerzerve te tij te
gjakut dhe te fese, çamet. Kjo masaker shenon nje nga masakrat dhe
spastrimet e para etniko-fetare te gjenocidit çam dhe ishte orkestruar
nga kleftet Suliote nen urdhrat e kishes ortodokse greke. Kjo masaker do
te shenonte therrjen, çnderimin dhe deportimin e 200 familjeve çame
muslimane, fshati i te cileve do te popullohej pastaj nga kleftet
Suliote. Eshte per tu theksuar fakti se nje nga familjet qe banonin
Sulin ne ate kohe ishte dhe familja e Tusas Zerva, familje nga e cila
rrjedh edhe Napoleon Zerva i cili gjate luftes se dyte boterore do te
perfundonte vepren famekeqe te filluar nga stergjysherit t tij duke
masakruar gjithe çamet dhe duke i deportuar nen hijen e thikave, grate
dhe jetimet çame mbetur pa burra, dhe baballare. Ne te njejtin vit, pra
1772 Kapedan Sulejman Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te
Luaratit ne Çameri ne krye te 9000 çamerve do te rrethonte Sulin, duke
vrare shume klefte Suliote dhe duke djegur Sulin por pas djegjes se
Sulit Sulejmani kampoi ne malet e Sulit dhe u sulmua ne befasi dhe u fut
ne kurth nga kleftet Suliote nen komanden e strategeve ruse, te cilen
kishin organizuar edhe kryengritjen e Morese ne vitet 1768-1770,
kryengritje kjo e shtypur po nga Kapedan Sulejman Çapari ne krye te nje
ushtrie prej 10.000 shqiptaresh ku pjesen derrmuese te saj e perbenin
çamet. Eshte shume e rendesishme per popullsine çame te emigruar nga
vatrat e saja, dhe me banim momentalisht ne Shqiperi apo gjetke qe te
vihet ne dijeni se gjenocidi çame nuk ka filluar ne 1821 me revolucionin
grek ku Suliotet dhe Greket filluan te masakronin te gjitha fshatrat
jugore te Çamerise, as ne 1913 ku pas shembjes se Perandorise Osmane te
gjithe çamet e Janines, Artes, dhe ata te Çamerise lindore, jetuan
makabrat me te tmerrshme nen hijen e thikave dhe kryqit, as ne 1944 me
masakren e madhe te Suliotit Napolon Zerva por shume dekada me pare, ne
vitet 1750 kur çami Seit Çapari nga familja fisnike e Çaparenjve te
Luaratit ne Çameri, dhe Delvinioti Mustafa Koka do te rrethonin Sulin,
duke vrare shume Suliote, sepse keta te fundit i kishin vene taksa
muslimaneve çame te Margelliçit, dhe nqs keta te fundit si paguanin ata
kryenin krime nga me monstruozet. Edhe Ali Pashe Tepelena sulmoi
Suliotet sepse keta te fundit kishin sulmuar fshatrat muslimane te
Çamerise, gjate mungeses se Aliut, dhe me sakte fshatrat e Margelliçit
qe eshte nje ore e gjysme ne kembe nga malet e Sulit. . Po te lexojme
historine e Çamerise do te kuptojme qarte se çamet pjesen derrmuese te
luftes se tyre e kane bere kunder Sulioteve dhe Arvaniteve, duke qene se
keta te fundit luftonin per kryqin dhe per nje Greqi te Madhe, ndersa
çamet per Çamerine, dhe mosvaresine e tyre nga kleftet Suliote dhe nga
kuçedra ballkanike, (Kisha Ortodokse), te cilet luftonin per nje Greqi
te Madhe, ose Megali Idea deri ne lumin Shkumbin, ndersa çamet dhe
Shqiptaret e tjere per Shqiperine dhe Çamerine deri ne Arte.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:15 am
NGA KONFERENCA E LONDRËS NË MARRËVESHJEN E OHRIT
Si ngelen trojet pellazgo Ilire nën sundimin sllav
Më 28 nëntor 1912 populli më i vjetër i Ballkanit, për të cilët Herodoti ka thënë:'' kanë mbirë nga toka'' fitoi pavarsinë.
Fatkeqësisht , me 28 nëntorë 1912 u krijua Shqipëria politike në vend të
Shqipërisë etnike, ndonëse në atë kohë asnjë ''shqipëtarë i
ndërgjegjshëm'' nuk do te pajtohej me këtë fatkeqësi.
Diplomacia evropiane çdo herë ka bërë ''tregëti me gjakun e
shqiptarëve'', ajo ka mohuar vullnetin dhe kërkesat e popullit më fisnik
ndër ''barabartë'' e Evropës, ajo çdo herë shqiptarëve në vend të
mjaltit u ka servuar helmin.
Më 21 mars të 1913 në Konferencën e Ambasadorëve në Londër Shqipëria
(politike ) u njoh si shtet i pavarur me kufijtë e rinj artificial dhe u
mohuan të drejtat dhe kërkesat e shqipëtarëve për të jetuar të bashkuar
dhe mbrenda kufijve natyror.
Ky vendim i turpshëm i diplomacis ndërkombëtare ishte i dhimbshëm dhe
fatkeq, për te gjithë shqiptarët ne përgjithësi dhe për ato që mbeten
jashtë kufijve, kjo padrejtësi e madhe ishte burimi kryesor i të gjitha
vuajtjeve të shqiptarëve që ngelen jashtë kufijve te Shqipërisë etnike,
nga viti 1912 e që vazhdojnë edhe në ditët e sotme.
Kryesuesi i kësaj konference që ishte ''bekim i pan-sllavizmit dhe
mallkim i shqiptarëve''. Edward Gray deklaroi: ''Gjithë kombet e Evropës
duhet të jenë të lirë të formojnë sipas dëshirës qeverisjen e tyre e
t'i prijnë vet përparimit të tyre për liritë e plotë; ky ideal i jonë
përfshinë pa përjashtim gjithë kombet e Evropës të vegjël e të mëdhej''.
Ky prentim nuku realizua dhe nuk u mohua vetëm për popullin shqiptarë,
të gjithë popujt e Evropës u kanë ngelur borxh shqiptarëve ky borxh
duhet që të kthehet tërësisht duke u mundësuar shqiptarëve të jetojnë të
lirë dhe të bashkuar në Shqipërinë etnike.
Gjatë harkut kohor të vitit 1912-1941, shqiptarët e ngelur jashtë kufive
politik përjetuan ''të zitë e ullirit'' duke u diskreminuar dhe
keqtrajtuar ne trojet shekullore nga ana e valës së fundit të hordhive
barbare (sllavëve).
Shqiptarët e ngelur nën kthetrat e egërsirës së karpatëve me pa duim dhe
me shumë shpresë pritën kapitullimin e Jogusllavisë, të cilës për tre
dekada i kishin shërbyer si skllevur.
Lufta e dytë botërore si gjatë gjithë historisë i gjeti shqiptarët të
përçarë ne shumë kampe politike, ata nuk ksihin nje vizion të përbashkët
për bashkim kombëtare prandaj edhe dështuan.
Sidoqoftë, nën pushtuesit fashistë shqiptarët gëzonin status të vecantë
në organizimin e tyre politik, administrativ dhe ushtarak. Kjo bëri që
shpiëtarët të besojnë se do të realizonin synimin jetik dhe historik të
tyre – bashkimin e Shqipërisë etnike.
Emisarët Jugosllavë si : S.V.Tempo, M.Popviç dhe D.Mugosha u kthyen ne
Beograd me një fitore të madhe – ruajtjen e Jugosllavisë së vjetër dhe
ndarjen në dy pjsë të shqipëtarëve, të lirë dhe të robëruar, fitore kjo
të cilën e arritën nën flamurin e vllazërim – bashkimit.
Komunizmi një ideologji ç'njerëzore e cila buronte nga teoritë e
Darvinit, Maksit dhe Engelsit e vënë në përdorim nga Lenin në Rusi dhe e
servuar nga Tito në Jugosllavi shqipëtarët i mbylli në një (burg të
madhë) në të cilin qëndruan qendruan deri ne vitin 1991, vit në të cilin
fillon pluralizmi i rejshëm.
Gjatë periudhës së sundimit komunist, 1945 – 1991, shqipëtarët ishin
''pakicë kombëtare'' e cila sa më parë duhej të asimilohet, shqiptarët
aritën që ti shmangen asmilimit masiv, ata edhe pse kishin ngelë të
robëruar asnjëherë nuk e humbën shpresën në ''premtimin hynorë'' se një
ditë do të jetojnë të lirë dhë të bashkuar.
Në vitin 1974 shqiptarët dukshem përmisuan statusin e tyre mbrenda
federatës Jugosllave, por shumë shpejt u vlerësua se kushtetuta e viti
1974 kishte favorizuar ''pakicën shqipëtare'' dhe kishte demtuar
''shovinizmin sërb''.
Në vitin 1991 federata jugosllave u shpërbë në mesin e vendeve që fitoi
statusin ''shtet i pavarur'' ishte Republika e Maqedonisë, e cila ishte
''pjellë e komunizmit jugosllav dhe vetë Titos'' ashtu siç ishte edhe
populli sllavo-maqedonas.
Me shpërbërjen e federatëa shqiptarët u përçanë edhe më tepër kufinjeve
të rinjë, një pjesë e shqipëtarëve ishte viktimë e spiratave të
Millosheviqit për Sërbi të Madhe kurse pjesa tjetër ishte viktimë e cila
duhej të varrosej për së gjalli që të vendosen themelet e të
ashtuquajtëres Republika e Maqedonisë.
Si ngelen trojet pellazgo Ilire nën sundimin sllav
Më 28 nëntor 1912 populli më i vjetër i Ballkanit, për të cilët Herodoti ka thënë:'' kanë mbirë nga toka'' fitoi pavarsinë.
Fatkeqësisht , me 28 nëntorë 1912 u krijua Shqipëria politike në vend të
Shqipërisë etnike, ndonëse në atë kohë asnjë ''shqipëtarë i
ndërgjegjshëm'' nuk do te pajtohej me këtë fatkeqësi.
Diplomacia evropiane çdo herë ka bërë ''tregëti me gjakun e
shqiptarëve'', ajo ka mohuar vullnetin dhe kërkesat e popullit më fisnik
ndër ''barabartë'' e Evropës, ajo çdo herë shqiptarëve në vend të
mjaltit u ka servuar helmin.
Më 21 mars të 1913 në Konferencën e Ambasadorëve në Londër Shqipëria
(politike ) u njoh si shtet i pavarur me kufijtë e rinj artificial dhe u
mohuan të drejtat dhe kërkesat e shqipëtarëve për të jetuar të bashkuar
dhe mbrenda kufijve natyror.
Ky vendim i turpshëm i diplomacis ndërkombëtare ishte i dhimbshëm dhe
fatkeq, për te gjithë shqiptarët ne përgjithësi dhe për ato që mbeten
jashtë kufijve, kjo padrejtësi e madhe ishte burimi kryesor i të gjitha
vuajtjeve të shqiptarëve që ngelen jashtë kufijve te Shqipërisë etnike,
nga viti 1912 e që vazhdojnë edhe në ditët e sotme.
Kryesuesi i kësaj konference që ishte ''bekim i pan-sllavizmit dhe
mallkim i shqiptarëve''. Edward Gray deklaroi: ''Gjithë kombet e Evropës
duhet të jenë të lirë të formojnë sipas dëshirës qeverisjen e tyre e
t'i prijnë vet përparimit të tyre për liritë e plotë; ky ideal i jonë
përfshinë pa përjashtim gjithë kombet e Evropës të vegjël e të mëdhej''.
Ky prentim nuku realizua dhe nuk u mohua vetëm për popullin shqiptarë,
të gjithë popujt e Evropës u kanë ngelur borxh shqiptarëve ky borxh
duhet që të kthehet tërësisht duke u mundësuar shqiptarëve të jetojnë të
lirë dhe të bashkuar në Shqipërinë etnike.
Gjatë harkut kohor të vitit 1912-1941, shqiptarët e ngelur jashtë kufive
politik përjetuan ''të zitë e ullirit'' duke u diskreminuar dhe
keqtrajtuar ne trojet shekullore nga ana e valës së fundit të hordhive
barbare (sllavëve).
Shqiptarët e ngelur nën kthetrat e egërsirës së karpatëve me pa duim dhe
me shumë shpresë pritën kapitullimin e Jogusllavisë, të cilës për tre
dekada i kishin shërbyer si skllevur.
Lufta e dytë botërore si gjatë gjithë historisë i gjeti shqiptarët të
përçarë ne shumë kampe politike, ata nuk ksihin nje vizion të përbashkët
për bashkim kombëtare prandaj edhe dështuan.
Sidoqoftë, nën pushtuesit fashistë shqiptarët gëzonin status të vecantë
në organizimin e tyre politik, administrativ dhe ushtarak. Kjo bëri që
shpiëtarët të besojnë se do të realizonin synimin jetik dhe historik të
tyre – bashkimin e Shqipërisë etnike.
Emisarët Jugosllavë si : S.V.Tempo, M.Popviç dhe D.Mugosha u kthyen ne
Beograd me një fitore të madhe – ruajtjen e Jugosllavisë së vjetër dhe
ndarjen në dy pjsë të shqipëtarëve, të lirë dhe të robëruar, fitore kjo
të cilën e arritën nën flamurin e vllazërim – bashkimit.
Komunizmi një ideologji ç'njerëzore e cila buronte nga teoritë e
Darvinit, Maksit dhe Engelsit e vënë në përdorim nga Lenin në Rusi dhe e
servuar nga Tito në Jugosllavi shqipëtarët i mbylli në një (burg të
madhë) në të cilin qëndruan qendruan deri ne vitin 1991, vit në të cilin
fillon pluralizmi i rejshëm.
Gjatë periudhës së sundimit komunist, 1945 – 1991, shqipëtarët ishin
''pakicë kombëtare'' e cila sa më parë duhej të asimilohet, shqiptarët
aritën që ti shmangen asmilimit masiv, ata edhe pse kishin ngelë të
robëruar asnjëherë nuk e humbën shpresën në ''premtimin hynorë'' se një
ditë do të jetojnë të lirë dhë të bashkuar.
Në vitin 1974 shqiptarët dukshem përmisuan statusin e tyre mbrenda
federatës Jugosllave, por shumë shpejt u vlerësua se kushtetuta e viti
1974 kishte favorizuar ''pakicën shqipëtare'' dhe kishte demtuar
''shovinizmin sërb''.
Në vitin 1991 federata jugosllave u shpërbë në mesin e vendeve që fitoi
statusin ''shtet i pavarur'' ishte Republika e Maqedonisë, e cila ishte
''pjellë e komunizmit jugosllav dhe vetë Titos'' ashtu siç ishte edhe
populli sllavo-maqedonas.
Me shpërbërjen e federatëa shqiptarët u përçanë edhe më tepër kufinjeve
të rinjë, një pjesë e shqipëtarëve ishte viktimë e spiratave të
Millosheviqit për Sërbi të Madhe kurse pjesa tjetër ishte viktimë e cila
duhej të varrosej për së gjalli që të vendosen themelet e të
ashtuquajtëres Republika e Maqedonisë.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:16 am
Shqipëria verilindore
Maqedonia në periudhën e viteve 1991 - 2001
Shpëebërja e federatës jugosllave nga shqipëtarët e shqipërise
verilindore u prit me këngë dhe valle, të gjithë menduan se mbaroi dhe
filloi demokracia, vërtet ashtu duhej të ishte por ashtu nuk ndodhi.
Pas shpërbërjes së federatës jugosllave dhe fillimit të përpjekjeve për
ndërtimin e shtetësisë së republikës së re, ne horizont u dukë se me
politikën qeveritare dhe ate shtetërore do të udhëheqnin forcat të cilat
dolën nga ish garnitura e vjetër komuniste[1].
Në Maqedoni me 8 shtator 1991 u mbajtë referendumi në të cilin morën
pjesë rreth 70 % e popullatës, shqipëtarët dhe sllavo-maqedonët të
bashkuar si në vitët e ''vllazërim-bashkimit'' ranë dakord dhe u
prononcuan për një shtet të pavarur dhe demokratik.
Pavarsimi i Maqedonisë zyrtarisht u shpall më 17 nëntor të vitit 1991 me
miratimin e koshtutës se Republikës së Maqedonisë ku kjo e fundit është
konstituuar si shtet nacional i popullit maqedonas në të cilën
sigurohet barazia e plotë qytetare dhe bashkëjetesa e përhershme e
popullit maqedonas me shqiptarët, turqit, vllehët, romët dhe kombësitë e
tjera që jetojnë në Republikën e Maqedonis; deputetët shqiptarë u
treguan syçelë dhe largpamës duke mos e votuar këtë akt poshtërues për
shqiptarët që nga gurëthemeli i Republikës së Maqedonisë.[2]
Me kushtetutën e 17 nëntorit të vitit 1991, Maqedonia si shtet, e iriton
popullatën shqiptare. Në këtë vend në aspektin historik, politik e
faktik.
Pas shpërbërjes së Jugosllavisë, në Republikën e Maqedonisë nga blloku
politik shqiptar u formuan dy parti politike: Partia për Prosperitet
Demokratik (PPD) dhe Partia Demokratike Popullore (PDP).
Partia për Prosperitet Demokratik u formua më 19 prill të vitit 1990 në
Xhepçisht të Tetovës, kryetar i së cilës u zgjodh Nevzat Halili. Kjo
parti ngjalli entuziazëm në mesin e popullatës shqiptare në Maqedoni.
Partia Demokratike Popullore u formua më 23 qershor të vitit 1990.
Kryetar u emërua Jusuf Rexhepi. Me formimin e PDP-së filloi pluralizimi
politik ndër shqiptarët e Maqedonisë.[3]
Të dy partitë e para shqiptare, PPD dhe PDP nuk dallonin shumë në
përcaktimet fundamentale programore. Ata pranonin integritetin
territorial të Maqedonisë, d.m.th. zgjidhjen e çështjes kombëtare të
shqiptarëve të Maqedonisë e shihnin brenda shtetit të pavarur të
Maqedonisë.[4]
Në mars të vitit 1992 nga Maqedonia u larguan njësitë e fundit të
Armatës Popullore të Jugosllavisë, duke e lënë Maqedoninë pa mbrojtje,
pasi që ushtria e re maqedonase ishte e paaftë të mbrojë shtetin nga
çfarëdo sulmi.[5]
Kryetari i Maqedonisë i frikësuar nga ambicjet e Millosheviqit, kërkoi ndihmë nga OKB-ja.
Në dhjetor të vitit 1992, Këshilli i Sigurimit i OKB-së miatoi
''Rezolutën 795'', me të cilën autorizohej prania ushtarake e OKB-së për
monitorimin e kufirit verior dhe perëndimor të Republikës së
Maqedonisë.[6]
Maqedonia mohohej nga Bullgaria në aspektin gjuhësor, nga Greqia në
aspektin e emrit, kurse nga Serbia në aspektin e kishës. E vetmja që
Maqedonisë nuk i mohoi as gjuhën, as emrin, as territorin, as kufijtë,
dhe as kishën maqedonase ishte Shqipëria, ndonëse kishin arsye shumë më
të mëdha se sa vendet e tjera fqinje.[7]
Më 1993 Maqedonia u pranua në OKB me emrin Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë (IRJM).
Ideja për themelimin e një institucioni të lartë arsimor në gjuhën shqipe në Maqedoni lindi si nevojë e kohës.
Iniciativa për themelimin e universitetit në gjuhën shqipe lindi më 4
qershor të vitit 1994. Me gjithë brutalitetin e përdorur nga pushteti
sllavo – maqedonas, kjo nismë u kurorëzua më 17 dhjetor, 1994 me
themelimin e Universitetit të Tetovës.
Pjesa radikale e PPD-së, në krye me Arbër Xhaferin, duke i radikalizuar
çështjet, arriti që të fitojë përkrahje të gjërë për të formuar Partinë
për Prosperitet Demokratik të Shqiptarëve në Maqedoni (PPDSH).
Më 4 korrik, 1997 u bë bashkimi i PDP-së me PPDSH-në, dhe lindi Partia
Demokratike Shqiptare (PDSH). Ky bashkimi ndodhi për interesa kombëtare,
apo për interesa të ngushta personale të udhëheqësve të këtyre dy
partive, sot e kësaj dite mbetet dilemë.[8]
Në nëntor të vitit 1998 në zgjedhjet parlamentare fituese doli VMRO-DPMN
në bllokun maqedonas dhe PDSH në bllokun shqiptar, të cilat sëbashku me
Alternativën Demokratike (AD) të Vasil Tupurkovskit formuan koalicion
qeveritar.
Kryetari i VMRO-DPMN-së Lubço Georgievski ndryshoi retorikën shqiptare,
duke tentuar të projektojë një politikë të moderuar demokratike.
Fillimi i bombardimeve të NATO-s më 24 mars, 1999 shënoi inicimin e
krizës më të madhe në histroinë e Maqedonisë, që u shoqërua edhe me një
situatë dhune antishqiptare.[9]
Popullata shqipëtare në Maqedoni ua hapi dyert ''vllezërve muhaxhir''
nga Kosova duke e ndarë kafshatën e gojes me ta,meritë të madhe në këtë
drejtim kanë edhe partitë shqipëtare që benë të pamundur për të hapur
kufijtë dhe për të ndihmuar refugjatët kosovar.
Maqedonia dhe maqedonasë çdo her iu kanë trembur të nesërmes,ata u
frigësuan se refugjatët kosovar do të qëndrojn dhe do të ndryshojnë
baraspeshën etnike.ë
Qershori i vitit 1999shënoi fundin e luftës në Kosovë. Kosova u shpëtoi
kthetrave të egërisrës sllave dhe me rezulutën 12/24 ngeli ngeli nën
prorektoratin e OKB-së, plani i Nikolla Pashiçit, Ivo Andriçit dhe
Sllobodan Millosheviçit për ''Serbinë e Madhe'' u arkivua njëherë e
pËrgjithmonË, por çËshtja kombËtare e shqiptarËve nuk pËrfundon kËtu.
Mijëvjeçari i dytë dhe shekulli XX mbaruan, nga babdimri i vitit,
shekullit dhe mijëvjeçarit tË rijË shqipëtarër kërkonin si dhuratë
''zgjidhjen përfundimtare të çështjes kombëtare'' si çdo herë plaku
rrenacak u premtoi shumë.
Në luginën e Preshevës (Kosovën lindore) në skenë doli UÇPMB-ja, njË
formacion ushtarak shqiptar i cili kërkonte të drejta të barabarta për
popullatën shqipëtare në kuadër të shtetit Sërb.
Edhe pËrkundËr luftËs heroike, artileria e rëndë sërbe dhe hipokirzia e
faktorit ndërkombëtar ia pa mundësuan UÇPMB-së rezistencën e më
tutjeshme e cila u ç'arrmatos kurse popullata shqipëtare në luginën e
Preshevës nuk fitoi gati asnjë të drejtë politike përveç atyre qe i
gëzonte edhe më parë.
Situata politike në Maqedoni arriti ''zenitin'' e tensionimit, PDSH-ja
paralajmëronte se do të ketë ndryshime të shpejta të kushtetutës sipas
kërkesave të shqipëtarëve ne Maqedoni, këto paralajmërime të PDSH-së u
pritën ''në thikë'' nga partneri i kualicionit qeveritar.[10]
Në Maqedoni ndjehej era e barotit, shqipëtarët shkrepnin pushkË nË
darsma ishte çËshtje e kohës kur do të shkrepnin pushkë kundër
sllavo-maqedonasve.
Maqedonia në periudhën e viteve 1991 - 2001
Shpëebërja e federatës jugosllave nga shqipëtarët e shqipërise
verilindore u prit me këngë dhe valle, të gjithë menduan se mbaroi dhe
filloi demokracia, vërtet ashtu duhej të ishte por ashtu nuk ndodhi.
Pas shpërbërjes së federatës jugosllave dhe fillimit të përpjekjeve për
ndërtimin e shtetësisë së republikës së re, ne horizont u dukë se me
politikën qeveritare dhe ate shtetërore do të udhëheqnin forcat të cilat
dolën nga ish garnitura e vjetër komuniste[1].
Në Maqedoni me 8 shtator 1991 u mbajtë referendumi në të cilin morën
pjesë rreth 70 % e popullatës, shqipëtarët dhe sllavo-maqedonët të
bashkuar si në vitët e ''vllazërim-bashkimit'' ranë dakord dhe u
prononcuan për një shtet të pavarur dhe demokratik.
Pavarsimi i Maqedonisë zyrtarisht u shpall më 17 nëntor të vitit 1991 me
miratimin e koshtutës se Republikës së Maqedonisë ku kjo e fundit është
konstituuar si shtet nacional i popullit maqedonas në të cilën
sigurohet barazia e plotë qytetare dhe bashkëjetesa e përhershme e
popullit maqedonas me shqiptarët, turqit, vllehët, romët dhe kombësitë e
tjera që jetojnë në Republikën e Maqedonis; deputetët shqiptarë u
treguan syçelë dhe largpamës duke mos e votuar këtë akt poshtërues për
shqiptarët që nga gurëthemeli i Republikës së Maqedonisë.[2]
Me kushtetutën e 17 nëntorit të vitit 1991, Maqedonia si shtet, e iriton
popullatën shqiptare. Në këtë vend në aspektin historik, politik e
faktik.
Pas shpërbërjes së Jugosllavisë, në Republikën e Maqedonisë nga blloku
politik shqiptar u formuan dy parti politike: Partia për Prosperitet
Demokratik (PPD) dhe Partia Demokratike Popullore (PDP).
Partia për Prosperitet Demokratik u formua më 19 prill të vitit 1990 në
Xhepçisht të Tetovës, kryetar i së cilës u zgjodh Nevzat Halili. Kjo
parti ngjalli entuziazëm në mesin e popullatës shqiptare në Maqedoni.
Partia Demokratike Popullore u formua më 23 qershor të vitit 1990.
Kryetar u emërua Jusuf Rexhepi. Me formimin e PDP-së filloi pluralizimi
politik ndër shqiptarët e Maqedonisë.[3]
Të dy partitë e para shqiptare, PPD dhe PDP nuk dallonin shumë në
përcaktimet fundamentale programore. Ata pranonin integritetin
territorial të Maqedonisë, d.m.th. zgjidhjen e çështjes kombëtare të
shqiptarëve të Maqedonisë e shihnin brenda shtetit të pavarur të
Maqedonisë.[4]
Në mars të vitit 1992 nga Maqedonia u larguan njësitë e fundit të
Armatës Popullore të Jugosllavisë, duke e lënë Maqedoninë pa mbrojtje,
pasi që ushtria e re maqedonase ishte e paaftë të mbrojë shtetin nga
çfarëdo sulmi.[5]
Kryetari i Maqedonisë i frikësuar nga ambicjet e Millosheviqit, kërkoi ndihmë nga OKB-ja.
Në dhjetor të vitit 1992, Këshilli i Sigurimit i OKB-së miatoi
''Rezolutën 795'', me të cilën autorizohej prania ushtarake e OKB-së për
monitorimin e kufirit verior dhe perëndimor të Republikës së
Maqedonisë.[6]
Maqedonia mohohej nga Bullgaria në aspektin gjuhësor, nga Greqia në
aspektin e emrit, kurse nga Serbia në aspektin e kishës. E vetmja që
Maqedonisë nuk i mohoi as gjuhën, as emrin, as territorin, as kufijtë,
dhe as kishën maqedonase ishte Shqipëria, ndonëse kishin arsye shumë më
të mëdha se sa vendet e tjera fqinje.[7]
Më 1993 Maqedonia u pranua në OKB me emrin Ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë (IRJM).
Ideja për themelimin e një institucioni të lartë arsimor në gjuhën shqipe në Maqedoni lindi si nevojë e kohës.
Iniciativa për themelimin e universitetit në gjuhën shqipe lindi më 4
qershor të vitit 1994. Me gjithë brutalitetin e përdorur nga pushteti
sllavo – maqedonas, kjo nismë u kurorëzua më 17 dhjetor, 1994 me
themelimin e Universitetit të Tetovës.
Pjesa radikale e PPD-së, në krye me Arbër Xhaferin, duke i radikalizuar
çështjet, arriti që të fitojë përkrahje të gjërë për të formuar Partinë
për Prosperitet Demokratik të Shqiptarëve në Maqedoni (PPDSH).
Më 4 korrik, 1997 u bë bashkimi i PDP-së me PPDSH-në, dhe lindi Partia
Demokratike Shqiptare (PDSH). Ky bashkimi ndodhi për interesa kombëtare,
apo për interesa të ngushta personale të udhëheqësve të këtyre dy
partive, sot e kësaj dite mbetet dilemë.[8]
Në nëntor të vitit 1998 në zgjedhjet parlamentare fituese doli VMRO-DPMN
në bllokun maqedonas dhe PDSH në bllokun shqiptar, të cilat sëbashku me
Alternativën Demokratike (AD) të Vasil Tupurkovskit formuan koalicion
qeveritar.
Kryetari i VMRO-DPMN-së Lubço Georgievski ndryshoi retorikën shqiptare,
duke tentuar të projektojë një politikë të moderuar demokratike.
Fillimi i bombardimeve të NATO-s më 24 mars, 1999 shënoi inicimin e
krizës më të madhe në histroinë e Maqedonisë, që u shoqërua edhe me një
situatë dhune antishqiptare.[9]
Popullata shqipëtare në Maqedoni ua hapi dyert ''vllezërve muhaxhir''
nga Kosova duke e ndarë kafshatën e gojes me ta,meritë të madhe në këtë
drejtim kanë edhe partitë shqipëtare që benë të pamundur për të hapur
kufijtë dhe për të ndihmuar refugjatët kosovar.
Maqedonia dhe maqedonasë çdo her iu kanë trembur të nesërmes,ata u
frigësuan se refugjatët kosovar do të qëndrojn dhe do të ndryshojnë
baraspeshën etnike.ë
Qershori i vitit 1999shënoi fundin e luftës në Kosovë. Kosova u shpëtoi
kthetrave të egërisrës sllave dhe me rezulutën 12/24 ngeli ngeli nën
prorektoratin e OKB-së, plani i Nikolla Pashiçit, Ivo Andriçit dhe
Sllobodan Millosheviçit për ''Serbinë e Madhe'' u arkivua njëherë e
pËrgjithmonË, por çËshtja kombËtare e shqiptarËve nuk pËrfundon kËtu.
Mijëvjeçari i dytë dhe shekulli XX mbaruan, nga babdimri i vitit,
shekullit dhe mijëvjeçarit tË rijË shqipëtarër kërkonin si dhuratë
''zgjidhjen përfundimtare të çështjes kombëtare'' si çdo herë plaku
rrenacak u premtoi shumë.
Në luginën e Preshevës (Kosovën lindore) në skenë doli UÇPMB-ja, njË
formacion ushtarak shqiptar i cili kërkonte të drejta të barabarta për
popullatën shqipëtare në kuadër të shtetit Sërb.
Edhe pËrkundËr luftËs heroike, artileria e rëndë sërbe dhe hipokirzia e
faktorit ndërkombëtar ia pa mundësuan UÇPMB-së rezistencën e më
tutjeshme e cila u ç'arrmatos kurse popullata shqipëtare në luginën e
Preshevës nuk fitoi gati asnjë të drejtë politike përveç atyre qe i
gëzonte edhe më parë.
Situata politike në Maqedoni arriti ''zenitin'' e tensionimit, PDSH-ja
paralajmëronte se do të ketë ndryshime të shpejta të kushtetutës sipas
kërkesave të shqipëtarëve ne Maqedoni, këto paralajmërime të PDSH-së u
pritën ''në thikë'' nga partneri i kualicionit qeveritar.[10]
Në Maqedoni ndjehej era e barotit, shqipëtarët shkrepnin pushkË nË
darsma ishte çËshtje e kohës kur do të shkrepnin pushkë kundër
sllavo-maqedonasve.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:16 am
''2001 – Viti i fitores së lavdishme dhe marrëveshjes së turpshme''Pyetjes
se pse ndodhi konflikti i vitit 2001 më së miri do ti jepte përgjigje
Avni Rustemi me fjalët e tijë gjatë procesit gjygjygjësor në Paris ''NA
DETYRONI QË ME ARMË TI FITOJMË TË DREJTAT TONA, E PASTAJ THONI PSE
KËRSET PUSHKA''.
Gjatë qeverisjes së LSDM-së me krye me Branko Cërvenkovskin shpërthyen
afera të ndryshmesi: ''Afera e armëve'' kinse e pregatitur dhe e
kurdisur nga shqiptarët, antetati ndaj ish kryetarit të shtetit, Kiro
Gligorov ku organet e sigurimit shtetëror, antetatorët i shihnin në
mesin e shqiptarëve, incidenti në fshatin Ladurisht të Strugës,
incidenti në Bit-Pazar me ç'rast u vranë 4 qytetar të pafajshëm,
incidenti i datës 9 korig të vitit 1997 në Gostivar ku ngelën tre
qytetarë të pafajshëm, rast i dhunshëm në Reçicë kundër protestës së
organizuar pëe zyrtarizimin e UT-së, rast i Haraçinës ku humbën jetën
tre polic maqedonas dhe me këtë preteks policia sllavo-maqedone filloi
bastisjen duke arrestuar dhe keqtrajtuar qytetarë të pafajshëm dhe shumë
raste të tjera.[11]
Shqipëtarët në Maqedoni ishin të diskriminuar në mënyrë institucionale
në punësim, administrata, arsim, kulturë, shëndetësi, informim dhe në
shumë fusha të tjera të rëndësishme për jetën normale të individit.
Papunësia e shqipëtarëve në Maqedoni ishte mbi 80 % , prej 9.819
policëve vetëm 176 janë shqiptarë, nga 23483 të punësuar në
institucionet shëndetësore vetëm 1056 janë shqiptarë, në Jurisprudencë
nga 4071 veta vetëm 167 janë të punësuar shqiptarë, nga 6665 veta të
punësuar në ARM dhe Ministrinë e Mbrojtjes vetëm 156 janë shqiptarë
etj.[12]
Nga fundi i shkurtit të vitit 2001 në malësinë e Karadakut më saktë në
fshatin Tanushë të Shkupit në skenë doli një grup i armatosur me emrin
Ushtria Çlirimtare Kombëtare, e cila përmes mediave të informimit
deklaronte se ata kishin marrur armët dhe kishin dalur në mal për të
drejtat e popullsisë shqiptare në Maqedoni.
Qeveria e Maqedonisë në përgjithësi dhe kryetari i sajë në vençanti nga
situata e krijuar në malësinë e Karadakut u treguan naiv, konfuz dhe
krye lartë duke u bërë thirrje ''terroristeve'', ''banditëve'', dhe
''drupeve të organizuar kriminale'' që mbrenda njëyet e katër orëve ti
dorëyonin armët dhe të lëshonin territorin e Republikës së Maqedonisë.
Më 12 mars në Shkup u organizua një protestë paqësore ku qytetarët do të
prononcoheshin për ngjarjet e fundit, shkupjanët u prononcuan për paqë.
Më 14 mars 2001, në ditën pagane të verës, në Tetovë, shoqatat jo
qeveritare si: ''Forumi për të Drejtat dhe Liritë e Qytetarit'',
''Lidhja e Gruas Shqipëtare në Maqedoni'', ''Shoqata e Historianëve
Shqiptar në Maqedoni'' organizuan protestën ''STOP DHUNËS TERRORIT
SHTETËROR NË MAQEDONI'', popullata shqiptare e tubuar në sheshin e
Tetovës, krismat e luftëtarëve të UÇK-së i pritën me duartrokitje.
Qeveria e Maqedonisë me procedura të përshpejtuara shpalli ''gjendje të
jashtëzakonshme'' dhe mobilizoi policinë dhe ushtrinë që zyrtarisht u
shpalli luftë ''terroristëve shqiptar''
Qeveria e Maqedonisë dërgoi një ultimatum me të cilin banorët e malësisë
së Sharrit duhej që të shpërnguleshin deri më datën 18 mars 2001.
Malësia e Tetovës ishte shëndruar në arenë luftimesh në mes UÇK-së dhe
forcave usharako-policore, sllavo-maqedone, zemra e kësaj arene
luftimesh ishte Kalaja e Tetovës e cila hyri në historinë bshkëkohore
shqiptare si ''Kalaja e pamposhtur''.
Më 25 mars 2001 nga një sulm i desantit ajror nga kjo botë në botën e
përtejme kaluan tre dëshmorët e parë të epopesë së lavdishme: Servet
Shabani, Fadil Ruftai, dhe Zeqirja Tahiri.
Policia dhe ushtria sllavo-maqedone e stacionuar në djetra postblloqe në
rrethinën e Tetovës, çdo ditë keqtrajtonte dhe malltretonte qytetarët e
pafajshëm shqipëtar.
Më 3 prill 2001 UÇK-ja shpalli zonë të lirë komunën e Likovës, me këtë
hap konflikt u zgjerua edhe më shumë, qeveria e Maqedonisë reagoi
menjëherë duke dërguar qindra luftëtarë për të shtypur ''rezistencën e
terroristëve shqiptar''.
Më 5 prill 2001, vandalistët maqedonas të tërbuar nga ngjarjet e fundit
në Tetovë dhe Likovë demoluan lokalet afariste të shqipëtarëve në
Manastir.
Më 9 prill 2001, në Luksenburg, Republika e Maqedonisë nënshkroi
Marrveshjen për Asocim Stabilizim me Bashkimin Evropian, sipas shumë
ekspertëve ishte ky një shans i mirë që i dha Bashkimi Evropian,
Maqedonisë ''për të mbijetuar''.
Më 12 prill 2001, koalicioni qeveritar VMRO-DPMN dhe PDSH ngriti
''ngriti flamurin e bardhë'' dhe kërkoi ndihmën e partive opozitare LSDM
dhe PPD të cilat pa një pa dy pranuan dhe kështu u formua një qeveri e
zgjeruar e quajtur ''Qeveria e Unitetit Politik''.
Më 15 prill qeveria e Maqedonisë u dha ultimatum banorëve të komunës së
Likovës që të lëshojnë shtëpit e tyre për shkaqe sigurie.
Në ultimatumet e lëshuara për ç'vendosje nga qeveria e Maqedonisë,
thuhej se policia do të kujdesej për transportin dhe vendosjen e tyre,
civilët shqpitarë mbarronin në stacionet e policisë edhe ate nën
''hetime'', keqtrajtime, ofendime dhe barbarizëa të pa parashikuara.[13]
Sipas të dhënave të komisariatit të lartë për Refugjatë të Kombeve të
Bashkuara (UNHCR) në Kosovë dhe luginën e Presheës deri tani janë
zhvendosur mbi 70 mijë njerëz nga Maqedonia, kurse mbi 15 mijë të tjerë
kanë ngelur të bllokuar mes këtyre fshatarëve.[14]
Vendkalimet famëkeqe Bllacë dhe Tabanovcë për shqiptarët dy herë u
shëndrruan në ''Urën e Shtratit'' në vitin 1999 për refugjatët nga
Kosova, kurse në vitin 2001 për refugjatët shqiptarë nga Maqedonia.
Bashkësi ndërkombëtare ishte shumë e shqetësuar për zhvillimet e fundit
në Maqedoni, fillimisht Brukseli, Ëashingtoni dhe qendrat tjera
vendosëse u bënin thirrje ''ekstremistëve shqiptarë'' që të ç'armatosen,
kurse më vonë e ulën retorikën kundër ''ekstermistëve shqiptar'' duke
bërë thirrje të duja palëve që të ulen në tryezen e bisedimeve dhe
konflikti të zgjidhej me mjete paqësore.
Në Shkup për të parë gjendjen për së afërmi disa herë erdhën,
përfaqësuesi i BE për politikë të jashtme, Havier Solana, sekretari i
përgjithshëm i NATO-s, Xhorxh Robertson si dhe shumë zyrëtarë të lartë
të vendeve evropiane.
Qeveria e Maqedonisë për ti shtypur ''forcat terroriste'' dhe për ti
vrarë qytetarët e pafajshëm shqiptar bëri , marrveshje bilaterale më
Bullgarinë, nga e cila u pajis me artileri të rëndë, mjete të
motorizuara dhe të blinduara të këmbësorisë si dhe dhjetra tanke, kurse
nga Ukraina bleu helikopterë gjuajtës dhe transportoi MI-24 dhe MI-18
dhe aeroplanë luftarak Suhoi.[15]
Me 22 maj 2001 në Prizren u mbajtën ''Triumvirati i parë shqiptarë'' ku
morën pjesë liderët politik dhe ushtarak të shqiptarëve të Maqedonisë:
Ali Ahmeti-përfaqësues politik i UÇK-ës, Arbër Xhaferi-kryetar i PDSH-së
dhe Imer Imeri-kryetar i PPD-së.
Me marrëveshjen e Prizrenit u bë unifikimi i faktorit politik dhe
ushtarak shqiptar në Maqedoni, kjo marrëveshje pati kahje pozitive në
rredhjen e mëtejme të ngjarjeve të vitit 2001 sepse të gjithë shqiptarët
para faktorit politik maqedonas dhe atij ndërkombëtar dolën me
platformë të përbashkët.
Marrveshja e Prizrenit u dha fund antagonizmave në mes partive politike
dhe UÇK-së, maqedonasit u revoltuan shumë nga ''bashkimi i
shqiptarëve'', policia dhe ushtria sllavo-maqedonase intesifikoi sulmet
të cilat iu kthyen në masë të njetë nga ''herojntë e rinj shqiptarë të
shek. XXI'', por nga i gjithë ky terror i pakuptimtë shtetëror u vranë
djetra civilë të pafajshëm në mesin e të cilëve edhe 7 antarët e
familjes Ziberi nga fshati Sllupçan.
''Që të mos ketë luftë dhe gjakderdhje, më civilizuese është që të bëhet
ndarje e qetë'', propozon AMSHA (Akademia Maqedone e Shkencave dhe
Arteve), që të bëhet këmbimi vullnetar i territoreve dhe popullsisë në
mes Maqedonisë dhe Shqipërisë – propozim sa qesharak por edhe
fashisoid.[16]
Varianti i AMSHA-s, i servuar si ide shkencore por me përmbajtje
politike, pasqyron disponimin momental të maqedonëve sa i përket
rregullimit të marrdhënieve me shqiptarët.[17]
Kjo ide e mbrapshtë e ''akademikëve maqedonas'' u dha si propozim më 30 maj 2001.
Qershori i vitit 2001 për fëmijët shqiptar në Maqedoni nuk u solli
qershia dhe dëftesa por frikë dhe izolim në bodrumet e errta të
shtëpive.
Më 5 qershor 2001, UÇK-ja shpalli Haraçinën zonë të lirë, konflikti çdo ditë shkallëzohej më shumë.
Më 6-8 qershor një grup i organizuar i vandalistëve dogji 112 shtëpi të shqiptarëve në Manastir.
Për organizimin e trazirave të Manastirit, Vlladimir Milliçin – drejtor i
Institutit ''Shoqëria e Hapur'' me seli në Shkup thotë: ''Ka diçka me
erë të keqe në këtë rrethim të turbullt, diçka që kundërmon më shumë se
shitoret e djegura në Manastir. Fuqia dhe paratë janë faktorët e kësaj
lëvizje, të kësaj loje vdekjeprurëse. Dikush është duke inkurajuar
armiqësi që të shkaktojë klimë për spastrim të dhunshëm etnik''.
''Nuk besoj se ajo që ndodhi në Manastir ishte diçka spontane. Mendoj se
diçka në themel, incidenti është stimuluar dhe mbështetur nga disa
njerëz të afërt me VMRO-DPMN dhe qeverinë.[18]
Më 22 qershor Komandant Hoxha (Xhezair Shaqiri) me një telefonatë të
drejtuar agjensive të huaja të lajmeve tha: ''Tani i kam trupat e mi në
Haraçinë, nga vendi ku janë mund të bombardojn Shkupin, aeroportin dhe
rafinerinë e naftës, po pres vetëm urdhërat nga Shtabi i Përgjithshëm i
UÇK-së''.
Kokat e nxehta maqedone ishin të bindura se Haraçinën do ta merrnin...
më së shumti për 24 orë. Ishin aq të bindur sa u dhanë edhe
ndërkombëtarëve se ''e mbarojmë shpejt këtë punë''.
Më 23 qershor ushtria sllavo-maqedone sulmoi Haraçinën nga toka dhe
ajri, kaluan 24 orë, 48 orë, 72 orë, dhe ushtria maqedone jo vetëm që
nuk po vinte dot këmbën në Haraçinë por po shtonte numrin e viktimave
nga rradhët e veta.[19]
Më 25 qershor me ndërmjetsim të një delegacioni të NATO-s i kryesuar nga
Piter Fein dhe disa delegacione të OSBE-së u arrit marrveshja që të
ndërpritet ''zjarri'' dhe UÇK-ja të largohet nga Haraçina.
Më 1 korrik UÇK-ja si zonë të lirë shpalli territorin për rreth fshatit Radush.
Më 2 korrik, Mbretëria e Bashkuar dhe Greqia për zgjidhjen e konfkitit
në Maqedoni me mjete paqësore, si alternativë propzuan Konferencën e
Rambujes.
Nën presionin ndërkombëtar të dy palët ndërluftuese u pajtuan për një ''armëpushim të përgjithshëm'' i cili u arrit më 5 korrik.
Derisa armëpushimi vazhdonte, të dy palët në vend të hartimit të planeve për paqë, hartonin planë për luftime të më tutjeshme.
Policia sllavo-maqedone vazhdoi me avazin e vjetër duke keqtrajtuar,
burgosur dhe ''terrorizuar'' qytetarët e pafajshëm, mediat maqedone
vazhdonin që UÇK-ën ta emërtojnë me emra fyes si: ''terrorist'',
''ekstermist'' dhe ''banditë''.
Përpjekjet e faktorit ndërkombëtar, për zgjidhjen e krizës në Maqedoni,
kryemistri Lubço Georgievski i karakterizoi si ndërhyrje në punët e
brendshme të një shteti.
''Ranë maskat, është e qartë se këto aksione terrorise në Maqedoni
mbështeten dhe kanë përkrahje logjistike nga demokratët Perëndimorë, gjë
që flet për një skenarë për sthurjen e Republikës së Maqedonisë''.[20]
Nga mossuksesi i politikës maqedone me dialog me shqiptarët erdhi deri tek prishja e armëpushimit.
Më 23 korrik armëpushimi u prish nga ana e forcave maqedone, nata në mes
23-24 korrikut ishte nata kur lufta arriti ''zenitin'' e saj, luftimet
ishin të ashpra ato u zhvilluan brenda dhe jashtë qytetit të Tetovës, në
këto luftime ishin inkuadruar edhe civilet maqedonas të mobilizuar nga
MPB, në mëngjes mbaruan luftimet bilanci ishte me dhjetra të vrarë dhe
qindra të plagosur në mesin e të cilëve edhe 7 civilë të vrarë në
fshatin Poroj, ''kush e shkeli armëpushimin ai u shkel'' brenda një nate
UÇK-ja vendosi kontrollin mbi gjithë Tetovën dhe rrethinën.
Kryeministri Geogrievski dhe elita e tij kërkonin luftë kurse
përfaqësuesi i NATO-s, Piter Fein ''ia mbushi mendjen'' shtabit të
përgjithshëm të UÇK-së për tërheqjen e UÇK-së në pozitat e 5 korrikut.
Së pari UÇK-ja u tërhoq nga malësia e Sharrit, të cilën tërheqje Lubo
Boshkovski e propagandoi si fitoren më të madhe në historinë e popullit
maqedonas, kurse më vonë u tërhoqen nga Haraçina, Tetova dhe nga
fshatrat që janë përgjatë Tetovë-Jazhincë, derisa UÇK-ja tërhiqej nga
pozicionet e marrura në beteja, policia dhe ushtria sllavo-maqedone u
rikthye dhe filloi malltretimi, kidnapimi dhe vrasja e civilëve
shqiptar.
Pas tërheqjes së UÇK-së në pozicionet e 5 korrikut, nën presionin e
zyrtarëve të lartë perendimor si: Havier Solana, Xhorxh Robertson dhe
shumë të tjerë u arrit për fillimin e dialogut politik, pa pjesmarrjen e
përfaqësuesve të faktorit ushtarak shqiptar të UÇK-së.
Bisedimet zyrtarisht filluan më 28 korrik në Ohër në to merrnin pjesë:
kryetari i Republikës së Maqedonisë, Boris Trajkovski, kryeministri
Lubço Georgievski, kryetari i PDSH-së, Arbër Xhaferi dhe ai i PPD-së
Imer Imeri, ndërmjetsues në ''tryezen e rrumbullakët'' ishin: i dërguari
special për Maqedoninë i BE-së, Fransoa Leotar dhe James Pardue.
Derisa vazhdonte dialogu politik në Ohër, në mëngjesin e 7 gushtit në
Gazi Babë të Shkupit nga forcat speciale të MPB-së u masakruan komandant
Teli dhe katër bashkëluftëtarë të tijë.
Më 8 gusht në autostradën Shkup-Tetovë në vendin e quajtur ''Karpallak''
u sulmua konvoi ushtarak ku ngelën të vrarë afër dhjetë ushtarë
maqedonas.
Kur çdo gjë kishte mbaruar, policia dhe ushtria sllavo-maqedonas
nderrmorri ofensivën e Fundit dhe ''vendimtare'' për të thyer UÇK-ën dhe
sëpaku për të përmisuar imazhin e saj para opinionit vendas dhe atij të
huaj, por edhe njëherë u larguan kokëulur nga fushëbeteja.
Më 13 gusht 2001 në një ceromoni më tepër mortore se solemne u nënshkrua ''Marrveshja Kornizë e Ohrit''.
Kjo marrveshje kompromisi ishte e ''turpshme'' për shqiptarët,
''shpëtim'' për Maqedoninë dhe maqedonasit dhe ''tregti me gjakun e
shqiptarëve'' për ndërkombëtarët.
se pse ndodhi konflikti i vitit 2001 më së miri do ti jepte përgjigje
Avni Rustemi me fjalët e tijë gjatë procesit gjygjygjësor në Paris ''NA
DETYRONI QË ME ARMË TI FITOJMË TË DREJTAT TONA, E PASTAJ THONI PSE
KËRSET PUSHKA''.
Gjatë qeverisjes së LSDM-së me krye me Branko Cërvenkovskin shpërthyen
afera të ndryshmesi: ''Afera e armëve'' kinse e pregatitur dhe e
kurdisur nga shqiptarët, antetati ndaj ish kryetarit të shtetit, Kiro
Gligorov ku organet e sigurimit shtetëror, antetatorët i shihnin në
mesin e shqiptarëve, incidenti në fshatin Ladurisht të Strugës,
incidenti në Bit-Pazar me ç'rast u vranë 4 qytetar të pafajshëm,
incidenti i datës 9 korig të vitit 1997 në Gostivar ku ngelën tre
qytetarë të pafajshëm, rast i dhunshëm në Reçicë kundër protestës së
organizuar pëe zyrtarizimin e UT-së, rast i Haraçinës ku humbën jetën
tre polic maqedonas dhe me këtë preteks policia sllavo-maqedone filloi
bastisjen duke arrestuar dhe keqtrajtuar qytetarë të pafajshëm dhe shumë
raste të tjera.[11]
Shqipëtarët në Maqedoni ishin të diskriminuar në mënyrë institucionale
në punësim, administrata, arsim, kulturë, shëndetësi, informim dhe në
shumë fusha të tjera të rëndësishme për jetën normale të individit.
Papunësia e shqipëtarëve në Maqedoni ishte mbi 80 % , prej 9.819
policëve vetëm 176 janë shqiptarë, nga 23483 të punësuar në
institucionet shëndetësore vetëm 1056 janë shqiptarë, në Jurisprudencë
nga 4071 veta vetëm 167 janë të punësuar shqiptarë, nga 6665 veta të
punësuar në ARM dhe Ministrinë e Mbrojtjes vetëm 156 janë shqiptarë
etj.[12]
Nga fundi i shkurtit të vitit 2001 në malësinë e Karadakut më saktë në
fshatin Tanushë të Shkupit në skenë doli një grup i armatosur me emrin
Ushtria Çlirimtare Kombëtare, e cila përmes mediave të informimit
deklaronte se ata kishin marrur armët dhe kishin dalur në mal për të
drejtat e popullsisë shqiptare në Maqedoni.
Qeveria e Maqedonisë në përgjithësi dhe kryetari i sajë në vençanti nga
situata e krijuar në malësinë e Karadakut u treguan naiv, konfuz dhe
krye lartë duke u bërë thirrje ''terroristeve'', ''banditëve'', dhe
''drupeve të organizuar kriminale'' që mbrenda njëyet e katër orëve ti
dorëyonin armët dhe të lëshonin territorin e Republikës së Maqedonisë.
Më 12 mars në Shkup u organizua një protestë paqësore ku qytetarët do të
prononcoheshin për ngjarjet e fundit, shkupjanët u prononcuan për paqë.
Më 14 mars 2001, në ditën pagane të verës, në Tetovë, shoqatat jo
qeveritare si: ''Forumi për të Drejtat dhe Liritë e Qytetarit'',
''Lidhja e Gruas Shqipëtare në Maqedoni'', ''Shoqata e Historianëve
Shqiptar në Maqedoni'' organizuan protestën ''STOP DHUNËS TERRORIT
SHTETËROR NË MAQEDONI'', popullata shqiptare e tubuar në sheshin e
Tetovës, krismat e luftëtarëve të UÇK-së i pritën me duartrokitje.
Qeveria e Maqedonisë me procedura të përshpejtuara shpalli ''gjendje të
jashtëzakonshme'' dhe mobilizoi policinë dhe ushtrinë që zyrtarisht u
shpalli luftë ''terroristëve shqiptar''
Qeveria e Maqedonisë dërgoi një ultimatum me të cilin banorët e malësisë
së Sharrit duhej që të shpërnguleshin deri më datën 18 mars 2001.
Malësia e Tetovës ishte shëndruar në arenë luftimesh në mes UÇK-së dhe
forcave usharako-policore, sllavo-maqedone, zemra e kësaj arene
luftimesh ishte Kalaja e Tetovës e cila hyri në historinë bshkëkohore
shqiptare si ''Kalaja e pamposhtur''.
Më 25 mars 2001 nga një sulm i desantit ajror nga kjo botë në botën e
përtejme kaluan tre dëshmorët e parë të epopesë së lavdishme: Servet
Shabani, Fadil Ruftai, dhe Zeqirja Tahiri.
Policia dhe ushtria sllavo-maqedone e stacionuar në djetra postblloqe në
rrethinën e Tetovës, çdo ditë keqtrajtonte dhe malltretonte qytetarët e
pafajshëm shqipëtar.
Më 3 prill 2001 UÇK-ja shpalli zonë të lirë komunën e Likovës, me këtë
hap konflikt u zgjerua edhe më shumë, qeveria e Maqedonisë reagoi
menjëherë duke dërguar qindra luftëtarë për të shtypur ''rezistencën e
terroristëve shqiptar''.
Më 5 prill 2001, vandalistët maqedonas të tërbuar nga ngjarjet e fundit
në Tetovë dhe Likovë demoluan lokalet afariste të shqipëtarëve në
Manastir.
Më 9 prill 2001, në Luksenburg, Republika e Maqedonisë nënshkroi
Marrveshjen për Asocim Stabilizim me Bashkimin Evropian, sipas shumë
ekspertëve ishte ky një shans i mirë që i dha Bashkimi Evropian,
Maqedonisë ''për të mbijetuar''.
Më 12 prill 2001, koalicioni qeveritar VMRO-DPMN dhe PDSH ngriti
''ngriti flamurin e bardhë'' dhe kërkoi ndihmën e partive opozitare LSDM
dhe PPD të cilat pa një pa dy pranuan dhe kështu u formua një qeveri e
zgjeruar e quajtur ''Qeveria e Unitetit Politik''.
Më 15 prill qeveria e Maqedonisë u dha ultimatum banorëve të komunës së
Likovës që të lëshojnë shtëpit e tyre për shkaqe sigurie.
Në ultimatumet e lëshuara për ç'vendosje nga qeveria e Maqedonisë,
thuhej se policia do të kujdesej për transportin dhe vendosjen e tyre,
civilët shqpitarë mbarronin në stacionet e policisë edhe ate nën
''hetime'', keqtrajtime, ofendime dhe barbarizëa të pa parashikuara.[13]
Sipas të dhënave të komisariatit të lartë për Refugjatë të Kombeve të
Bashkuara (UNHCR) në Kosovë dhe luginën e Presheës deri tani janë
zhvendosur mbi 70 mijë njerëz nga Maqedonia, kurse mbi 15 mijë të tjerë
kanë ngelur të bllokuar mes këtyre fshatarëve.[14]
Vendkalimet famëkeqe Bllacë dhe Tabanovcë për shqiptarët dy herë u
shëndrruan në ''Urën e Shtratit'' në vitin 1999 për refugjatët nga
Kosova, kurse në vitin 2001 për refugjatët shqiptarë nga Maqedonia.
Bashkësi ndërkombëtare ishte shumë e shqetësuar për zhvillimet e fundit
në Maqedoni, fillimisht Brukseli, Ëashingtoni dhe qendrat tjera
vendosëse u bënin thirrje ''ekstremistëve shqiptarë'' që të ç'armatosen,
kurse më vonë e ulën retorikën kundër ''ekstermistëve shqiptar'' duke
bërë thirrje të duja palëve që të ulen në tryezen e bisedimeve dhe
konflikti të zgjidhej me mjete paqësore.
Në Shkup për të parë gjendjen për së afërmi disa herë erdhën,
përfaqësuesi i BE për politikë të jashtme, Havier Solana, sekretari i
përgjithshëm i NATO-s, Xhorxh Robertson si dhe shumë zyrëtarë të lartë
të vendeve evropiane.
Qeveria e Maqedonisë për ti shtypur ''forcat terroriste'' dhe për ti
vrarë qytetarët e pafajshëm shqiptar bëri , marrveshje bilaterale më
Bullgarinë, nga e cila u pajis me artileri të rëndë, mjete të
motorizuara dhe të blinduara të këmbësorisë si dhe dhjetra tanke, kurse
nga Ukraina bleu helikopterë gjuajtës dhe transportoi MI-24 dhe MI-18
dhe aeroplanë luftarak Suhoi.[15]
Me 22 maj 2001 në Prizren u mbajtën ''Triumvirati i parë shqiptarë'' ku
morën pjesë liderët politik dhe ushtarak të shqiptarëve të Maqedonisë:
Ali Ahmeti-përfaqësues politik i UÇK-ës, Arbër Xhaferi-kryetar i PDSH-së
dhe Imer Imeri-kryetar i PPD-së.
Me marrëveshjen e Prizrenit u bë unifikimi i faktorit politik dhe
ushtarak shqiptar në Maqedoni, kjo marrëveshje pati kahje pozitive në
rredhjen e mëtejme të ngjarjeve të vitit 2001 sepse të gjithë shqiptarët
para faktorit politik maqedonas dhe atij ndërkombëtar dolën me
platformë të përbashkët.
Marrveshja e Prizrenit u dha fund antagonizmave në mes partive politike
dhe UÇK-së, maqedonasit u revoltuan shumë nga ''bashkimi i
shqiptarëve'', policia dhe ushtria sllavo-maqedonase intesifikoi sulmet
të cilat iu kthyen në masë të njetë nga ''herojntë e rinj shqiptarë të
shek. XXI'', por nga i gjithë ky terror i pakuptimtë shtetëror u vranë
djetra civilë të pafajshëm në mesin e të cilëve edhe 7 antarët e
familjes Ziberi nga fshati Sllupçan.
''Që të mos ketë luftë dhe gjakderdhje, më civilizuese është që të bëhet
ndarje e qetë'', propozon AMSHA (Akademia Maqedone e Shkencave dhe
Arteve), që të bëhet këmbimi vullnetar i territoreve dhe popullsisë në
mes Maqedonisë dhe Shqipërisë – propozim sa qesharak por edhe
fashisoid.[16]
Varianti i AMSHA-s, i servuar si ide shkencore por me përmbajtje
politike, pasqyron disponimin momental të maqedonëve sa i përket
rregullimit të marrdhënieve me shqiptarët.[17]
Kjo ide e mbrapshtë e ''akademikëve maqedonas'' u dha si propozim më 30 maj 2001.
Qershori i vitit 2001 për fëmijët shqiptar në Maqedoni nuk u solli
qershia dhe dëftesa por frikë dhe izolim në bodrumet e errta të
shtëpive.
Më 5 qershor 2001, UÇK-ja shpalli Haraçinën zonë të lirë, konflikti çdo ditë shkallëzohej më shumë.
Më 6-8 qershor një grup i organizuar i vandalistëve dogji 112 shtëpi të shqiptarëve në Manastir.
Për organizimin e trazirave të Manastirit, Vlladimir Milliçin – drejtor i
Institutit ''Shoqëria e Hapur'' me seli në Shkup thotë: ''Ka diçka me
erë të keqe në këtë rrethim të turbullt, diçka që kundërmon më shumë se
shitoret e djegura në Manastir. Fuqia dhe paratë janë faktorët e kësaj
lëvizje, të kësaj loje vdekjeprurëse. Dikush është duke inkurajuar
armiqësi që të shkaktojë klimë për spastrim të dhunshëm etnik''.
''Nuk besoj se ajo që ndodhi në Manastir ishte diçka spontane. Mendoj se
diçka në themel, incidenti është stimuluar dhe mbështetur nga disa
njerëz të afërt me VMRO-DPMN dhe qeverinë.[18]
Më 22 qershor Komandant Hoxha (Xhezair Shaqiri) me një telefonatë të
drejtuar agjensive të huaja të lajmeve tha: ''Tani i kam trupat e mi në
Haraçinë, nga vendi ku janë mund të bombardojn Shkupin, aeroportin dhe
rafinerinë e naftës, po pres vetëm urdhërat nga Shtabi i Përgjithshëm i
UÇK-së''.
Kokat e nxehta maqedone ishin të bindura se Haraçinën do ta merrnin...
më së shumti për 24 orë. Ishin aq të bindur sa u dhanë edhe
ndërkombëtarëve se ''e mbarojmë shpejt këtë punë''.
Më 23 qershor ushtria sllavo-maqedone sulmoi Haraçinën nga toka dhe
ajri, kaluan 24 orë, 48 orë, 72 orë, dhe ushtria maqedone jo vetëm që
nuk po vinte dot këmbën në Haraçinë por po shtonte numrin e viktimave
nga rradhët e veta.[19]
Më 25 qershor me ndërmjetsim të një delegacioni të NATO-s i kryesuar nga
Piter Fein dhe disa delegacione të OSBE-së u arrit marrveshja që të
ndërpritet ''zjarri'' dhe UÇK-ja të largohet nga Haraçina.
Më 1 korrik UÇK-ja si zonë të lirë shpalli territorin për rreth fshatit Radush.
Më 2 korrik, Mbretëria e Bashkuar dhe Greqia për zgjidhjen e konfkitit
në Maqedoni me mjete paqësore, si alternativë propzuan Konferencën e
Rambujes.
Nën presionin ndërkombëtar të dy palët ndërluftuese u pajtuan për një ''armëpushim të përgjithshëm'' i cili u arrit më 5 korrik.
Derisa armëpushimi vazhdonte, të dy palët në vend të hartimit të planeve për paqë, hartonin planë për luftime të më tutjeshme.
Policia sllavo-maqedone vazhdoi me avazin e vjetër duke keqtrajtuar,
burgosur dhe ''terrorizuar'' qytetarët e pafajshëm, mediat maqedone
vazhdonin që UÇK-ën ta emërtojnë me emra fyes si: ''terrorist'',
''ekstermist'' dhe ''banditë''.
Përpjekjet e faktorit ndërkombëtar, për zgjidhjen e krizës në Maqedoni,
kryemistri Lubço Georgievski i karakterizoi si ndërhyrje në punët e
brendshme të një shteti.
''Ranë maskat, është e qartë se këto aksione terrorise në Maqedoni
mbështeten dhe kanë përkrahje logjistike nga demokratët Perëndimorë, gjë
që flet për një skenarë për sthurjen e Republikës së Maqedonisë''.[20]
Nga mossuksesi i politikës maqedone me dialog me shqiptarët erdhi deri tek prishja e armëpushimit.
Më 23 korrik armëpushimi u prish nga ana e forcave maqedone, nata në mes
23-24 korrikut ishte nata kur lufta arriti ''zenitin'' e saj, luftimet
ishin të ashpra ato u zhvilluan brenda dhe jashtë qytetit të Tetovës, në
këto luftime ishin inkuadruar edhe civilet maqedonas të mobilizuar nga
MPB, në mëngjes mbaruan luftimet bilanci ishte me dhjetra të vrarë dhe
qindra të plagosur në mesin e të cilëve edhe 7 civilë të vrarë në
fshatin Poroj, ''kush e shkeli armëpushimin ai u shkel'' brenda një nate
UÇK-ja vendosi kontrollin mbi gjithë Tetovën dhe rrethinën.
Kryeministri Geogrievski dhe elita e tij kërkonin luftë kurse
përfaqësuesi i NATO-s, Piter Fein ''ia mbushi mendjen'' shtabit të
përgjithshëm të UÇK-së për tërheqjen e UÇK-së në pozitat e 5 korrikut.
Së pari UÇK-ja u tërhoq nga malësia e Sharrit, të cilën tërheqje Lubo
Boshkovski e propagandoi si fitoren më të madhe në historinë e popullit
maqedonas, kurse më vonë u tërhoqen nga Haraçina, Tetova dhe nga
fshatrat që janë përgjatë Tetovë-Jazhincë, derisa UÇK-ja tërhiqej nga
pozicionet e marrura në beteja, policia dhe ushtria sllavo-maqedone u
rikthye dhe filloi malltretimi, kidnapimi dhe vrasja e civilëve
shqiptar.
Pas tërheqjes së UÇK-së në pozicionet e 5 korrikut, nën presionin e
zyrtarëve të lartë perendimor si: Havier Solana, Xhorxh Robertson dhe
shumë të tjerë u arrit për fillimin e dialogut politik, pa pjesmarrjen e
përfaqësuesve të faktorit ushtarak shqiptar të UÇK-së.
Bisedimet zyrtarisht filluan më 28 korrik në Ohër në to merrnin pjesë:
kryetari i Republikës së Maqedonisë, Boris Trajkovski, kryeministri
Lubço Georgievski, kryetari i PDSH-së, Arbër Xhaferi dhe ai i PPD-së
Imer Imeri, ndërmjetsues në ''tryezen e rrumbullakët'' ishin: i dërguari
special për Maqedoninë i BE-së, Fransoa Leotar dhe James Pardue.
Derisa vazhdonte dialogu politik në Ohër, në mëngjesin e 7 gushtit në
Gazi Babë të Shkupit nga forcat speciale të MPB-së u masakruan komandant
Teli dhe katër bashkëluftëtarë të tijë.
Më 8 gusht në autostradën Shkup-Tetovë në vendin e quajtur ''Karpallak''
u sulmua konvoi ushtarak ku ngelën të vrarë afër dhjetë ushtarë
maqedonas.
Kur çdo gjë kishte mbaruar, policia dhe ushtria sllavo-maqedonas
nderrmorri ofensivën e Fundit dhe ''vendimtare'' për të thyer UÇK-ën dhe
sëpaku për të përmisuar imazhin e saj para opinionit vendas dhe atij të
huaj, por edhe njëherë u larguan kokëulur nga fushëbeteja.
Më 13 gusht 2001 në një ceromoni më tepër mortore se solemne u nënshkrua ''Marrveshja Kornizë e Ohrit''.
Kjo marrveshje kompromisi ishte e ''turpshme'' për shqiptarët,
''shpëtim'' për Maqedoninë dhe maqedonasit dhe ''tregti me gjakun e
shqiptarëve'' për ndërkombëtarët.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:16 am
Epilogu
Edhe pas nënshkrimit të ''Marrëveshjes Kornizë'' pati shkëmbime të
zjarrit në mes pjestarëve të UÇK-së dhe formave ushtarako-policore,
sllavo-maqedone.
Ndërkohë, Armatura Kombëtare Shqiptare (AKSH) ma bërë të ditur se nuk e
njeh ''marrveshjen kapitulluese'' të nënshkruar më 13 gusht në mes disa
përfaqësuesve shqiptarë dhe sllavë në IRJM.
Më 22 gusht në Bruksel u morrë vendim që NATO në Maqedoni të dërgojë
5.000 ushtarë në operacionin ''Korrja e domosdoshme'' detyrë e të cilëve
ishte çarmatimi i UÇK-së, ky mision do të zgjaste 30 ditë.
Prej datës 27-30 gusht u zhvillua faza e parë e çarmatimit, pa asnjë incident UÇK-ja dorëzoi 1/3 e armatimit që e posedonte.
Një ditë pasi mbaroi faza e parë e çarmatimit të UÇK-së, në Shkup u
mblodh Kuvendi për të diskutuar për ndryshimet kushtetuese, o cili pas
pesë ditë diskutimeve të ashpra solli vendim për ndryshime në
kushtetutën e 17 nëntorit 1991.
Më 6 shtator filloi faza e dytë e ç'armatimit, kjo fazë mbaroi më 12 shtator dhe u zhvillua pa asnjë problem të theksuar.
Më 11 shtator 2001 sulmi i kamikazave të ''All-Kaida''-s mbi qendrën
tregëtare në Nju Jork, tronditi jo vetëm statujën e famshme të lirisë
por edhe ''lirinë'' e të gjithë popujve që nga ''barbarë'' u shëndërruan
dhe u quajtën të ''qytëtruar''.
Më 23 shtator filloi faza e tretë dhe e fundit e çarmatimit të UÇK-së, e
cila mbaroi më 25 shtator, zyrtarisht asnjë ushtarë i UÇK-së nuk
posedonte armë dhe uniformë.
Më 26 shtator 2001, pas pas mbarimit të fazës së tretë të çarmatimit, në
ekranet televizive sërish u shfaq Ali Ahmeti, i cili zyrtarisht shpalli
shpalli shpërbërjen e UÇK-së, ai në vend të uniformës së zakonshme
ushtarake ishte veshur me kostum të shtrenjtë dhe kishte varur në qafë
një kravatë të kaltërt që ndoshta kishte domethënien se në të ardhmen do
ishte lider i një partie të ''integristeve''.
Kinse, për të mbrojtur të drejtat e luftës në verën e vitit 2002
ish-udhëheqësit të UÇK-së formuan një subjekt të ri politik,Bashkimin
Demokratik për Integrim (BDI).
Po të njejtën verë u mbajtën zgjedhjet parlamentare në Maqedoni, fitues
në këto zgjedhje dolën të ''kaltërit'' e LSDM-së dhe BDI të cilët
sëbashku formuan koalicionin qeveritar.
Fitorja bindse e BDI-së dhe rënia e PDSH-së dhe PPD-së shënon një fazë të re në bllokun politik shqiptar në Maqedoni.
PDSH-ja i akuzoi krerët e BDI-së se ata kanë keqpërdorur dhe kanë
abuzuar ''Fondet e luftës'', vullnetin dhe zgjedhjen e çështjes
kombëtare.
Ali Ahmeti në vitin 2001 fitoi ushtarakisht, kurse në vitin 2002 edhe
politikisht, ai deri në vitin 2002 luftoi për kavzën kombëtare, kurse
nga dita e formimit të BDI-së lufton për integrime evropiane.
Edhe pas nënshkrimit të ''Marrëveshjes Kornizë'' pati shkëmbime të
zjarrit në mes pjestarëve të UÇK-së dhe formave ushtarako-policore,
sllavo-maqedone.
Ndërkohë, Armatura Kombëtare Shqiptare (AKSH) ma bërë të ditur se nuk e
njeh ''marrveshjen kapitulluese'' të nënshkruar më 13 gusht në mes disa
përfaqësuesve shqiptarë dhe sllavë në IRJM.
Më 22 gusht në Bruksel u morrë vendim që NATO në Maqedoni të dërgojë
5.000 ushtarë në operacionin ''Korrja e domosdoshme'' detyrë e të cilëve
ishte çarmatimi i UÇK-së, ky mision do të zgjaste 30 ditë.
Prej datës 27-30 gusht u zhvillua faza e parë e çarmatimit, pa asnjë incident UÇK-ja dorëzoi 1/3 e armatimit që e posedonte.
Një ditë pasi mbaroi faza e parë e çarmatimit të UÇK-së, në Shkup u
mblodh Kuvendi për të diskutuar për ndryshimet kushtetuese, o cili pas
pesë ditë diskutimeve të ashpra solli vendim për ndryshime në
kushtetutën e 17 nëntorit 1991.
Më 6 shtator filloi faza e dytë e ç'armatimit, kjo fazë mbaroi më 12 shtator dhe u zhvillua pa asnjë problem të theksuar.
Më 11 shtator 2001 sulmi i kamikazave të ''All-Kaida''-s mbi qendrën
tregëtare në Nju Jork, tronditi jo vetëm statujën e famshme të lirisë
por edhe ''lirinë'' e të gjithë popujve që nga ''barbarë'' u shëndërruan
dhe u quajtën të ''qytëtruar''.
Më 23 shtator filloi faza e tretë dhe e fundit e çarmatimit të UÇK-së, e
cila mbaroi më 25 shtator, zyrtarisht asnjë ushtarë i UÇK-së nuk
posedonte armë dhe uniformë.
Më 26 shtator 2001, pas pas mbarimit të fazës së tretë të çarmatimit, në
ekranet televizive sërish u shfaq Ali Ahmeti, i cili zyrtarisht shpalli
shpalli shpërbërjen e UÇK-së, ai në vend të uniformës së zakonshme
ushtarake ishte veshur me kostum të shtrenjtë dhe kishte varur në qafë
një kravatë të kaltërt që ndoshta kishte domethënien se në të ardhmen do
ishte lider i një partie të ''integristeve''.
Kinse, për të mbrojtur të drejtat e luftës në verën e vitit 2002
ish-udhëheqësit të UÇK-së formuan një subjekt të ri politik,Bashkimin
Demokratik për Integrim (BDI).
Po të njejtën verë u mbajtën zgjedhjet parlamentare në Maqedoni, fitues
në këto zgjedhje dolën të ''kaltërit'' e LSDM-së dhe BDI të cilët
sëbashku formuan koalicionin qeveritar.
Fitorja bindse e BDI-së dhe rënia e PDSH-së dhe PPD-së shënon një fazë të re në bllokun politik shqiptar në Maqedoni.
PDSH-ja i akuzoi krerët e BDI-së se ata kanë keqpërdorur dhe kanë
abuzuar ''Fondet e luftës'', vullnetin dhe zgjedhjen e çështjes
kombëtare.
Ali Ahmeti në vitin 2001 fitoi ushtarakisht, kurse në vitin 2002 edhe
politikisht, ai deri në vitin 2002 luftoi për kavzën kombëtare, kurse
nga dita e formimit të BDI-së lufton për integrime evropiane.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:17 am
Roli mobilizues i fesë në Lidhjen Shqiptare të Prizrenit
Prof. Dr. Muhamet Pirraku
Historia e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit është shpalosur dhe është
studiuar nga studiues të huaj e shqiptarë. Objektiviteti i
historishkruesve të saj është në vartësi dhe në përputhshmëri me
qëndrimin antiislam dhe antishqiptar të qarqeve prej nga vinin
studiuesit. Madje në periudhën e sundimit të njëmendësisë komuniste u
krijua një klishe e paraqitjes me ndikim edhe sot, e veçanërisht u
hesht, u neglizhua dhe u nëpërkëmbë roli mobilizues i fesë Islame dhe i
Myderriz Ymer Prizrenit në Lidhjen Shqiptare.
Për ta kuptuar më drejtë problemin e shtruar, duhet të vëmë në spikamë
faktin historik se: Nxënia (uniteti) fe-kombësi në periudhën e Rilindjes
Kombëtare dhe të formimit të shteteve nacionale kudo në Evropë, ka qenë
Një dhe e pandashme, sikurse edhe në të gjitha luftërat
nacionalçlirimtare.
Ndaj, nga kjo nuk mund të ishte i privuar as populli shqiptar,
veçanërisht kur dihej se në rrethana të robërisë nën akëcilin pushtues
ballkanik ortodoks apo evropian katolik, pjesës absolute të kombit
shqiptar i rrezikoheshin të dyja, feja dhe kombësia. Dhe, kur të kihet
parasysh fakti se shqiptarët myslimanë arrinin mbi katër të pestat e
numrit të përgjithshëm të shqiptarëve, del qartë se kombi shqiptar
realisht ishte komb mysliman, ndaj është plotësisht logjike pse forcën
mendore dhe ushtarake të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e përbënin
shqiptarët myslimanë.
Nga burimet e sigurta dihet se në themele të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit qëndron “Komiteti i Prizrenit” i ngritur nga fundi i vitit
1877, në krye me Myderriz Ymer Prizrenin. Këtë Organizatë
politiko-ushtarake shtypi i Evropës i fillimit të vitit 1878, e
kualifikoi si “Lidhje të Rrezikshme Shqiptare”. Për këtë fakt fliste
edhe konsulli i Greqisë në Shkodër, Mavrommati, më 18 shkurt 1878.
Fitorja ruso-ortodokse në të ashtuquajturën Lufta Ruso-Turke të vitit
1876/77, do të kurorëzohet me Traktatin e Shën-Stefanit të 3 marsit
1878, në dobi të interesave të pansllavizmit. Copëtimi ndërkombëtar
evropiano-rus i rreth dy të tretave të Njësisë etnokulturore e
gjeopolitike të Shqipërisë për interesa të Serbisë, të Malit të Zi, të
Bullgarisë dhe të Greqisë, përpos rrezikimit të qenies shqiptare të
banorëve rrezikonte qenin Islame të shumicës absolute të kombit
shqiptar, dhe kulturën shqiptare të proveniencës myslimane, e cila
realisht ishte faktori integrues historik i kombit shqiptar. Traktati i
Kongresit të Berlinit i pajtoi interesat midis botës së krishterë
ortodoksisë e katoliko-protestante, por ndau për Malin e Zi, Serbinë dhe
Greqinë mbi një të tretën e Njësisë Etnokulturore e Gjeopolitike të
Shqipërisë, toka këto kryesisht të banuara me shqiptarë myslimanë.
Për themelimin e këtij realiteti historik politik dhe ushtarak kombëtar
shqiptar, kundër vendimeve të Traktatit të Shën-Stefanit, pati rol
vendimtar inteligjencia shqiptare islame; myderrizët, mualimët,
hoxhallarët, shehlerët e efendilerët. Konsulli gjerman në Vjenë, më l
prill 1878, i shkroi kancelarit Bismark se "Shqiptarët janë shumë të
shqetësuar dhe se pritet ndonjë Kuvend i tyre i madh, i cili do të
kërkojë autonomi dhe pavarësi nga Turqia" dhe i paralajmëronte se "së
shpejti do të bëhet bashkimi i shqiptarëve". Konsulli anglez Kirby Green
në Shkodër, më 3 maj 1878, duke pasqyruar lëvizjen e rezistencës
shqiptare në viset: Plavë - Guci - Beranë - Graniq, dhe në shumë vise të
tjera të Shqipërisë Veriore përballë Malit të Zi sllav ortodoks,
konstatonte: “Lidhja ka depërtuar në mes të myslimanëve, duke i lidhur
kolektivisht dhe individualisht për të rezistuar deri në vdekje, të
gjitha përpjekjet, pa marrë parasysh a janë ato përpjekje të jashtme ose
të Portës, përpjekje këto që duan ta ndryshojnë gjendjen e tanishme të
territorit të tyre”.
Konsulli Green e informonte Londrën se po realizohej përpjekja shqiptare
për bashkimin e organizimeve, të lidhjeve krahinore, në një Lidhje
Gjithëshqiptare kundër zgjerimit të Bullgarisë në tokat shqiptare. Dhe,
derisa konsulli vjenez në Shkodër, Lippich, më 7 prill 1878, fliste për
një "Lëvizje popullore në kuptimin e shquar të fjalës", më 11 maj 1878,
do të informojë për zgjerimin e lëvizjes në vise të Dibrës, të Matit, të
Gjakovës, të Pejës, të Prizrenit, të Gucisë, të Beranës, të Rozhajës,
të Bjellopoles dhe të Sjenices - "kundër aneksimeve bullgare - serbe -
malazeze, të stipuluara në Traktatin e Shën - Stefanit".
Nga të dhënat del se Muderriz Ymer Prizreni e hartoi Memorandumin e
banorëve të Prizrenit, të 12 majit 1878, drejtuar përfaqësuesve
diplomatikë të Fuqive të Mëdha në Stamboll, ku midis të tjerash, thuhej:
“Jemi të informuar me hidhërim të madh, nëpërmjet gazetave, se disa
pjesë të krahinës sonë të cilat janë të populluara me gegë, do t’i
bashkohen Serbisë, Malit të Zi ose do të përfshihen nga ana e Bullgarisë
së re.
Serbet dhe bullgarët, të cilët i kanë okupuar disa kaza të Vilajetit
tonë i kanë dhunuar familjet tona, e kanë cenuar nderin dhe pasurinë
tonë. Faltoret dhe varrezat tona janë poshtëruar dhe rrënuar; varrezat e
të parëve tanë janë çnjerëzuar...”
Ndërgjegjësimi i lëvizjes politike e luftarake shqiptare do ta detyrojë
përfaqësuesin francez në Shkodër ta informonte Parisin, më 17 qershor
l878, se “Lidhja, që formohej nga banorët myslimanë të Shqipërisë së
Sipërme kundër çdo lëshimi ndaj Malit të Zi, është sot një fakt i kryer.
Delegatët nga të gjitha rrethet janë mbledhur në Prizren dhe po
krijojnë Komitetin Qendror...”.
Meqë tashti Perandoria Osmane, për ta ruajtur Stabollin, Boforin dhe
Mesdheun ishte e detyruar t’i plotësonte kërkesat e Traktatit të
Kongresit të Berlinit në dëm të Njësisë Etnokulturore e Gjeopolitike të
Shqipërisë, Forcat mendore e ushtarake të Lidhjes Shqiptare, pra pjesa
më e madhe myslimane, i dha botës mesazhe politike e luftarake se para
interesit jetësor të kombit shqiptar nuk njeh interes tjetër. Këtë
qëndrim sublimonte qartë Fetfaja e Myderriz Ymer Efendi Prizrenit,
themeluesit dhe mbarëvajtësit jetësor të Lidhjes Shqiptare 1877-1887:
"Çdo shqiptar asht i detyrueshëm me luftue kundër ushtrisë turke, mbasi
Turkija don me ja lëshue tokën shqiptare shkjaut".
E pathyeshme dhe dinjitoze mbi këtë kërkesë do të tregohet veçanërisht
pjesa më e ditur nga radhët e inteligjencies shqiptare islame. Të
përmendim këtu vetëm vigjilencën dhe guximin patriotik të Myderriz Salih
Efendisë së Ulqinit, i cili duke u ngritur kundër Fetfasë së
Shejh-Ul-Islamit, që i lejonte Sulltanit të përdorte forcën kundër
mbrojtësve të Ulqinit. Ai u thërriti “botërisht myslimanëve se, sipas
fesë islame, nuk ishte mëkat por detyrë e shenjtë të luftonin për
mbrojtjen e atdheut, qoftë edhe kundër Sulltanit-Kalif”.
Mesazhin historik të Fetfasë së Myderriz Ymer Prizrenit e përjetësoi
kënga popullore për Ymer Efendi Prizrenin: “Kush ja jep Mbretit ni
plum”, ku midis të tjerash, thuhet: “Efendi, na çka me ba, /A ban turkut
(myslimanit-M.P.) pushkë m’i ra?/ Myderrizi kish pas thanë:/ - Kur asht
fjala për Vatan,/ Jo veç turkut e ati tjetrit,/ Po ni plumb kush ja jep
Mbretit,/ Ka me shkue në lula të xhenetit!”
Të gjitha xhamitë, të gjitha medresetë, të gjitha teqetë u kthyen në
vatër të veprimtarëve e të luftëtarëve të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit. Mesazhet nga dy Fetfatë dhe kënga e cituar, krahas plumbave
që iu dhanë misionarit të Portës së Lartë, Mmehmet Ali Pashë Maxharrit,
në Gjakovë, ua morën nga duart adutin kishave dhe diplomacive ruse,
evropiane e ballkanike, të cilat sa e sa herë bënë turrë, tinës e hapur,
për ta kualifikuar Lidhjen Shqiptare si fundamentaliste islame kundër
krishtere dhe si instrument të Sulltanit për të penguar planet
ruso-evropiane kundër copëtimit të Perandorisë Osmane në Ballkan.
Këtu duhet të theksohet fakti se nga truri politik e ushtarak të Lidhjes
Shqiptare të Prizrenit të përkatësisë fetare Islame, dolën të thuash të
gjitha iniciativat dhe veprimet për ruajtjen e unitetit politik
kombëtar shqiptar të elementeve me përkatësi islame, ortodokse e
katolike, si dhe shumica e dëshmive politike dhe programatike relevante
për unitetin politik të popullit shqiptar drejtuar Kongresit të Berlinit
dhe qarqeve diplomatike e publicistike ndërkombëtare. Edhe në
Memorandumin e Pashko Vasës, të Komiteteve të Arbëreshëve, dhe të
mjediseve të krishtera, ishte e pranishme dora e kokave shqiptare islame
në Stamboll, në Janinë, në Shkodër, në Manastir, në Shkup, në Podgoricë
e gjetkë. Rilindësit nga lagjja ortodokse: De Rada - Dora
D’Istria-Vretoja-Kullurioti, si edhe shtypi botëror, kryesisht u bënë
jehonë vetëm opinioneve politike të mendjeve të shquara myslimane të
Lidhjes Shqiptare në Atdhe.
Elementi shqiptar ortodoks dhe katolik i ndikuar nga propaganda kishtare
e diplomatike ballkanike e evropiane antiislame, në të gjitha fazat e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit qëndroi bukur indiferent. Pati edhe raste
të mbajtjes së qëndrimit armiqësor pro autro-hungarez dhe proitalian në
Veri, apo progrek në Jug. Madje mund të konstatojmë se shumë ftohtë,
deri në dezertim nga qenia shqiptare dhe Programi i Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit, vazhdonte të mbetej elementi shqiptar ortodoks në viset e
Toskërisë ku pretendonte Greqia. Asnjë prift ortodoksë nuk iu bashkua
komiteteve të Lidhjes Shqiptare, asnjë kishë ortodokse nuk i hapi dyert
për veprimtarët e Lidhjes Shqiptare. Kjo qartë pasqyrohej edhe në
raportin e Fornié-s, agjent konsullor i Francës në Artë, i cili, pas
udhëtimit hetimor të frymës politike e kombëtare të banorëve të viseve
të Artës-Prevezës, shkroi, më 15 tetor 1879: "Në të gjithë fushën e
Fanarit flitet më shumë shqip sesa greqisht dhe, në përgjithësi,
fanariotët konsiderohen shqiptarë të krishterë pak të përzierë me
elementin grek. Sidoqoftë, cilado që të jetë raca (kombësia) në të cilën
bëjnë pjesë, konstatova se, në kundërshtim me thëniet e krerëve të
Lidhjes Shqiptare (myslimanë- M.P.), ata kanë simpati vetëm për
Greqinë".
As priftëria dhe paria katolike në Gegëri nuk mori pjesë në komitetet e
Lidhjes Shqiptare. Ata ishin komprometuar para popullit shqiptar në
përgjithësi me Kryengritjen e Mirditës të vitit 1876, të nxitur nga
Rusia, me ndihmë të drejtpërdrejtë të Malit të Zi, të Serbisë dhe të
Komiteteve të Garibaldit në Itali. Në komitetet e Lidhjes në Prizren e
Shkodër pati edhe përfaqësues të katolikëve, por jo nga qarqet
intelektuale. Asnjë kishë katolike nuk i hapi dyert për veprimtarët e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Kundër definimit qartë kombëtar shqiptar të Lidhjes së Prizrenit, përpos
ndërhyrjeve të fshehta e të hapëta të Portës së Lartë dhe të Malit të
Zi, vepronin propagandat katolike austriake e italiane. Qysh më l5
qershor l878, në kohën kur Kuvendi Themelues i Lidhjes po debatonte për
aktet themelore programore dhe statusore të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit, Kapedani i Mirditës, Prenk Bib Doda, në krye të 58
bajraktarëve katolikë, i shkroi Kongresit të Berlinit një telegram me të
cilin kërkonte sigurimin e autonomisë ekzistuese, osmane, të Mirditës,
duke potencuar se "mirditasit si shqiptarë të besimit katolik i kanë
disa veçori, të cilat prore janë respektuar edhe se edhe në të ardhmen
ato duhet të respektoheshin”.
Sipas shënimeve të adjutantit të Bismarkut, "shumë nga delegatët e
kongresit treguan interesim dhe kërkuan që (telegrami i Dodës) të
lexohet. Posaçërisht për të u interesuan austrohungarezët dhe italianët.
Edhe anglezët dhe francezët nuk qenë gjithaq të painteresuar për të."
Më l8 qershor l878, krerët e popullsisë katolike të Mirditës, të Pukës,
të Kthellës, të Malësisë së Lezhës e të Lurës, shkuan edhe më larg,
kërkuan nga Fuqitë e Mëdha që Kongresi i Berlinit të parashihte
autonominë e viseve “të tyre” nën drejtimin e "kryetarit tonë shumë të
dashur, të natyrshëm dhe trashëgimtar, Prenkë Bib Dodës". Mirëpo,
Kongresi i Berlinit aprovoi autonominë tradicionale osmane, që përputhej
me kërkesën e kreut Bib Doda. Në Protokollin 13 të kongresit u saktësua
se: ”popullatat e Mirditës do të vazhdojnë të gëzojnë privilegjet dhe
imunitetet që zotërojnë ab antique”.
Të shtyrë nga propaganda austro-hungareze, katolikët e viseve të
Gjakovës morën pjesë masivisht në mbrojtjen e misionarit të Portës së
Lartë, Mehmet Ali Pashë Maxharrit, i cili kishte ardhur për të
përgatitur terrenin për dorëzimin e Plavë-Gucisë Mali të Zi. Me forcat e
Lidhjes Shqiptare në Gjakovë u përballë edhe famullitari i Zymit, Fra
Pjetri me Tonin, birin e Prenk Gulisë, muselim ky i Gjakovës për
katolikët. Një burim thotë se në mbrojtje të Pashë Maxharrit: “Përveç
krerëve të përmendur dhe Hoshi i Nures” morën pjesë edhe “nja 300 djem
katolikë të Fanit të Mirditës. Të gjitha këto u organizuan me një
strategji të përgatitur më parë me qëllim të përçahej Lidhja”.
Vërtet, konsulli francez A. Lé Ré në Shkodër, më 6 tetor 1879,
informonte Parisin se propaganda vjeneze kishte arritur që elementin
katolik të viseve të Gjakovës ta mbante larg Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit. Në lidhje me këtë element qëndronte konsulli vjenez Lippich, i
cili i ftonte shqiptarët katolikë " të kenë durim", sepse "brenda disa
muajsh ata do të çliroheshin nga një fuqi e huaj"!?! - pra nga
Austro-Hungaria, të cilën shumica absolute shqiptare myslimane e
konsideronte okupatore të padëshirueshme.
Të shtojmë edhe këtë fakt: Vjena, në periudhën e Lidhjes Shqiptare,
Prizrenin e bëri qendër të propagandës austro - hungareze krahas
Shkodrës, në dobi të planeve për shtrirjen e Austro-Hungarisë në tërë
Gegërinë, aspiratë kjo e mirëpritur nga shumica e shqiptarëve katolikë.
Kjo propagandë në Prizren do të mbështetet hapur në tregtarin Balto
Tarabullusi, i vendosur këtu kohë më parë. Ai e dinte gjermanishten,
ndaj ishte marrë për përkthyes (dragoman) në konsullatën
austro-hungareze. Meqë kryente detyrën e informatorit dhe të spiunit në
dëm të bashkimit shqiptar pa dallim feje, Komiteti Qendror i Lidhjes
vendosi ta likuidojë. Këtë detyrë do ta realizojë Ramadan Zaskoci, më l2
gusht l880, duke e vrarë në shtëpi, së bashku me gruan.
Se elementi katolik në Gegëri nuk ishte i vullnetit t’i bashkohej
Lidhjes Shqiptare në unitet të plotë me shumicën shqiptare myslimane e
hetoi qartë edhe bullgaro-serbi antishqiptar, Jovan Haxhi Vasileviq, i
cili ka konstatuar se: fillimisht "edhe vetë shqiptarët veriorë nuk e
kuptuan njësoj Lidhjen dhe detyrat e saj. Derisa flitej për dorëzimin e
Plavës dhe Gucisë Malit të Zi", vende këto me shqiptarë myslimanë,
"shqiptarët e krishterë (katolikë) nuk kanë dashur as të lëkunden kundër
asaj". Do t’i bashkohen thirrjes së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit,
krahas shqiptarëve myslimanë, vetëm sapo do të rrezikohen tokat e
banuara me katolikë në Hot, Grudë etj. Faktor mobilizues, tashti, ishte
feja e krishtere katolike. Ndërkaq, shqiptarët ortodoksë në Veri të
Vilajetit të Shkodrës: kuqët, palabardhët, pipërit etj., sipas Spiridon
Gopçeviqit, do të bashkohen me Malin e Zi pa kundërshtim kundër Lidhjes.
Faktor mobilizues në këtë drejtim ishte feja e krishterë ortodokse.
Dhe, sapo do të largohet rreziku i copëtimit të Hotit e të Grudës, në
thirrjen e Komitetit të Lidhjes Shqiptare në Shkodër për mbrojtjen e
Ulqinit do të përgjigjen vetëm burrëria shqiptare myslimane, kurse
shqiptarët katolikë do të tregohen “të pasigurtë”, Prenk Bib Doda më nuk
do të lëvizë fare, ndërkaq “Malësorët” thirrjes së Lidhjes Shqiptare
“iu përgjigjën me diplomaci”, e “Kelmendët u tërheqen plotësisht” në
guackën e tyre .
Meqë përpjekjet luftarake dhe diplomatike ruso-evropiane për
dekompozimin dhe grabitjen e tokave të Perandorisë Osmane në fakt ishte
aleancë e krishterë kundër ardhmërisë së islamit në botën myslimane,
përkrahja e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për rezistencën boshnjake
kundër okupimit Austro-Hungares të Bosnjës dhe Hercegovinës ishte në
fakt përpjekje shqiptare për ta ruajtur tërësinë e njësisë kulturore dhe
gjeopolitike historike të Shqipërisë, aq më parë pasi boshnjakët në
shqiptarët, thënë më së buti, shihnin vëllamët besnikë. Mbështetja e
rezistencës boshnjake kundër okupimit antiaustro-hungarez realisht ishte
Luftë e Lidhjes Shqiptare për ti pritur sa më larg pretenduesit serbë,
malazias, austro-hungarez dhe italianë që synonin viset e Vilajetit të
Kosovës dhe të Shkodrës.
Kërkesa e shumicës absolute shqiptare për bashkimin e armëve me
boshnjakët, në luftën për ekzistencë kombëtare e fetare, kishin
mbështetjen e fortë në tabanin historik të lidhjeve të moçme shpirtërore
dhe luftarake midis shqiptarëve e boshnjakëve. Ata i lidhte gjaku ilir,
jeta shtetërore shekullore osmane e përbashkët, feja islame, kujtesa
historike nga cikli i këngëve të kreshnikëve: Mujit e Halilit, Tale
Budalinës, Gjergj Elez Alisë e Arnaut Osmanit, traditat e ngjashme
kulturore, perceptimet psikologjike të përafërta, vlerat shpirtërore
shumë identike, lidhjet martesore të qëndrueshme, lidhjet etnike
shqiptare dhe të gjakut, miqësitë tradicionale, interesat ekonomike,
ndjenja e sigurisë së njërit pranë tjetrit, interesat gjeo-politik
shtetëror. Boshnjakët pranoni kornizën shtetërore në kuadër të
Shqipërisë, pranonin shtetësinë shqiptare.
Këto Kërkesa sublimonte edhe Nenit 16 i Kararnames të aprovuar nga
Kuvendi Themelues i Lidhjes së Prizrenit, më 17 qershor 1878, e cila
kishte domethënie të madhe për interesat e kombit shqiptar, veçanërisht
shikuar konstelacionin e forcave të implikuara në Çështjen Shqiptare aso
kohe dhe më vonë. Në dokument, midis të tjerash, thuhej: "Në përputhje
me vendimin e Lidhjes, me besën e lidhur dhe me situatën e pastajme, ne,
përfaqësuesit e trimave të pathyeshëm të Gegërisë, të Toskërisë dhe të
Bosnjës, të cilët qysh kur u lindën nuk njohën tjetër mjeshtëri përveç
asaj të armëve dhe të cilët qenë gati ta derdhin gjakun për Perandorinë
dhe atdheun, kemi zgjedhur për kryeqytet tonë Prizrenin, dhe, pasi jemi
bashkuar fatbardhësisht, tani e tutje nuk do të lejojmë kurrë, që ndonjë
sundimtar të na tiranizojë e shtypë banorët e atdheut tonë. Këtë nuk do
ta lejojmë në asnjë mënyrë, në asnjë kohë dhe pavarësisht nga
rrethanat...". Mbi këtë platformë politike e luftarake Këshillit Qendror
i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, më 5 gusht l878, mori vendimin edhe
“për angazhimin e një pjese të forcave luftarake përkrah forcave
boshnjake".
Këtu duhet të konstatojmë edhe këtë fakt: Shteti që do të lindte nga
Lidhja e Prizrenit do të sillte në fuqi Ligjin që garantonte
diversitetin kulturor e fetar shekullor, liritë individuale dhe
kolektive, sigurinë e jetës dhe të mirëqenies dhe paprekshmërinë e
pronës dhe të dinjitetit njerëzor, barazinë midis myslima*nëve dhe të
krishterëve. Ky ishte “Sheriati” .
Vendimi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për kthimin e ”Sheriatit” në
gjyqe ishte akt politik largvajtës që kishte për qëllim anulimin e
ligjeve të proveniencës politike evropiane të krishtera antiislame, të
Tanzimatit, të cilat krijuan rrëmujën e panjohur në Perandorinë Osmane,
të cilat goditën njëninë e Njësisë etnokulturore e gjeopolitike të
Shqipërisë. Ato krijonin hapësirë për krijimin e oazave autonome të
rajoneve sipas përkatësisë së fesë, duke i dhënë përparësi getoizimit të
mjediseve katolike e ortodokse në mjediset shqiptare ku myslimanët
ishin pakicë. Me “Sheriatin” ruhej uniteti i vendit dhe ruhej harmonia
konfesionale shqiptare e domosdoshme për përballimin si unitet, të
aspiratave separatiste të elementeve të krishtera jo shqiptare të
përkrahura nga Rusia, Anglia, Austro-Hungaria, Gjermania, Italia,
Serbia, Bullgaria, Mali i Zi, Greqia etj. Kombi shqiptar dhe Shqipëria
ishin në luftë për ekzistencë, ndaj duhej unitet mbi aspirata të
kombësisë me prani të diversitetit fetar shekullor, duhej forcë dhe
ndërgjegje shtetformuese kombëtare.
Vërtet, Lidhja Shqiptare e Prizrenit e projektuar nga truri shqiptar
mysliman, me përpjekjen maksimale të trurit dhe të masave shqiptare
myslimane u mbajt në jetë si Lidhje Kombëtare Gjithëshqiptare dhe
përfundimisht truri dhe gjaku shqiptar mysliman i Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit u përball përfundimisht me mizoritë e ushtrisë anadollake
turke në prill dhe në maj të vitit 1881.
Themeluesi dhe kryetari i parë dhe i vetmi i Shqipërisë Etnike, Myderriz
Haxhí Ymer Efendi Prizreni me bashkëveprimtarët, themelues të Lidhjes
Shqiptare të Prizrenit, kryesisht ulema, intelektualë dhe krerë të
dalluar, i treguan botës dhe Portës së Lartë se Shqipëria nuk është
miraz i Perandorisë Osmane që duhet ndarë nga të tjerët, se ekziston
kombi shqiptar i konsoliduar politikisht dhe ushtarakisht, se tërësia e
Shqipërisë në shtrirjen e katër vilajeteve osmane: Kosovë, Shkodër,
Manastir dhe Janinë, është amanet i shqiptarëve dhe jo i Sulltanit, i
cili kishte kohë që në sytë e kombit shqiptar përjetohej si sovran dhe
halif i padëshiruar dhe i dhunshëm.
Prof. Dr. Muhamet Pirraku
Historia e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit është shpalosur dhe është
studiuar nga studiues të huaj e shqiptarë. Objektiviteti i
historishkruesve të saj është në vartësi dhe në përputhshmëri me
qëndrimin antiislam dhe antishqiptar të qarqeve prej nga vinin
studiuesit. Madje në periudhën e sundimit të njëmendësisë komuniste u
krijua një klishe e paraqitjes me ndikim edhe sot, e veçanërisht u
hesht, u neglizhua dhe u nëpërkëmbë roli mobilizues i fesë Islame dhe i
Myderriz Ymer Prizrenit në Lidhjen Shqiptare.
Për ta kuptuar më drejtë problemin e shtruar, duhet të vëmë në spikamë
faktin historik se: Nxënia (uniteti) fe-kombësi në periudhën e Rilindjes
Kombëtare dhe të formimit të shteteve nacionale kudo në Evropë, ka qenë
Një dhe e pandashme, sikurse edhe në të gjitha luftërat
nacionalçlirimtare.
Ndaj, nga kjo nuk mund të ishte i privuar as populli shqiptar,
veçanërisht kur dihej se në rrethana të robërisë nën akëcilin pushtues
ballkanik ortodoks apo evropian katolik, pjesës absolute të kombit
shqiptar i rrezikoheshin të dyja, feja dhe kombësia. Dhe, kur të kihet
parasysh fakti se shqiptarët myslimanë arrinin mbi katër të pestat e
numrit të përgjithshëm të shqiptarëve, del qartë se kombi shqiptar
realisht ishte komb mysliman, ndaj është plotësisht logjike pse forcën
mendore dhe ushtarake të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e përbënin
shqiptarët myslimanë.
Nga burimet e sigurta dihet se në themele të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit qëndron “Komiteti i Prizrenit” i ngritur nga fundi i vitit
1877, në krye me Myderriz Ymer Prizrenin. Këtë Organizatë
politiko-ushtarake shtypi i Evropës i fillimit të vitit 1878, e
kualifikoi si “Lidhje të Rrezikshme Shqiptare”. Për këtë fakt fliste
edhe konsulli i Greqisë në Shkodër, Mavrommati, më 18 shkurt 1878.
Fitorja ruso-ortodokse në të ashtuquajturën Lufta Ruso-Turke të vitit
1876/77, do të kurorëzohet me Traktatin e Shën-Stefanit të 3 marsit
1878, në dobi të interesave të pansllavizmit. Copëtimi ndërkombëtar
evropiano-rus i rreth dy të tretave të Njësisë etnokulturore e
gjeopolitike të Shqipërisë për interesa të Serbisë, të Malit të Zi, të
Bullgarisë dhe të Greqisë, përpos rrezikimit të qenies shqiptare të
banorëve rrezikonte qenin Islame të shumicës absolute të kombit
shqiptar, dhe kulturën shqiptare të proveniencës myslimane, e cila
realisht ishte faktori integrues historik i kombit shqiptar. Traktati i
Kongresit të Berlinit i pajtoi interesat midis botës së krishterë
ortodoksisë e katoliko-protestante, por ndau për Malin e Zi, Serbinë dhe
Greqinë mbi një të tretën e Njësisë Etnokulturore e Gjeopolitike të
Shqipërisë, toka këto kryesisht të banuara me shqiptarë myslimanë.
Për themelimin e këtij realiteti historik politik dhe ushtarak kombëtar
shqiptar, kundër vendimeve të Traktatit të Shën-Stefanit, pati rol
vendimtar inteligjencia shqiptare islame; myderrizët, mualimët,
hoxhallarët, shehlerët e efendilerët. Konsulli gjerman në Vjenë, më l
prill 1878, i shkroi kancelarit Bismark se "Shqiptarët janë shumë të
shqetësuar dhe se pritet ndonjë Kuvend i tyre i madh, i cili do të
kërkojë autonomi dhe pavarësi nga Turqia" dhe i paralajmëronte se "së
shpejti do të bëhet bashkimi i shqiptarëve". Konsulli anglez Kirby Green
në Shkodër, më 3 maj 1878, duke pasqyruar lëvizjen e rezistencës
shqiptare në viset: Plavë - Guci - Beranë - Graniq, dhe në shumë vise të
tjera të Shqipërisë Veriore përballë Malit të Zi sllav ortodoks,
konstatonte: “Lidhja ka depërtuar në mes të myslimanëve, duke i lidhur
kolektivisht dhe individualisht për të rezistuar deri në vdekje, të
gjitha përpjekjet, pa marrë parasysh a janë ato përpjekje të jashtme ose
të Portës, përpjekje këto që duan ta ndryshojnë gjendjen e tanishme të
territorit të tyre”.
Konsulli Green e informonte Londrën se po realizohej përpjekja shqiptare
për bashkimin e organizimeve, të lidhjeve krahinore, në një Lidhje
Gjithëshqiptare kundër zgjerimit të Bullgarisë në tokat shqiptare. Dhe,
derisa konsulli vjenez në Shkodër, Lippich, më 7 prill 1878, fliste për
një "Lëvizje popullore në kuptimin e shquar të fjalës", më 11 maj 1878,
do të informojë për zgjerimin e lëvizjes në vise të Dibrës, të Matit, të
Gjakovës, të Pejës, të Prizrenit, të Gucisë, të Beranës, të Rozhajës,
të Bjellopoles dhe të Sjenices - "kundër aneksimeve bullgare - serbe -
malazeze, të stipuluara në Traktatin e Shën - Stefanit".
Nga të dhënat del se Muderriz Ymer Prizreni e hartoi Memorandumin e
banorëve të Prizrenit, të 12 majit 1878, drejtuar përfaqësuesve
diplomatikë të Fuqive të Mëdha në Stamboll, ku midis të tjerash, thuhej:
“Jemi të informuar me hidhërim të madh, nëpërmjet gazetave, se disa
pjesë të krahinës sonë të cilat janë të populluara me gegë, do t’i
bashkohen Serbisë, Malit të Zi ose do të përfshihen nga ana e Bullgarisë
së re.
Serbet dhe bullgarët, të cilët i kanë okupuar disa kaza të Vilajetit
tonë i kanë dhunuar familjet tona, e kanë cenuar nderin dhe pasurinë
tonë. Faltoret dhe varrezat tona janë poshtëruar dhe rrënuar; varrezat e
të parëve tanë janë çnjerëzuar...”
Ndërgjegjësimi i lëvizjes politike e luftarake shqiptare do ta detyrojë
përfaqësuesin francez në Shkodër ta informonte Parisin, më 17 qershor
l878, se “Lidhja, që formohej nga banorët myslimanë të Shqipërisë së
Sipërme kundër çdo lëshimi ndaj Malit të Zi, është sot një fakt i kryer.
Delegatët nga të gjitha rrethet janë mbledhur në Prizren dhe po
krijojnë Komitetin Qendror...”.
Meqë tashti Perandoria Osmane, për ta ruajtur Stabollin, Boforin dhe
Mesdheun ishte e detyruar t’i plotësonte kërkesat e Traktatit të
Kongresit të Berlinit në dëm të Njësisë Etnokulturore e Gjeopolitike të
Shqipërisë, Forcat mendore e ushtarake të Lidhjes Shqiptare, pra pjesa
më e madhe myslimane, i dha botës mesazhe politike e luftarake se para
interesit jetësor të kombit shqiptar nuk njeh interes tjetër. Këtë
qëndrim sublimonte qartë Fetfaja e Myderriz Ymer Efendi Prizrenit,
themeluesit dhe mbarëvajtësit jetësor të Lidhjes Shqiptare 1877-1887:
"Çdo shqiptar asht i detyrueshëm me luftue kundër ushtrisë turke, mbasi
Turkija don me ja lëshue tokën shqiptare shkjaut".
E pathyeshme dhe dinjitoze mbi këtë kërkesë do të tregohet veçanërisht
pjesa më e ditur nga radhët e inteligjencies shqiptare islame. Të
përmendim këtu vetëm vigjilencën dhe guximin patriotik të Myderriz Salih
Efendisë së Ulqinit, i cili duke u ngritur kundër Fetfasë së
Shejh-Ul-Islamit, që i lejonte Sulltanit të përdorte forcën kundër
mbrojtësve të Ulqinit. Ai u thërriti “botërisht myslimanëve se, sipas
fesë islame, nuk ishte mëkat por detyrë e shenjtë të luftonin për
mbrojtjen e atdheut, qoftë edhe kundër Sulltanit-Kalif”.
Mesazhin historik të Fetfasë së Myderriz Ymer Prizrenit e përjetësoi
kënga popullore për Ymer Efendi Prizrenin: “Kush ja jep Mbretit ni
plum”, ku midis të tjerash, thuhet: “Efendi, na çka me ba, /A ban turkut
(myslimanit-M.P.) pushkë m’i ra?/ Myderrizi kish pas thanë:/ - Kur asht
fjala për Vatan,/ Jo veç turkut e ati tjetrit,/ Po ni plumb kush ja jep
Mbretit,/ Ka me shkue në lula të xhenetit!”
Të gjitha xhamitë, të gjitha medresetë, të gjitha teqetë u kthyen në
vatër të veprimtarëve e të luftëtarëve të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit. Mesazhet nga dy Fetfatë dhe kënga e cituar, krahas plumbave
që iu dhanë misionarit të Portës së Lartë, Mmehmet Ali Pashë Maxharrit,
në Gjakovë, ua morën nga duart adutin kishave dhe diplomacive ruse,
evropiane e ballkanike, të cilat sa e sa herë bënë turrë, tinës e hapur,
për ta kualifikuar Lidhjen Shqiptare si fundamentaliste islame kundër
krishtere dhe si instrument të Sulltanit për të penguar planet
ruso-evropiane kundër copëtimit të Perandorisë Osmane në Ballkan.
Këtu duhet të theksohet fakti se nga truri politik e ushtarak të Lidhjes
Shqiptare të Prizrenit të përkatësisë fetare Islame, dolën të thuash të
gjitha iniciativat dhe veprimet për ruajtjen e unitetit politik
kombëtar shqiptar të elementeve me përkatësi islame, ortodokse e
katolike, si dhe shumica e dëshmive politike dhe programatike relevante
për unitetin politik të popullit shqiptar drejtuar Kongresit të Berlinit
dhe qarqeve diplomatike e publicistike ndërkombëtare. Edhe në
Memorandumin e Pashko Vasës, të Komiteteve të Arbëreshëve, dhe të
mjediseve të krishtera, ishte e pranishme dora e kokave shqiptare islame
në Stamboll, në Janinë, në Shkodër, në Manastir, në Shkup, në Podgoricë
e gjetkë. Rilindësit nga lagjja ortodokse: De Rada - Dora
D’Istria-Vretoja-Kullurioti, si edhe shtypi botëror, kryesisht u bënë
jehonë vetëm opinioneve politike të mendjeve të shquara myslimane të
Lidhjes Shqiptare në Atdhe.
Elementi shqiptar ortodoks dhe katolik i ndikuar nga propaganda kishtare
e diplomatike ballkanike e evropiane antiislame, në të gjitha fazat e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit qëndroi bukur indiferent. Pati edhe raste
të mbajtjes së qëndrimit armiqësor pro autro-hungarez dhe proitalian në
Veri, apo progrek në Jug. Madje mund të konstatojmë se shumë ftohtë,
deri në dezertim nga qenia shqiptare dhe Programi i Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit, vazhdonte të mbetej elementi shqiptar ortodoks në viset e
Toskërisë ku pretendonte Greqia. Asnjë prift ortodoksë nuk iu bashkua
komiteteve të Lidhjes Shqiptare, asnjë kishë ortodokse nuk i hapi dyert
për veprimtarët e Lidhjes Shqiptare. Kjo qartë pasqyrohej edhe në
raportin e Fornié-s, agjent konsullor i Francës në Artë, i cili, pas
udhëtimit hetimor të frymës politike e kombëtare të banorëve të viseve
të Artës-Prevezës, shkroi, më 15 tetor 1879: "Në të gjithë fushën e
Fanarit flitet më shumë shqip sesa greqisht dhe, në përgjithësi,
fanariotët konsiderohen shqiptarë të krishterë pak të përzierë me
elementin grek. Sidoqoftë, cilado që të jetë raca (kombësia) në të cilën
bëjnë pjesë, konstatova se, në kundërshtim me thëniet e krerëve të
Lidhjes Shqiptare (myslimanë- M.P.), ata kanë simpati vetëm për
Greqinë".
As priftëria dhe paria katolike në Gegëri nuk mori pjesë në komitetet e
Lidhjes Shqiptare. Ata ishin komprometuar para popullit shqiptar në
përgjithësi me Kryengritjen e Mirditës të vitit 1876, të nxitur nga
Rusia, me ndihmë të drejtpërdrejtë të Malit të Zi, të Serbisë dhe të
Komiteteve të Garibaldit në Itali. Në komitetet e Lidhjes në Prizren e
Shkodër pati edhe përfaqësues të katolikëve, por jo nga qarqet
intelektuale. Asnjë kishë katolike nuk i hapi dyert për veprimtarët e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Kundër definimit qartë kombëtar shqiptar të Lidhjes së Prizrenit, përpos
ndërhyrjeve të fshehta e të hapëta të Portës së Lartë dhe të Malit të
Zi, vepronin propagandat katolike austriake e italiane. Qysh më l5
qershor l878, në kohën kur Kuvendi Themelues i Lidhjes po debatonte për
aktet themelore programore dhe statusore të Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit, Kapedani i Mirditës, Prenk Bib Doda, në krye të 58
bajraktarëve katolikë, i shkroi Kongresit të Berlinit një telegram me të
cilin kërkonte sigurimin e autonomisë ekzistuese, osmane, të Mirditës,
duke potencuar se "mirditasit si shqiptarë të besimit katolik i kanë
disa veçori, të cilat prore janë respektuar edhe se edhe në të ardhmen
ato duhet të respektoheshin”.
Sipas shënimeve të adjutantit të Bismarkut, "shumë nga delegatët e
kongresit treguan interesim dhe kërkuan që (telegrami i Dodës) të
lexohet. Posaçërisht për të u interesuan austrohungarezët dhe italianët.
Edhe anglezët dhe francezët nuk qenë gjithaq të painteresuar për të."
Më l8 qershor l878, krerët e popullsisë katolike të Mirditës, të Pukës,
të Kthellës, të Malësisë së Lezhës e të Lurës, shkuan edhe më larg,
kërkuan nga Fuqitë e Mëdha që Kongresi i Berlinit të parashihte
autonominë e viseve “të tyre” nën drejtimin e "kryetarit tonë shumë të
dashur, të natyrshëm dhe trashëgimtar, Prenkë Bib Dodës". Mirëpo,
Kongresi i Berlinit aprovoi autonominë tradicionale osmane, që përputhej
me kërkesën e kreut Bib Doda. Në Protokollin 13 të kongresit u saktësua
se: ”popullatat e Mirditës do të vazhdojnë të gëzojnë privilegjet dhe
imunitetet që zotërojnë ab antique”.
Të shtyrë nga propaganda austro-hungareze, katolikët e viseve të
Gjakovës morën pjesë masivisht në mbrojtjen e misionarit të Portës së
Lartë, Mehmet Ali Pashë Maxharrit, i cili kishte ardhur për të
përgatitur terrenin për dorëzimin e Plavë-Gucisë Mali të Zi. Me forcat e
Lidhjes Shqiptare në Gjakovë u përballë edhe famullitari i Zymit, Fra
Pjetri me Tonin, birin e Prenk Gulisë, muselim ky i Gjakovës për
katolikët. Një burim thotë se në mbrojtje të Pashë Maxharrit: “Përveç
krerëve të përmendur dhe Hoshi i Nures” morën pjesë edhe “nja 300 djem
katolikë të Fanit të Mirditës. Të gjitha këto u organizuan me një
strategji të përgatitur më parë me qëllim të përçahej Lidhja”.
Vërtet, konsulli francez A. Lé Ré në Shkodër, më 6 tetor 1879,
informonte Parisin se propaganda vjeneze kishte arritur që elementin
katolik të viseve të Gjakovës ta mbante larg Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit. Në lidhje me këtë element qëndronte konsulli vjenez Lippich, i
cili i ftonte shqiptarët katolikë " të kenë durim", sepse "brenda disa
muajsh ata do të çliroheshin nga një fuqi e huaj"!?! - pra nga
Austro-Hungaria, të cilën shumica absolute shqiptare myslimane e
konsideronte okupatore të padëshirueshme.
Të shtojmë edhe këtë fakt: Vjena, në periudhën e Lidhjes Shqiptare,
Prizrenin e bëri qendër të propagandës austro - hungareze krahas
Shkodrës, në dobi të planeve për shtrirjen e Austro-Hungarisë në tërë
Gegërinë, aspiratë kjo e mirëpritur nga shumica e shqiptarëve katolikë.
Kjo propagandë në Prizren do të mbështetet hapur në tregtarin Balto
Tarabullusi, i vendosur këtu kohë më parë. Ai e dinte gjermanishten,
ndaj ishte marrë për përkthyes (dragoman) në konsullatën
austro-hungareze. Meqë kryente detyrën e informatorit dhe të spiunit në
dëm të bashkimit shqiptar pa dallim feje, Komiteti Qendror i Lidhjes
vendosi ta likuidojë. Këtë detyrë do ta realizojë Ramadan Zaskoci, më l2
gusht l880, duke e vrarë në shtëpi, së bashku me gruan.
Se elementi katolik në Gegëri nuk ishte i vullnetit t’i bashkohej
Lidhjes Shqiptare në unitet të plotë me shumicën shqiptare myslimane e
hetoi qartë edhe bullgaro-serbi antishqiptar, Jovan Haxhi Vasileviq, i
cili ka konstatuar se: fillimisht "edhe vetë shqiptarët veriorë nuk e
kuptuan njësoj Lidhjen dhe detyrat e saj. Derisa flitej për dorëzimin e
Plavës dhe Gucisë Malit të Zi", vende këto me shqiptarë myslimanë,
"shqiptarët e krishterë (katolikë) nuk kanë dashur as të lëkunden kundër
asaj". Do t’i bashkohen thirrjes së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit,
krahas shqiptarëve myslimanë, vetëm sapo do të rrezikohen tokat e
banuara me katolikë në Hot, Grudë etj. Faktor mobilizues, tashti, ishte
feja e krishtere katolike. Ndërkaq, shqiptarët ortodoksë në Veri të
Vilajetit të Shkodrës: kuqët, palabardhët, pipërit etj., sipas Spiridon
Gopçeviqit, do të bashkohen me Malin e Zi pa kundërshtim kundër Lidhjes.
Faktor mobilizues në këtë drejtim ishte feja e krishterë ortodokse.
Dhe, sapo do të largohet rreziku i copëtimit të Hotit e të Grudës, në
thirrjen e Komitetit të Lidhjes Shqiptare në Shkodër për mbrojtjen e
Ulqinit do të përgjigjen vetëm burrëria shqiptare myslimane, kurse
shqiptarët katolikë do të tregohen “të pasigurtë”, Prenk Bib Doda më nuk
do të lëvizë fare, ndërkaq “Malësorët” thirrjes së Lidhjes Shqiptare
“iu përgjigjën me diplomaci”, e “Kelmendët u tërheqen plotësisht” në
guackën e tyre .
Meqë përpjekjet luftarake dhe diplomatike ruso-evropiane për
dekompozimin dhe grabitjen e tokave të Perandorisë Osmane në fakt ishte
aleancë e krishterë kundër ardhmërisë së islamit në botën myslimane,
përkrahja e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për rezistencën boshnjake
kundër okupimit Austro-Hungares të Bosnjës dhe Hercegovinës ishte në
fakt përpjekje shqiptare për ta ruajtur tërësinë e njësisë kulturore dhe
gjeopolitike historike të Shqipërisë, aq më parë pasi boshnjakët në
shqiptarët, thënë më së buti, shihnin vëllamët besnikë. Mbështetja e
rezistencës boshnjake kundër okupimit antiaustro-hungarez realisht ishte
Luftë e Lidhjes Shqiptare për ti pritur sa më larg pretenduesit serbë,
malazias, austro-hungarez dhe italianë që synonin viset e Vilajetit të
Kosovës dhe të Shkodrës.
Kërkesa e shumicës absolute shqiptare për bashkimin e armëve me
boshnjakët, në luftën për ekzistencë kombëtare e fetare, kishin
mbështetjen e fortë në tabanin historik të lidhjeve të moçme shpirtërore
dhe luftarake midis shqiptarëve e boshnjakëve. Ata i lidhte gjaku ilir,
jeta shtetërore shekullore osmane e përbashkët, feja islame, kujtesa
historike nga cikli i këngëve të kreshnikëve: Mujit e Halilit, Tale
Budalinës, Gjergj Elez Alisë e Arnaut Osmanit, traditat e ngjashme
kulturore, perceptimet psikologjike të përafërta, vlerat shpirtërore
shumë identike, lidhjet martesore të qëndrueshme, lidhjet etnike
shqiptare dhe të gjakut, miqësitë tradicionale, interesat ekonomike,
ndjenja e sigurisë së njërit pranë tjetrit, interesat gjeo-politik
shtetëror. Boshnjakët pranoni kornizën shtetërore në kuadër të
Shqipërisë, pranonin shtetësinë shqiptare.
Këto Kërkesa sublimonte edhe Nenit 16 i Kararnames të aprovuar nga
Kuvendi Themelues i Lidhjes së Prizrenit, më 17 qershor 1878, e cila
kishte domethënie të madhe për interesat e kombit shqiptar, veçanërisht
shikuar konstelacionin e forcave të implikuara në Çështjen Shqiptare aso
kohe dhe më vonë. Në dokument, midis të tjerash, thuhej: "Në përputhje
me vendimin e Lidhjes, me besën e lidhur dhe me situatën e pastajme, ne,
përfaqësuesit e trimave të pathyeshëm të Gegërisë, të Toskërisë dhe të
Bosnjës, të cilët qysh kur u lindën nuk njohën tjetër mjeshtëri përveç
asaj të armëve dhe të cilët qenë gati ta derdhin gjakun për Perandorinë
dhe atdheun, kemi zgjedhur për kryeqytet tonë Prizrenin, dhe, pasi jemi
bashkuar fatbardhësisht, tani e tutje nuk do të lejojmë kurrë, që ndonjë
sundimtar të na tiranizojë e shtypë banorët e atdheut tonë. Këtë nuk do
ta lejojmë në asnjë mënyrë, në asnjë kohë dhe pavarësisht nga
rrethanat...". Mbi këtë platformë politike e luftarake Këshillit Qendror
i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, më 5 gusht l878, mori vendimin edhe
“për angazhimin e një pjese të forcave luftarake përkrah forcave
boshnjake".
Këtu duhet të konstatojmë edhe këtë fakt: Shteti që do të lindte nga
Lidhja e Prizrenit do të sillte në fuqi Ligjin që garantonte
diversitetin kulturor e fetar shekullor, liritë individuale dhe
kolektive, sigurinë e jetës dhe të mirëqenies dhe paprekshmërinë e
pronës dhe të dinjitetit njerëzor, barazinë midis myslima*nëve dhe të
krishterëve. Ky ishte “Sheriati” .
Vendimi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për kthimin e ”Sheriatit” në
gjyqe ishte akt politik largvajtës që kishte për qëllim anulimin e
ligjeve të proveniencës politike evropiane të krishtera antiislame, të
Tanzimatit, të cilat krijuan rrëmujën e panjohur në Perandorinë Osmane,
të cilat goditën njëninë e Njësisë etnokulturore e gjeopolitike të
Shqipërisë. Ato krijonin hapësirë për krijimin e oazave autonome të
rajoneve sipas përkatësisë së fesë, duke i dhënë përparësi getoizimit të
mjediseve katolike e ortodokse në mjediset shqiptare ku myslimanët
ishin pakicë. Me “Sheriatin” ruhej uniteti i vendit dhe ruhej harmonia
konfesionale shqiptare e domosdoshme për përballimin si unitet, të
aspiratave separatiste të elementeve të krishtera jo shqiptare të
përkrahura nga Rusia, Anglia, Austro-Hungaria, Gjermania, Italia,
Serbia, Bullgaria, Mali i Zi, Greqia etj. Kombi shqiptar dhe Shqipëria
ishin në luftë për ekzistencë, ndaj duhej unitet mbi aspirata të
kombësisë me prani të diversitetit fetar shekullor, duhej forcë dhe
ndërgjegje shtetformuese kombëtare.
Vërtet, Lidhja Shqiptare e Prizrenit e projektuar nga truri shqiptar
mysliman, me përpjekjen maksimale të trurit dhe të masave shqiptare
myslimane u mbajt në jetë si Lidhje Kombëtare Gjithëshqiptare dhe
përfundimisht truri dhe gjaku shqiptar mysliman i Lidhjes Shqiptare të
Prizrenit u përball përfundimisht me mizoritë e ushtrisë anadollake
turke në prill dhe në maj të vitit 1881.
Themeluesi dhe kryetari i parë dhe i vetmi i Shqipërisë Etnike, Myderriz
Haxhí Ymer Efendi Prizreni me bashkëveprimtarët, themelues të Lidhjes
Shqiptare të Prizrenit, kryesisht ulema, intelektualë dhe krerë të
dalluar, i treguan botës dhe Portës së Lartë se Shqipëria nuk është
miraz i Perandorisë Osmane që duhet ndarë nga të tjerët, se ekziston
kombi shqiptar i konsoliduar politikisht dhe ushtarakisht, se tërësia e
Shqipërisë në shtrirjen e katër vilajeteve osmane: Kosovë, Shkodër,
Manastir dhe Janinë, është amanet i shqiptarëve dhe jo i Sulltanit, i
cili kishte kohë që në sytë e kombit shqiptar përjetohej si sovran dhe
halif i padëshiruar dhe i dhunshëm.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:17 am
SHQIPTARET DHE TURQIA
Abedin RAKIPI
Trashegimia osmane ne shoqerine shqiptare ashtu si ne te gjitha vendet e
tjera te Ballkanit eshte e shumte dhe omniprezente : ne fe, ne gjuhen
kombetare, ne menyrat e jeteses, ne rregullat e sjelljes , ne jeten
shtepiake etj. Kuptimi i saj eshte ambivalente. Sepse trashegimia osmane
eshte e lidhur me kombin , ben pjese ne historine kombetare, ben pjese
ne shqiptari, dhe e marre ne dore nga fjalimet nacionaliste, perceptimi i
saj prezanton nje dualizem te paster te fakteve kombetare : i njejti
realitet perdoret per te afirmuar nje fakt dhe te kunderten e tij. Ne
kete menyre si ne shume shtete te tjera Ballkanike trashegimia Osmane
minimizohet dhe mohohet nga nacionalistet dhe librat e tyre.
Periudha Osmane paraqitet si nje periudhe e erret e cila precedonte
Rilindjen Kombetare. Ajo paraqitet si nje periudhe shtypjeje dhe
obskurantizmi qe eshte pergjegjese per prapambetjen e shteteve
Ballkanike ne krahasim me pjesen tjeter te Europes. Kjo shprehet qarte
dhe mesohet ne librat shkollore dhe shkrimet historike. Ne shume libra
dhe fjalime publike islamizimi i shqiptareve quhet AKSIDENT DHE
FATKEQESI qe nuk duhet ti beje shqiptaret te harrojne se ata jane nga
natyra e tyre te krishtere. Ne arkivat dhe librat e Perandorise Osmane
ndodh e kunderta , ku shqiptareve i atribuohet nje vend i lavdishem dhe
flitet per ta me shume lavdi dhe admirim. Nje liber i publikuar ne
Tirane ne vitin 1997 qe jep per shembull nje liste te 35 vezireve(
kryeministrave) ne perandori nga shekulli i 15 deri ne 1922. Shqiptaret
insistojne ndonjehere ne ngjashmerine e gjuhes shqipe dhe asaj turke dhe
thone se 50 perqind e gjuhes shqipe ka fjale turke dhe se shqiptaret
mund te ndjekin pa problem programet ne televizionet turke. Shume fjale
kane nje etimologji turke edhe pse disa nga ata kane origjine greke.
Shqiptaret e Turqise kujtojne me nostalgji se ata zinin nje vend te
veçante ne Perandorine Osmane dhe sidomos ne administraten e saj fale
besnikerise se tyre ndaj perandorise dhe zotesise se tyre e cila
admirohej dhe respektohej nga turqit. Shqiptaret e Turqise tregojne nje
histori qe ka partikularitetin te lidhi dy aspektet , pozitive dhe
negative te trashegimise Osmane: Nje shqiptar i ankohet nje turku se 5
shekujt e Perandorise Osmane e kishin lene vendin ne nje prapambetje te
mjeruar. Si i thote turku? Pse qaheni ju ? Gjate pese shekujve pjesa me e
madhe e ministrave te edukimit ishin shqiptare, pra ju i bete vete te
gjitha. dhe llogarine tani kerkojani vetes. Duhet marre parasysh
gjithashtu permanenca e asimilimit Turk-Musliman qe funksionon edhe ne
ditet tona ne disa zona te Shqiperise. Te dyja fjalet merren njera per
tjetren dhe perkatesia ndaj nje komuniteti fetar kuptohet shpesh si
perkatesi kombetare. Asimilimi Grek-Ortodoks funksionon ne te njejten
menyre. Ne disa zona rurale shqiptare muslimanet vetparaqiten si turq
edhe pse dine ta bejne mire dallimin nderrmjet kuptimit fetar dhe
kombetar te etnonimit. Ky fakt-konfuzion shfrytezohet nga te krishteret
qe nese vene minimalisht ne dyshim perkatesine e tyre ndaj kombit ,
maksimalisht vene ne dyshim besnikerine e tyre ndaj kombit shqiptar. Te
krishteret radikale e perdorin kete fakt ne ditet tona si akuze publike
neper mediat e tyre duke i vene muslimanet shqiptare ne banken e te
akuzuarve per ti bere ata te ndihen fajesore qe kane pranuar islamin.
Ata e paraqesin muslimanin shqiptar ose si prapambetje Turke ne Ballkan
ose si musliman modern qe ska lidhje me vendet e tjera muslimane dhe qe
ka nje islam shqiptar duke e bere ate gati laik ose me nuanca te varfra
islamike. Te dyja keto ndarje ne grupe i sherbejne ideologjive perçarese
qe duan ti ndajne muslimanet shqiptare ne grupacione duke i larguar ata
nga njeri tjetri dhe sidomos nga muslimanet e tjere qofshin ata turq
apo ballkanike. Nga ana tjeter krishterimi paraqitet si feja e te pareve
te tyre dhe si krenari kombetare duke perdorur slloganin se çdo
shqiptar ne brendesine e tij ka nje botekuptim te krishtere. Duke
perdorur figura te krishtere si heronj kombetare vihet theksi mbi
themelimin e nje ideologjie per brezat e ardhshem qe konsiston ne
paralelizimin e kombit dhe heronjve te tij me krishterim dhe te
krishtere. Kjo ideologji po zhvillohet prej nje shekulli dhe i ka
rrenjet e saj ne rilindjen kombetare shqiptare me njerez si Vincenzo
Dorsa , Kostandin Kristoforidhi, etj. Por nese ne rilindjen shqiptare
muslimanet shqiptare ishin shume afer islamit dhe kishin nje vizion te
qarte te kurtheve te fanatikeve dhe agjenteve kishtare, duke
bashkepunuar deri ne momentet e fundit te perandorise me Turqit , ne
ditet tona ata jane vetem dhe shume naive ndaj kurtheve te sofistikuara ,
te perforcuara dhe te modernizuara te fanatikeve te krishtere. Per me
teper duhet shtuar fakti se pas luftrave dhe masakrave te pameshirme te
popullsise muslimane shqiptare nga vendet e krishtera fqinje komunizmi
dhe ateizmi i eger Enverian shkaterroi çdo shprese organizimi
komunitativ dhe diplomatik te muslimaneve shqiptare duke i larguar ata
nga islami ashtu sic eshte larg lindja nga perendimi. Por goditja
perfundimtare dhe vdekjeprurese po i jepet muslimaneve shqiptare ne
ditet tona nga qarqet kristiano-laike duke i paralelizuar ata me
antishqiptar dhe prapambetje turke ne Ballkan. Kjo platforme filloi
menjehere pas dyndjes te shoqatave kishtare ne Shqiperi pas viteve 1990.
Keto shoqata te cilat me ndihmen e sherbimeve sekrete kishtare e kishin
te qarte se pas qafirizimit te muslimaneve shqiptare nga diktatura
Enveriane dhe ateizmi i eger komunist , do ti gjenin ata pa asnje dije
fetare dhe te humbur nga ana shpirterore. Mungesa e dijes dhe
automatikisht inkultimi i injorances dhe ateizmit ne mendjen muslimane i
bente ata nje pre te lehte per misionaret e krishtere. Por edhe nga ana
ekonomike muslimanet shqiptare ishin te derrmuar dhe ishte pikerisht
kjo pike e dobet dhe delikate qe misionaret e shfrytezuan me se miri
duke i blere shpirtrat e muslimaneve te varfer per nje cope buke duke
qene se keta te fundit kishin femije dhe familje per te ushqyer. I vetmi
element i rendesishem qe i pengoi misionaret e krishtere ishte ndihma
ekonomike qe vendet muslimane i dergonin muslimaneve pas aderimit te
Shqiperise ne Konferencen e vendeve islamike. Ne kete menyre paralelisht
me aspektin ekonomik agjenturat e huaja kishtare filluan themelimin e
nje industrie mediatike qe do te perdorej si arme psiqike kryesore per
largimin e shqiptareve muslimane nga te vertetat historike qe edhe sot e
kesaj dite i fshihen dhe minimizohen popullit tone. Manipulimi dhe
deformimi i fakteve historike nga ideologjia sllavo-komuniste beri qe
shume breza te perceptojne islamin si nje fe pushtuesi qe shtypi
popullin shqiptar duke e paralelizuar ate me tirani dhe prapambetje.
Duke e asimiluar islamin me fe pushtuesi ata nenkuptonin se islami eshte
diçka e huaj e imponuar ne boten shqiptare dhe nuk eshte pjese
perberese e identitetit shqiptar. Keshtu po perdoret teza e pushtimit
turk si nje berthame qe shtjellon dhe zhvillon nje urrejtje te islamit
dhe largimin gradual te muslimaneve shqiptare nga islami per tju afruar
krishterimit dhe rikonvertimit. Pas grushtit te shtetit dhe luftes
civile te orkestruar nga agjentura greko-kishtare dhe grekofilet
shqipfoles ne trojet tona te vitit 1997 muslimanet u perjashtuan ne mase
nga administrata shteterore dhe ju vu kapaku nje mundesie zhvillimi te
tyre ne arenen shqiptare. Vrasja e Azem Hajdarit, eliminimi i Abdi
Baletes nga skena politike pas kercenimeve nga çetat e armatosura te
grekofileve dhe shume faktore te tjere bene qe te jepej lirisht mundesia
kishtareve per aksion. Viti 2000 dhe 2001 dhe atentatet e kullave
binjake pershpejtuan dhe lehtesuan punen e kishtareve duke i prere
muslimaneve shqiptare çdo ndihme ekonomike nga vendet e tjera islame nen
akuzen e financimit te terrorozmit nderkombetar. Perballe kesaj mizerje
nje pjese e vogel e muslimaneve shqiptare u detyruan per te ushqyer
femijet e tyre te behen skllave shpirterore te manipulimeve kishtare dhe
te ndryshojne fe. Por pjesa derrmuese edhe pse asimiloi disa qendrime
anti-islame nuk e ndryshoi fene por pjeserisht pranoi laicitetin per te
mbijetuar ne nje shoqeri ku muslimani rimonte me taleban dhe varferi dhe
i krishteri me pasuri, modernizem dhe zhvillim. Platforma e ideologjise
se rikonvertimit te shqiptareve vazhdoi dhe u thellua edhe ne trojet
muslimane te Kosoves nga Vatikani dhe agjenturat kishtare edhe pas
pavaresise se Kosoves dhe kontributit qe dhane vendet perendimore ne
njohjen e kesaj pavaresie. Slogani kryesor ishte Europa dhe Amerika na
çliruan (pra te krishteret) dhe tek ata eshte e ardhmja jone , pra duhet
te modernizohemi dhe te Europeanizohemi( nenkuptohet te braktisim
adetet islame per te adoptuar ato te krishtera).
Vertete Nato( tek e cila ben pjese edhe TURQIA) çliroi shqiptaret nga
skllaveria serbe por me kusht qe ata te behen vasale te Amerikaneve dhe
Europeaneve. E njejta gje ndodhi para 500 vjetesh kur Sulltani na çliroi
nga zgjedha Serbo-Bullgaro-Greko-Venediko-Raguziane (pese zgjedha dhejo
nje) duke na kerkuar sic po e bejne tani Europeanet dhe Amerikanet ne
Kosove qe te jemi aleate te tij. I njejti skenar aktore te ndryshem.
Edhe pse autoritetet Europeane dhe Amerikane publikisht nuk kerkojne
rikonvertim te shqiptareve ne krishterim nen rrogoz ata e inkurajojne
ate duke financuar dhe zhvilluar ideologji anti-islame qe do te bejne qe
brezat e rinjve shqiptare ne Kosove do te rriten dhe edukohen me nje
urrejtje te thelle ndaj islamit , gje qe do ti beje ata automatikisht te
krishtere. Nqs Sulltani i imponoi te krishtereve shqiptare para 500
vjetesh taksa ekonomike ne ditet e sotme muslimaneve shqiptare pas
varferimit te tyre po ju imponohet ja vetem aspekti ekonomik por edhe
taksa ideologjike dhe ne mentalitet. Duke marre parasysh faktin qe keto
taksa pagohen vetem me rikonvertim atehere sna ngelet rruge tjeter veçse
ajo qe sipas antimuslimaneve shqiptare para 500 vjetesh n detyroi te
pranojme islamin , por kesaj here po ndodh e kunderta dhe po tregohet
ana tjeter e monedhes. Atehere mes dy Sulltaneve cilin te zgjedhim ate
para 500 viteve qe na dha ne dore edhe çelsat e Stambollit apo kete te
riun qe na dha Kosoven duke na bere vasale te tij ne Ballkan dhe na
rikthyer ne te krishtere. Cilin Muratin,qe ja morri Kosoven serbeve para
500 viteve per tja dhene ate ne dore pashallareve shqiptare apo kete te
riun qe e çliroi tani dhe ja dha ate kishtareve dhe laikeve shqiptare?
Pse i pari trajtohet si pushtues dhe konvetues me dhune ndersa i dyti si
çlirues dhe hero? Nese te dy çojne te i njejti fund cila eshte
diferenca nderrmjet tyre? Pergjigjen çdo shqiptar i ndershem mund ta
gjeje ne fund te zemres dhe mendjes se tij.
Abedin RAKIPI
Trashegimia osmane ne shoqerine shqiptare ashtu si ne te gjitha vendet e
tjera te Ballkanit eshte e shumte dhe omniprezente : ne fe, ne gjuhen
kombetare, ne menyrat e jeteses, ne rregullat e sjelljes , ne jeten
shtepiake etj. Kuptimi i saj eshte ambivalente. Sepse trashegimia osmane
eshte e lidhur me kombin , ben pjese ne historine kombetare, ben pjese
ne shqiptari, dhe e marre ne dore nga fjalimet nacionaliste, perceptimi i
saj prezanton nje dualizem te paster te fakteve kombetare : i njejti
realitet perdoret per te afirmuar nje fakt dhe te kunderten e tij. Ne
kete menyre si ne shume shtete te tjera Ballkanike trashegimia Osmane
minimizohet dhe mohohet nga nacionalistet dhe librat e tyre.
Periudha Osmane paraqitet si nje periudhe e erret e cila precedonte
Rilindjen Kombetare. Ajo paraqitet si nje periudhe shtypjeje dhe
obskurantizmi qe eshte pergjegjese per prapambetjen e shteteve
Ballkanike ne krahasim me pjesen tjeter te Europes. Kjo shprehet qarte
dhe mesohet ne librat shkollore dhe shkrimet historike. Ne shume libra
dhe fjalime publike islamizimi i shqiptareve quhet AKSIDENT DHE
FATKEQESI qe nuk duhet ti beje shqiptaret te harrojne se ata jane nga
natyra e tyre te krishtere. Ne arkivat dhe librat e Perandorise Osmane
ndodh e kunderta , ku shqiptareve i atribuohet nje vend i lavdishem dhe
flitet per ta me shume lavdi dhe admirim. Nje liber i publikuar ne
Tirane ne vitin 1997 qe jep per shembull nje liste te 35 vezireve(
kryeministrave) ne perandori nga shekulli i 15 deri ne 1922. Shqiptaret
insistojne ndonjehere ne ngjashmerine e gjuhes shqipe dhe asaj turke dhe
thone se 50 perqind e gjuhes shqipe ka fjale turke dhe se shqiptaret
mund te ndjekin pa problem programet ne televizionet turke. Shume fjale
kane nje etimologji turke edhe pse disa nga ata kane origjine greke.
Shqiptaret e Turqise kujtojne me nostalgji se ata zinin nje vend te
veçante ne Perandorine Osmane dhe sidomos ne administraten e saj fale
besnikerise se tyre ndaj perandorise dhe zotesise se tyre e cila
admirohej dhe respektohej nga turqit. Shqiptaret e Turqise tregojne nje
histori qe ka partikularitetin te lidhi dy aspektet , pozitive dhe
negative te trashegimise Osmane: Nje shqiptar i ankohet nje turku se 5
shekujt e Perandorise Osmane e kishin lene vendin ne nje prapambetje te
mjeruar. Si i thote turku? Pse qaheni ju ? Gjate pese shekujve pjesa me e
madhe e ministrave te edukimit ishin shqiptare, pra ju i bete vete te
gjitha. dhe llogarine tani kerkojani vetes. Duhet marre parasysh
gjithashtu permanenca e asimilimit Turk-Musliman qe funksionon edhe ne
ditet tona ne disa zona te Shqiperise. Te dyja fjalet merren njera per
tjetren dhe perkatesia ndaj nje komuniteti fetar kuptohet shpesh si
perkatesi kombetare. Asimilimi Grek-Ortodoks funksionon ne te njejten
menyre. Ne disa zona rurale shqiptare muslimanet vetparaqiten si turq
edhe pse dine ta bejne mire dallimin nderrmjet kuptimit fetar dhe
kombetar te etnonimit. Ky fakt-konfuzion shfrytezohet nga te krishteret
qe nese vene minimalisht ne dyshim perkatesine e tyre ndaj kombit ,
maksimalisht vene ne dyshim besnikerine e tyre ndaj kombit shqiptar. Te
krishteret radikale e perdorin kete fakt ne ditet tona si akuze publike
neper mediat e tyre duke i vene muslimanet shqiptare ne banken e te
akuzuarve per ti bere ata te ndihen fajesore qe kane pranuar islamin.
Ata e paraqesin muslimanin shqiptar ose si prapambetje Turke ne Ballkan
ose si musliman modern qe ska lidhje me vendet e tjera muslimane dhe qe
ka nje islam shqiptar duke e bere ate gati laik ose me nuanca te varfra
islamike. Te dyja keto ndarje ne grupe i sherbejne ideologjive perçarese
qe duan ti ndajne muslimanet shqiptare ne grupacione duke i larguar ata
nga njeri tjetri dhe sidomos nga muslimanet e tjere qofshin ata turq
apo ballkanike. Nga ana tjeter krishterimi paraqitet si feja e te pareve
te tyre dhe si krenari kombetare duke perdorur slloganin se çdo
shqiptar ne brendesine e tij ka nje botekuptim te krishtere. Duke
perdorur figura te krishtere si heronj kombetare vihet theksi mbi
themelimin e nje ideologjie per brezat e ardhshem qe konsiston ne
paralelizimin e kombit dhe heronjve te tij me krishterim dhe te
krishtere. Kjo ideologji po zhvillohet prej nje shekulli dhe i ka
rrenjet e saj ne rilindjen kombetare shqiptare me njerez si Vincenzo
Dorsa , Kostandin Kristoforidhi, etj. Por nese ne rilindjen shqiptare
muslimanet shqiptare ishin shume afer islamit dhe kishin nje vizion te
qarte te kurtheve te fanatikeve dhe agjenteve kishtare, duke
bashkepunuar deri ne momentet e fundit te perandorise me Turqit , ne
ditet tona ata jane vetem dhe shume naive ndaj kurtheve te sofistikuara ,
te perforcuara dhe te modernizuara te fanatikeve te krishtere. Per me
teper duhet shtuar fakti se pas luftrave dhe masakrave te pameshirme te
popullsise muslimane shqiptare nga vendet e krishtera fqinje komunizmi
dhe ateizmi i eger Enverian shkaterroi çdo shprese organizimi
komunitativ dhe diplomatik te muslimaneve shqiptare duke i larguar ata
nga islami ashtu sic eshte larg lindja nga perendimi. Por goditja
perfundimtare dhe vdekjeprurese po i jepet muslimaneve shqiptare ne
ditet tona nga qarqet kristiano-laike duke i paralelizuar ata me
antishqiptar dhe prapambetje turke ne Ballkan. Kjo platforme filloi
menjehere pas dyndjes te shoqatave kishtare ne Shqiperi pas viteve 1990.
Keto shoqata te cilat me ndihmen e sherbimeve sekrete kishtare e kishin
te qarte se pas qafirizimit te muslimaneve shqiptare nga diktatura
Enveriane dhe ateizmi i eger komunist , do ti gjenin ata pa asnje dije
fetare dhe te humbur nga ana shpirterore. Mungesa e dijes dhe
automatikisht inkultimi i injorances dhe ateizmit ne mendjen muslimane i
bente ata nje pre te lehte per misionaret e krishtere. Por edhe nga ana
ekonomike muslimanet shqiptare ishin te derrmuar dhe ishte pikerisht
kjo pike e dobet dhe delikate qe misionaret e shfrytezuan me se miri
duke i blere shpirtrat e muslimaneve te varfer per nje cope buke duke
qene se keta te fundit kishin femije dhe familje per te ushqyer. I vetmi
element i rendesishem qe i pengoi misionaret e krishtere ishte ndihma
ekonomike qe vendet muslimane i dergonin muslimaneve pas aderimit te
Shqiperise ne Konferencen e vendeve islamike. Ne kete menyre paralelisht
me aspektin ekonomik agjenturat e huaja kishtare filluan themelimin e
nje industrie mediatike qe do te perdorej si arme psiqike kryesore per
largimin e shqiptareve muslimane nga te vertetat historike qe edhe sot e
kesaj dite i fshihen dhe minimizohen popullit tone. Manipulimi dhe
deformimi i fakteve historike nga ideologjia sllavo-komuniste beri qe
shume breza te perceptojne islamin si nje fe pushtuesi qe shtypi
popullin shqiptar duke e paralelizuar ate me tirani dhe prapambetje.
Duke e asimiluar islamin me fe pushtuesi ata nenkuptonin se islami eshte
diçka e huaj e imponuar ne boten shqiptare dhe nuk eshte pjese
perberese e identitetit shqiptar. Keshtu po perdoret teza e pushtimit
turk si nje berthame qe shtjellon dhe zhvillon nje urrejtje te islamit
dhe largimin gradual te muslimaneve shqiptare nga islami per tju afruar
krishterimit dhe rikonvertimit. Pas grushtit te shtetit dhe luftes
civile te orkestruar nga agjentura greko-kishtare dhe grekofilet
shqipfoles ne trojet tona te vitit 1997 muslimanet u perjashtuan ne mase
nga administrata shteterore dhe ju vu kapaku nje mundesie zhvillimi te
tyre ne arenen shqiptare. Vrasja e Azem Hajdarit, eliminimi i Abdi
Baletes nga skena politike pas kercenimeve nga çetat e armatosura te
grekofileve dhe shume faktore te tjere bene qe te jepej lirisht mundesia
kishtareve per aksion. Viti 2000 dhe 2001 dhe atentatet e kullave
binjake pershpejtuan dhe lehtesuan punen e kishtareve duke i prere
muslimaneve shqiptare çdo ndihme ekonomike nga vendet e tjera islame nen
akuzen e financimit te terrorozmit nderkombetar. Perballe kesaj mizerje
nje pjese e vogel e muslimaneve shqiptare u detyruan per te ushqyer
femijet e tyre te behen skllave shpirterore te manipulimeve kishtare dhe
te ndryshojne fe. Por pjesa derrmuese edhe pse asimiloi disa qendrime
anti-islame nuk e ndryshoi fene por pjeserisht pranoi laicitetin per te
mbijetuar ne nje shoqeri ku muslimani rimonte me taleban dhe varferi dhe
i krishteri me pasuri, modernizem dhe zhvillim. Platforma e ideologjise
se rikonvertimit te shqiptareve vazhdoi dhe u thellua edhe ne trojet
muslimane te Kosoves nga Vatikani dhe agjenturat kishtare edhe pas
pavaresise se Kosoves dhe kontributit qe dhane vendet perendimore ne
njohjen e kesaj pavaresie. Slogani kryesor ishte Europa dhe Amerika na
çliruan (pra te krishteret) dhe tek ata eshte e ardhmja jone , pra duhet
te modernizohemi dhe te Europeanizohemi( nenkuptohet te braktisim
adetet islame per te adoptuar ato te krishtera).
Vertete Nato( tek e cila ben pjese edhe TURQIA) çliroi shqiptaret nga
skllaveria serbe por me kusht qe ata te behen vasale te Amerikaneve dhe
Europeaneve. E njejta gje ndodhi para 500 vjetesh kur Sulltani na çliroi
nga zgjedha Serbo-Bullgaro-Greko-Venediko-Raguziane (pese zgjedha dhejo
nje) duke na kerkuar sic po e bejne tani Europeanet dhe Amerikanet ne
Kosove qe te jemi aleate te tij. I njejti skenar aktore te ndryshem.
Edhe pse autoritetet Europeane dhe Amerikane publikisht nuk kerkojne
rikonvertim te shqiptareve ne krishterim nen rrogoz ata e inkurajojne
ate duke financuar dhe zhvilluar ideologji anti-islame qe do te bejne qe
brezat e rinjve shqiptare ne Kosove do te rriten dhe edukohen me nje
urrejtje te thelle ndaj islamit , gje qe do ti beje ata automatikisht te
krishtere. Nqs Sulltani i imponoi te krishtereve shqiptare para 500
vjetesh taksa ekonomike ne ditet e sotme muslimaneve shqiptare pas
varferimit te tyre po ju imponohet ja vetem aspekti ekonomik por edhe
taksa ideologjike dhe ne mentalitet. Duke marre parasysh faktin qe keto
taksa pagohen vetem me rikonvertim atehere sna ngelet rruge tjeter veçse
ajo qe sipas antimuslimaneve shqiptare para 500 vjetesh n detyroi te
pranojme islamin , por kesaj here po ndodh e kunderta dhe po tregohet
ana tjeter e monedhes. Atehere mes dy Sulltaneve cilin te zgjedhim ate
para 500 viteve qe na dha ne dore edhe çelsat e Stambollit apo kete te
riun qe na dha Kosoven duke na bere vasale te tij ne Ballkan dhe na
rikthyer ne te krishtere. Cilin Muratin,qe ja morri Kosoven serbeve para
500 viteve per tja dhene ate ne dore pashallareve shqiptare apo kete te
riun qe e çliroi tani dhe ja dha ate kishtareve dhe laikeve shqiptare?
Pse i pari trajtohet si pushtues dhe konvetues me dhune ndersa i dyti si
çlirues dhe hero? Nese te dy çojne te i njejti fund cila eshte
diferenca nderrmjet tyre? Pergjigjen çdo shqiptar i ndershem mund ta
gjeje ne fund te zemres dhe mendjes se tij.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:17 am
GJYQI I FAMSHEM I CAMEVE
Zbulohet vrasësi i gjeneral-major Hilmi Seitit
Kam ca kohë që po punoj për një libër monografi për gjeneral-major Hilmi
Seitin, ish-Kryetarin e Degës së Punëve të Brendshme në qarkun e
Shkodrës, i cili ka shërbyer në këtë dikaster që nga viti 1951 deri më
25 prill 1960. Dihet që Shkodra ka qenë kryeqendra e perskucionit
ç`njerëzor nga sistemi komunist. Dhe "gërmimet" për Hilmi Seitin i
fillova pikërisht në Shkodër, në shtresën e njerëzve që shpirtin e tyre e
kanë ende të pashëruar nga brengat e mavijosura tëinternimeve,
burgosjeve e vrasjet barbare. Me ndihmën e mikut tim,Tonin Zadeja, u
takova me At Zef Pllumbin, njeriun që ka përjetuar në kurrizin e tij një
kalvar vuajtjesh të persekucionit komunist.
Nukështë e lehtë që njerëzit e kësaj shtrese të flasin me respekt përata
që i kanë shërbyer dikur atij sistemi. Por ndodh edhe kështu...Andaj e
pashë të arsyeshme që rrëfimin e sinqertë, njerëzor të At ZefPllumbit ta
botoj për herë të parë tek gazeta "Shqipëria Etnike".Pyetjeve të mia se
çfarë njeriu ishte Hilmi Seiti, si kishtepunuar në Shkodër, At Zef
Pllumbi do t'i përgjigjej krejt lirshëm(edhe pse 82-vjeçari ndihej i
lodhur nga shëndeti):"Hilmi Seitin e kam njohur shumë mirë. Hilmi Seiti
ishte ndërthemeluesit e Sigurimit të Shtetit. Në Sigurimin e Shtetit nuk
kapasë vetëm njerëz të këqij, por ka pasë edhe njerëz të mirë, që ekanë
shpëtuar popullin shqiptar. I tillë ishte dhe Hilmiu. HilmiSeiti kish
qenë njeriu më i zgjuar që ka pasë Sigurimi Shqiptar. Aika qenë shumë i
ndershëm. Ai ishte njeriu i parë që ka ardhur nëShkodër me mirëkuptim,
nuk ka ardhur me inat e me mllefe. Në kohë tëHilmi Seitit, në Shkodër u
vendos njëfarë ligjshmërie e qetë, nëkuadër të situatave të mëparshme që
ishin të rënda, edhe tëmëvonëshme.Takimin e parë që kam pasë me të, e
kam pasë në rrugë. Isha ndalëme një punëtor për punë të mia. Hilmiu më
ra me krah nga mbrapa dhemë foli sikur unë të isha mik i tij: "Padër
Zef, - më tha - megjithkënd të shoh ty!" Me të folë një kryetar dege
n'rrugë ashtu, nena hynte tmerra. Por ai më foli dhe iku tuj qeshë, se
fjalët e tijishin në kuptimin e mirë, të misionit tim, që kisha. Ai
ishte njeri imirë. Dhe në qoftë se detyra e tij ishte me ba keq, ai
përpiqej tëmos i bënte keq njeriu. Atë e shihje në rrugë tuj ecë vetëm,
tuj upërshëndetë me njerëz të thjeshtë.Hilmiu u përshtat mirë me humorin
shkodran, dhe shpesh e gjejetek Kafja e Madhe, në miqësinë e njerëzve
të thjeshtë.Hilmiu preferonte shumë edhe Kafe "Moska" ku frekuentohej
ngaintelektualët e qytetit, dhe ai ishte mik i tyre, se i
bashkontekultura dhe dashuria për artin.-Po me klerin katolik, At, si
është sjellë Hilmiu? A keni paturprobleme për ideologjinë fetare, -
përfitova ta pyes nga situatamiqësore e bisedës që u krijua?-Të gjithë
misionarët e klerit katolik, në Shkodër, u burgosën, udënuan pas vdekjes
së Hilmi Saitit. Ai i njihte personalisht tëgjithë pjesëtarët e klerit
katolik dhe e dinte që janë njerëz tëndershëm. Nuk pranonte kurrsesi që
të na arrestonte, siç i kërkonindirektivat e Enver Hoxhës.Dhe rënkimet e
vuajtjeve shpirtërore, At Zef Pllumbit, iu kthyennë çlirim shpirtëror
dhe m'u drejtua: -A e di ti si ka vdekë HilmiSeiti?-Jo, - i thashë - unë
di pak, çfarë kam dëgjuar nga babai im, eçka kam lexuar nga shtypi i
ditës, ato mbetën në kuadrin ealudimeve...-Ata e kanë eliminu Hilmi
Seitin, se ishte specialist i zoti nëpolici dhe nuk pranonte urdhëra nga
lart, kur i jepeshin. Unë kamqenë në burg dhe në burg janë rrëfy të
gjithë njerëzit me mue.Sekretet shtetërore unë i di pa dokumenta, me
amanete. Dhe përHilmiun e di shumë mirë se kush e vrau.-Atëherë, ma
thuaj, At!-Hilmi Seiti është viktima e parë e prishjeve të marrëdhënieve
meBashkimin Sovjetik, - vijoi At Simon Pllumbi. - Ishte pranvera evitit
1960. Kishin fillu me u ndi krisjet e para me BashkiminSovjetik. Në
Degën e Brendshme kishin filluar vizitat e shpeshta tëkrerëve të
Ministrisë së Punëve të Brendshme. Na kishim frikë se mosna e hiqshin
Hilmiun nga Shkodra, dhe në Shkodër do fillonin prapëraprezaljet e
komunistëve të Enver Hoxhës. Në prill të vitit 1960 ubë konferenca e
Partisë së Punës në Shkodër. Kishte ardhurpërfaqësuesi i K.Qendror nga
Tirana, Kadri Hazbiu, që ishte edheMinistër i Brendshëm. Kadri Hazbiu i
ka kërkuar Hilmi Seitit (i ciliishte funksionari më i lartë ushtarak në
Shqipëri), se Partia e Punëska nevojë për një gjyq propagandistik ndaj
Bashkimit Sovjetik. Ti jegjeneral, ne nuk të dënojmë ty, por gjyqi duhet
me u ba, se është nëinteres të Partisë. Hilmi Seiti ishte ndër
themeluesit e Sigurimit tëShtetit, por nuk pranoi të organizonte këtë
gjyq, ose komplot, siç iquajti Enver Hoxha më pas për grupin çam, me në
krye Teme Sejkon.Atëherë Kadri Hazbiu vuri në shërbim të djallëzisë së
tyre, XhevdetMilotin, të cilit i "besuan" kokrrën e helmit. Xhevdeti
ishte shumë ishkathët. Gjatë pushimit të mbledhjes, Xhevdet Miloti ia
merrrevolverin prej brezit Hilmiut dhe nën presion të armës së tij ia
jeptë pijë hemin. Kjo ishte vdekja e tmerrshme e Hilmi Seitit.
XhevdetMiloti ishte xhelati i Sigurimit të Shtetit. Kurse Hilmi Seiti
ishtenjeriu më i madh i që i ka ardhë Shkodrës, i cili fitoi
njëpopullaritet të madh në qytetin e diskriminuar nga sistemi
komunist.Pas këtij rrëfimi tronditës, At Simon Pllumbi, psherëtin
thellëdhe vijon - Enver Hoxha dhe klika e tij s'i ka dashtë çamët, se
ishintë zotë, ishin të squtë. I tillë ishte edhe Hilmi Seiti, që i ka
hythellë në zemrat e popullit të vujtun, të masakrum të Shkodrës.
Dhepopulli i Shkodrës e tregoi respektin e mirënjohjen ndaj Hilmi
Seititnë ceremoninë mortore, n'atë ditë prilli të vitit 1960. Hilmiut
iështë ba një varrim madhështor. Atë ditë kanë zbritë edhe nga zonatma
të thella t'Malësisë e t'Pukës. Kishin ardhë edhe shumëpersonalitete nga
Tirana, kishin ardhë shumë çamë, midis tyre edheTeme Sejko. Më kujtohet
- vazhdoi të rrëfente At Simon Pllumbi - nënjë takim që kam pasë me
Spiro Dedën, ish-Sekretar i KomitetitQendror i Partisë së Punës të
Shqiprisë. Midis të tjerash, ai mëtha: "Ti ke shkrue se bomba në
Ambasadën Sovjetike është vu prejSigurimit të Shtetit. Unë jam në dijeni
të gjitha dokumentave sekretedhe kjo gja nuk më rezulton". Unë iu
përgjigja me njëkundërpërgjigje: -"A mendoni ti se Teme Sejko ishte
tradhëtar iP.Punës?" Ai m'u gjegj: "Atë e di shumë mirë, se dokumentat i
kamzhdukë vetë, nga frika e Nexhmie Hoxhës". Me këtë du me thanë
sekështu janë zhdukë edhe dokumentat e Hilmi Seitit, dhegrupit
"komplotist" çam. Pasi e eliminuan Hilmiun, radhën e kishteTeme Sejko,
por Teme Sejko ishte oficer i Ministrisë së Mbrojtjes,nuk ishte sigurims
si Hilmi Seiti.Fatime
Kulliblog.aacl.com/document-of-the-committee-...ham-albanians/gazeta
shqiptare................................DOSSIER IISipas planit që
kishin ideuar këshilltarët sovjetikë së bashku meKadri Hazbiun, "koka e
komplotit" do të ishte Kryetari i Degës sëBrendshme të Qarkut të
Shkodrës, Hilmi SeitiHazbiu eliminoi gjeneral Seitin, që s'pranoi
"komplotin"--------------------------------------------Dashnor KaloçiNë
pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, unjohëm me
relacionin e plotë që Ministri i Brendshëm, Kadri Hazbiu, idërgonte
Sekretarit të Parë të Komitetit Qëndror, Enver Hoxhës,lidhur me zbulimin
dhe veprimtarinë armiqësore të grupit çam tëkryesuar prej
Kundëradmiralit të Flotës Luftarake-detare, Gjeneral-major, Teme Sejkos
dhe Tahir Demit. Ai dokument i cilësuar tepërsekret i Arkivit të
Ministrisë së Punëve të Brendshme që mban datën24 mars 1961 dhe që i
përket Dosjes nr. 278 është hartuar nga Dega eParë e Drejtorisë së
Sigurimit të Shtetit, është firmosur ngaGjeneral-leitnant Kadri Hazbiu.
Sipas atij relacioni, bëhet e diturse në gjashtëmujorin e dytë të vitit
1960, është arrestuar një grupelementësh armiqësor prej 38 vetësh, midis
të cilëve 20 anëtarëpartie, për arsye se janë vënë në shërbim të
zbulimeve të huaja. Mepërjashtim të nëntë personave, të gjithë pjestarët
e atij grupi janëme origjinë nga krahina e Çamërisë. Elementët kryesorë
që e kanëdrejtuar atë grup, janë Teme Sejko, Taho Sejko, Tahir Demi dhe
AvdulResuli. Më pas në atë relacion të Sigurimit, jepet me hollësi
egjithë veprimtaria e atij grupi, ku thuhet se krerët e tij e
kanëfilluar veprimatrinë e tyre armiqësore që nga koha e Luftës, ku
atakishin pasur funksione të larta. Veprimtaria e atij grupi bëhet
editur se ka filluar që në vitin 1946, kur ishte goditur një
gruparmiqësor nga krahina e Çamërisë dhe që kryesohej nga Rexho Plaku,
tëcilët kishin lidhje me zbulimin grek dhe Haki Rrushitin.
Sipasdokumentit të Sigurimit, thuhet se në vitet 1946-47, Taho Sejko
dheAvdul Resuli kanë qenë të rekrutuar nga zbulimi grek dhe po atë
vit,Tahoja ka rekrutaur dhe vëllanë e tij, Teme Sejkon. Sipas
dokumentitnë fjalë, grupi i cili kishte si qëllim që të përmbyste më
dhunëpushtetin popullor, kishte këtë platformë: "Mbrojtja e
çamëve,sigurimi i një autonomie për krahinën e Çamërisë duke
inkuadruarbrenda saj dhe Konispolin, që duhet t'i jepeshin Greqisë". Në
fund tërelacionit thuhet se procesi hetimor mund të quhet i gatshëm
përafatin e caktuar për gjykim, me përjashtim të Taho Sejkos që nuk
fletdhe mund ta dobsojë procesin gjyqsor.(vijon nga numri i kaluar)Atë
fund maji të vitit 1960, teksa ngjiste shkallët e Ministrisë sëBrendshme
për në zyrën e shefit të tij, Gjeneral-leitnant KadriHazbiut, Kryetarit
të Degës së Brendshme të Qarkut të Shkodrës,Gjeneral Hilmi Seitit, nuk i
kishte shkuar kurrë ndër mënd se aty aido të gjente planin për goditjen
e një komploti që kishte për qëllimqë: "Në bashkëpunim me Asfalinë
Greke, UDB-në Jugosllave e Flotën e 6-të Amerikane në Mesdhe, do të
rrëzonin pushtetin komunist nëShqipëri dhe do të instalonin aty
kapitalizmin". Por më e papriturapër të do të ishte fakti, që ai, Hilmi
Seiti, ishte Kryetar i atijKomploti. "Ti duhet ta pranosh këtë, është
për interesat e larta tëKombit dhe bëhet për të demaskuar zbulimet e
huaja. Për këtë është nëdijeni edhe Komandanti" i tha Ministri Kadri
Hazbiu në zyrën e tijgjeneral Seitit. Atë "detyrë", Hilmi Seitit, ia
kishin ngarkuar pasinga çamët që banonin brenda kufijve politikë të
shtetit shqiptar, aimbante detyrën dhe gradën më të lartë nga ana
ushtarake. Nisur nga aifakt, do të ishte më e lehtë të besohej në
opinionin publik,për "lidhjet" e tij me zbulimin grek e agjenturat e
huaja. Pas atyrefjalëve të Kadri Hazbiut, gjeneral Hilmi Seiti doli i
nervozuar dhe ishokuar nga zyra e Ministrit, duke i thënë shefit të tij
dhepersonave të tjerë që ishin aty: "Unë do të bisedoj vetë me
EnverHoxhën".Eleminimi fizik i gjeneral SeititPas refuzimit që Gjeneral
Hilmi Seiti i bëri "Komplotit" që kishinideuar këshilltarët sovjetikë së
bashku me Ministrin e Brendshëm,Kadri Hazbiu, e kolegët e tij, ata i
lanë tre ditë kohë që ai tëreflektonte dhe t'ju kthente përgjigje. Pasi
skadoi "ultimatumi" prejtre ditësh që i ishte lënë Seitit, me qëllim që
ai të mendohej dhe tëpranonte detyrën që i kishte ngarkuar Partia për
interesat e larta tëkombit, ditën e katërt më 2 qershor dërgohet për ta
biseduar atë nëShkodër zv/ ministri i brendshëm gjeneral-major Halim
Xhelo. Atë ditëdy gjeneralët kanë qëndruar së bashku më shumë se tre orë
në "Kafen eMadhe" duke biseduar për atë mision që i kishin ngakrkuar
Seitit.Pasi zv/ ministri Halim Xhelo nuk arriti dot ta bindte Seitin dhe
tëmerrte një përgjigje pozitive prej tij, ai u nda me të dhe po
atëmbërmje ai u kthye për në Tiranë. Pas ndarjes me Xhelon,
GjeneralSeiti u thërrit në zyrën e Sekretarit të Parë të Shkodrës, i
njoftuarpër një "mbledhje" byroje. Vetëm pak minuta pas mbërritjes në
zyrën eSekretarit të Parë, pasi kishin pirë kafetë së bashku, Sekretari
iKomitetit të Partisë së Shkodrës doli menjëherë nga zyra e tij
dhenjoftoi për vdekjen e Seitit, duke lajmëruar spitalin. Pas kësajerdhi
menjëherë një autombulancë e cila e mori Seitin dhe e dërgoiurgjent në
spitalin civil të qytetit të Shkodrës ku atë e futën nënjë dhomë të
veçantë e cila ruhej nga dy oficerë të Sigurimit që nuklejonin të futej
brenda as një njeri. Aty nuk u lejua që të futej asbashkëshortja e Seit,
e cila u lajmërua menjëherë për atë që kishtengjarë me burrin e saj.
Ndërkohë u kërkua që të vinin ekspertët mjeko-ligorë për të përcaktuar
shkakun e vdekjes së tij dhe ata duhet tëvinin jo nga Shkodra, por nga
Tirana. Lidhur me vdekjen e Seitit ishnënkryetari i Gjykatës së lartë M.
Q. ka dëshmuar: "Unë e kisha shumëshok Hilmiun dhe sapo mora vesh
lajmin u nisa menjëherë nga Tiranadhe kur mbërrita në Shkodër, të parin
takova vëllain e Hilmiut, icili më tha:"Na e vranë Hilmiun". Unë hyra në
sallën e autopsisë nëmomentin që mjekët po i hapnin kapakun e kokës dhe
menjëherë më ra tëfikët e mjekët më nxorrën jashtë. Atë ditë mësova nga
Dr. Lito i ciliishte njohur me autopsinë që i kishin bërë Hilmi Seitit.
Ai më tha segjatë autopsisë, Hilmiut i kishin konstatuar prapa koke, në
enët egjakut, një fshikëz të vogël e cila kishte plasur dhe i kishte
sjellëvdekjen. Ajo plaste vetëm me ndonjë stimulim nga jashtë që mund
tëbëhej me anë të ndonjë helmi". Ekspertiza kërkoi të shihte filxhanëte
kafes, por ato nuk u gjetën më në zyrën e Sekretarit të Parë tëShkodrës.
Të nesërmen e asaj dite, në qytetin e Shkodrës u organizuanjë funeral
madhështor për varrimin e gjeneral-major Hilmi Seitit, nëtë cilën morën
pjesë me mijra vetë. Për përcjelljen e tij për nëbanesën e fundit,
kishin ardhur shumë personalitete të larta ngaTirana si dhe Ministri i
Brendshëm, Kadri Hazbiu, i cili mbajti edhefjalën e rastit në ceremoninë
mortore.Kush ishin dy vëllezërit Taho dhe Teme SejkoMë i madhi i
vëllezërve Sejko, ishte Taho, i cili u lind në vitin1912 në Filat të
Çamërisë prej nga është dhe origjina e familjes sëtyre tepër e njohur në
atë krahinë. Nisur nga raprezaljet dhegenocidi i andarëtëve grekë ndaj
familjes Sejko, në vitin 1920, atadetyrohen të shpërngulen nga Greqia
dhe vendosen në Konispol. TahoSejko pasi kreu dy vjet shkollë fetare
(Medresen) në Tiranë, në vitet1925-33 mbaroi Liceun francez të Korçës
duke u diplomuar me rezultateshumë të larta. Më pas ai vazhdoi një
shkollë ushtarake për oficer nëTiranë, të cilën nuk arriti ta mabronte
dot. Pasi lirohet prej asajshkolle, ai fitoi një gjysëm burse nga
qeveria e asaj kohe dhevazhdoi për katër vjet (1936-39) Fakultetin e
Shkencave të EkonomisëPolitike në Universitetin francez të Athinës. Në
vitin 1939 ai ukthye në Konispol për probleme familjare dhe mbetet aty
për shkak tëluftës italo-greke. Gjatë viteve 1939-43 Taho Sejko punoi si
zv /Kryetar i Komunës së Pandelejmonit dhe zv / Sekretari
inënprefekturës së Konispolit. Në vitin 1943 ai largohet ngaadministrata
shtetërore dhe del partizan në fillim me çetën "Çamëria"si zv /
Komandant i gjithë krahinës së Konispolit. Në vitet 1945-46Taho Sejko
kryen detyrat e Kryetaritr të Komitetit Ekzekutiv tëKonispolit dhe
Sekretarit të Prefekturës së Gjirokastrës. Pas punësnë Gjirokastër Taho
thërritet në Tiranë dhe fillon punë në Komisionine Planit të Shtetit dhe
në Ministrinë e Tregtisë. Në vitin 1950 Tahocaktohet si shefi i
redaksisë së problemve ekonomike nëgazetën "Zërit i Popullit" ku punoi
për gjashtë vjet me rradhë derinë vitin 1956 kur u zhvillua konferenca e
Tiranës. Në atë vit Tahogoditet si një ndër frymëzuesit dhe hartuesit e
raportit tëorganizatës së partisë së "Zërit" i cili u mbajt në
Konferencën eTiranës, raport që godiste privilegjet e "Bllokut",
nepotizmin nëParti e kultin e individit. Në atë kohë në redaksinë e
"Zërit" shkoisi e deleguar vetë Nexhmije Hoxha, e cila e thërriti Tahon
në zyrëduke i bërë përreth dy orë presion që ai dhe shokët e organizatës
tëbënin autokritikë për raportin. Lidhur me këtë, Prof. Alfred
Uçi,gazetar i "Zërit" në atë kohë, ka dëshmuar: "Ne prisnim gjithë
ankthse çdo të ndodhte. Pasi Nexhmija doli nga zyra, ne i vajtëm Tahos
dheai na tha: "Mos u shqetësoni, ajo asgjë nuk ndryshoi tek unë".
Ishsekretari i Enver Hoxhës, Haxhi Kroi, në një raport dërguar
ByrosëPolitike më 24 prill 1956 shkruan: "Me porosit të shokut Rita
Markopo u dërgojmë listën e elementëve antiparti…" Në këtë listë prej
21personash ku ndër më kryesorët janë Pëllumb Dishnica, Hulusi
Spahiu,Pajo Islami, Vandush Vinçani etj figuron edhe emri i Taho Sejkos i
16-ti. Pas Konferencës së Tiranës, në bazë të atij dokumenti të dalë
ngakabineti i Enver Hoxhës, prej Haxhi Kroit, ku Taho Sejko
shpallejperson antiparti, ai u dërgua në qytetin e Shkodrës dhe u caktua
medetyrën e drejtorit të Parkut të Kamionëve. Në atë detyrë ai
shërbeuderi në vitin 1960, kur u arrestua nga Sigurimi i Shtetit, i
akuzuarsi një nga krerët kryesorë të Grupit Çam. Ndërsa vëllai i Tahos,
TemeSejko, u lind në vitin 1922 në Filat të Çamërisë. Pasi
mbaroishkollën fillore në Sarandë e Gjirokastër, ai vazhdoi mësimet
nëgjimnazet e Shkodrës e të Tiranës. Në dhjetorin e vitit 1942,
TemeSejko caktohet me detyrën e përgjegjësit të rinisë në Çetënpartizane
"Çamëria" dhe më vonë kaloi në Brigadën e Parë, duke kryerdisa detyra
të rëndësishme si komisar batalioni e anëtar i seksionitpolitik të
Brigadës. Temja mori pjesë në të gjitha luftimet eBrigadës dhe u plagos
rëndë në Symizë të Mallakastrës, duke luftuarkundër forcave pushtuese
italiane. Në 10 tetor të vitit 1944, Temjaemërohet me detyrën e
zëvendëskomisarit të Brigadës 18 partizane dhepas dy muajsh përgjegjës i
seksionit politik të Divizionit të Dytë.Në dhjetor të po atij viti ai
emërohet shef i Seksionit të Mbrojtjesnë Drejtorinë e Mbrojtjes
Popullore me gradën major. Në atë kohë qëmori gradën e majorit, Teme
Sejko ishte vetëm 23 vjeç dhe zotërontegjuhët italisht, frëngjisht,
greqisht e rusisht. Në prillin e vitit1945 ai u caktua për të shkuar me
studime në Bashkimin Sovjetik dheatje u regjistrua në Akademinë
Ushtarake "Frunze" të cilën epërfundoi me rezultate shumë të larta. Pas
kthimit nga studimet, ai uemërua shef shtabi dhe komandant i Divizionit
të Mbrojtjes "Enver".Më pas ai u emërua Drejtor i Drejtorisë së Zbulimit
të Ushtrisë megradën Nënkolonel ku punoi për pesë vjet dhe në moshën 33
vjeçaregradohet jashtë rradhe Kolonel. Pas kësaj ai dërgohet përsëri
nëBashkimin Sovjetik për të ndjekur studimet në Akademinë e Shtabit
tëPërgjithshëm të Forcave të Armatosura "Vorishllov" në fakultetin
eposaçëm në Moskë. Pas diplomimit në atë akademi, Temja kthehet
nëShqipëri dhe emërohet Komandant i Flotës Luftarake-Detare dhegradohet
Kundëradmiral duke u zgjedhur edhe deputet në KuvendinPopullor. Në atë
detyrë ai shërbeu deri në vitin 1960, kur u arrestuaduke u akuzuar si
koka e një grupi armiqësor që kishte si qëllimpërmbysjen e pushtetit
popullor me dhunë.
Zbulohet vrasësi i gjeneral-major Hilmi Seitit
Kam ca kohë që po punoj për një libër monografi për gjeneral-major Hilmi
Seitin, ish-Kryetarin e Degës së Punëve të Brendshme në qarkun e
Shkodrës, i cili ka shërbyer në këtë dikaster që nga viti 1951 deri më
25 prill 1960. Dihet që Shkodra ka qenë kryeqendra e perskucionit
ç`njerëzor nga sistemi komunist. Dhe "gërmimet" për Hilmi Seitin i
fillova pikërisht në Shkodër, në shtresën e njerëzve që shpirtin e tyre e
kanë ende të pashëruar nga brengat e mavijosura tëinternimeve,
burgosjeve e vrasjet barbare. Me ndihmën e mikut tim,Tonin Zadeja, u
takova me At Zef Pllumbin, njeriun që ka përjetuar në kurrizin e tij një
kalvar vuajtjesh të persekucionit komunist.
Nukështë e lehtë që njerëzit e kësaj shtrese të flasin me respekt përata
që i kanë shërbyer dikur atij sistemi. Por ndodh edhe kështu...Andaj e
pashë të arsyeshme që rrëfimin e sinqertë, njerëzor të At ZefPllumbit ta
botoj për herë të parë tek gazeta "Shqipëria Etnike".Pyetjeve të mia se
çfarë njeriu ishte Hilmi Seiti, si kishtepunuar në Shkodër, At Zef
Pllumbi do t'i përgjigjej krejt lirshëm(edhe pse 82-vjeçari ndihej i
lodhur nga shëndeti):"Hilmi Seitin e kam njohur shumë mirë. Hilmi Seiti
ishte ndërthemeluesit e Sigurimit të Shtetit. Në Sigurimin e Shtetit nuk
kapasë vetëm njerëz të këqij, por ka pasë edhe njerëz të mirë, që ekanë
shpëtuar popullin shqiptar. I tillë ishte dhe Hilmiu. HilmiSeiti kish
qenë njeriu më i zgjuar që ka pasë Sigurimi Shqiptar. Aika qenë shumë i
ndershëm. Ai ishte njeriu i parë që ka ardhur nëShkodër me mirëkuptim,
nuk ka ardhur me inat e me mllefe. Në kohë tëHilmi Seitit, në Shkodër u
vendos njëfarë ligjshmërie e qetë, nëkuadër të situatave të mëparshme që
ishin të rënda, edhe tëmëvonëshme.Takimin e parë që kam pasë me të, e
kam pasë në rrugë. Isha ndalëme një punëtor për punë të mia. Hilmiu më
ra me krah nga mbrapa dhemë foli sikur unë të isha mik i tij: "Padër
Zef, - më tha - megjithkënd të shoh ty!" Me të folë një kryetar dege
n'rrugë ashtu, nena hynte tmerra. Por ai më foli dhe iku tuj qeshë, se
fjalët e tijishin në kuptimin e mirë, të misionit tim, që kisha. Ai
ishte njeri imirë. Dhe në qoftë se detyra e tij ishte me ba keq, ai
përpiqej tëmos i bënte keq njeriu. Atë e shihje në rrugë tuj ecë vetëm,
tuj upërshëndetë me njerëz të thjeshtë.Hilmiu u përshtat mirë me humorin
shkodran, dhe shpesh e gjejetek Kafja e Madhe, në miqësinë e njerëzve
të thjeshtë.Hilmiu preferonte shumë edhe Kafe "Moska" ku frekuentohej
ngaintelektualët e qytetit, dhe ai ishte mik i tyre, se i
bashkontekultura dhe dashuria për artin.-Po me klerin katolik, At, si
është sjellë Hilmiu? A keni paturprobleme për ideologjinë fetare, -
përfitova ta pyes nga situatamiqësore e bisedës që u krijua?-Të gjithë
misionarët e klerit katolik, në Shkodër, u burgosën, udënuan pas vdekjes
së Hilmi Saitit. Ai i njihte personalisht tëgjithë pjesëtarët e klerit
katolik dhe e dinte që janë njerëz tëndershëm. Nuk pranonte kurrsesi që
të na arrestonte, siç i kërkonindirektivat e Enver Hoxhës.Dhe rënkimet e
vuajtjeve shpirtërore, At Zef Pllumbit, iu kthyennë çlirim shpirtëror
dhe m'u drejtua: -A e di ti si ka vdekë HilmiSeiti?-Jo, - i thashë - unë
di pak, çfarë kam dëgjuar nga babai im, eçka kam lexuar nga shtypi i
ditës, ato mbetën në kuadrin ealudimeve...-Ata e kanë eliminu Hilmi
Seitin, se ishte specialist i zoti nëpolici dhe nuk pranonte urdhëra nga
lart, kur i jepeshin. Unë kamqenë në burg dhe në burg janë rrëfy të
gjithë njerëzit me mue.Sekretet shtetërore unë i di pa dokumenta, me
amanete. Dhe përHilmiun e di shumë mirë se kush e vrau.-Atëherë, ma
thuaj, At!-Hilmi Seiti është viktima e parë e prishjeve të marrëdhënieve
meBashkimin Sovjetik, - vijoi At Simon Pllumbi. - Ishte pranvera evitit
1960. Kishin fillu me u ndi krisjet e para me BashkiminSovjetik. Në
Degën e Brendshme kishin filluar vizitat e shpeshta tëkrerëve të
Ministrisë së Punëve të Brendshme. Na kishim frikë se mosna e hiqshin
Hilmiun nga Shkodra, dhe në Shkodër do fillonin prapëraprezaljet e
komunistëve të Enver Hoxhës. Në prill të vitit 1960 ubë konferenca e
Partisë së Punës në Shkodër. Kishte ardhurpërfaqësuesi i K.Qendror nga
Tirana, Kadri Hazbiu, që ishte edheMinistër i Brendshëm. Kadri Hazbiu i
ka kërkuar Hilmi Seitit (i ciliishte funksionari më i lartë ushtarak në
Shqipëri), se Partia e Punëska nevojë për një gjyq propagandistik ndaj
Bashkimit Sovjetik. Ti jegjeneral, ne nuk të dënojmë ty, por gjyqi duhet
me u ba, se është nëinteres të Partisë. Hilmi Seiti ishte ndër
themeluesit e Sigurimit tëShtetit, por nuk pranoi të organizonte këtë
gjyq, ose komplot, siç iquajti Enver Hoxha më pas për grupin çam, me në
krye Teme Sejkon.Atëherë Kadri Hazbiu vuri në shërbim të djallëzisë së
tyre, XhevdetMilotin, të cilit i "besuan" kokrrën e helmit. Xhevdeti
ishte shumë ishkathët. Gjatë pushimit të mbledhjes, Xhevdet Miloti ia
merrrevolverin prej brezit Hilmiut dhe nën presion të armës së tij ia
jeptë pijë hemin. Kjo ishte vdekja e tmerrshme e Hilmi Seitit.
XhevdetMiloti ishte xhelati i Sigurimit të Shtetit. Kurse Hilmi Seiti
ishtenjeriu më i madh i që i ka ardhë Shkodrës, i cili fitoi
njëpopullaritet të madh në qytetin e diskriminuar nga sistemi
komunist.Pas këtij rrëfimi tronditës, At Simon Pllumbi, psherëtin
thellëdhe vijon - Enver Hoxha dhe klika e tij s'i ka dashtë çamët, se
ishintë zotë, ishin të squtë. I tillë ishte edhe Hilmi Seiti, që i ka
hythellë në zemrat e popullit të vujtun, të masakrum të Shkodrës.
Dhepopulli i Shkodrës e tregoi respektin e mirënjohjen ndaj Hilmi
Seititnë ceremoninë mortore, n'atë ditë prilli të vitit 1960. Hilmiut
iështë ba një varrim madhështor. Atë ditë kanë zbritë edhe nga zonatma
të thella t'Malësisë e t'Pukës. Kishin ardhë edhe shumëpersonalitete nga
Tirana, kishin ardhë shumë çamë, midis tyre edheTeme Sejko. Më kujtohet
- vazhdoi të rrëfente At Simon Pllumbi - nënjë takim që kam pasë me
Spiro Dedën, ish-Sekretar i KomitetitQendror i Partisë së Punës të
Shqiprisë. Midis të tjerash, ai mëtha: "Ti ke shkrue se bomba në
Ambasadën Sovjetike është vu prejSigurimit të Shtetit. Unë jam në dijeni
të gjitha dokumentave sekretedhe kjo gja nuk më rezulton". Unë iu
përgjigja me njëkundërpërgjigje: -"A mendoni ti se Teme Sejko ishte
tradhëtar iP.Punës?" Ai m'u gjegj: "Atë e di shumë mirë, se dokumentat i
kamzhdukë vetë, nga frika e Nexhmie Hoxhës". Me këtë du me thanë
sekështu janë zhdukë edhe dokumentat e Hilmi Seitit, dhegrupit
"komplotist" çam. Pasi e eliminuan Hilmiun, radhën e kishteTeme Sejko,
por Teme Sejko ishte oficer i Ministrisë së Mbrojtjes,nuk ishte sigurims
si Hilmi Seiti.Fatime
Kulliblog.aacl.com/document-of-the-committee-...ham-albanians/gazeta
shqiptare................................DOSSIER IISipas planit që
kishin ideuar këshilltarët sovjetikë së bashku meKadri Hazbiun, "koka e
komplotit" do të ishte Kryetari i Degës sëBrendshme të Qarkut të
Shkodrës, Hilmi SeitiHazbiu eliminoi gjeneral Seitin, që s'pranoi
"komplotin"--------------------------------------------Dashnor KaloçiNë
pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, unjohëm me
relacionin e plotë që Ministri i Brendshëm, Kadri Hazbiu, idërgonte
Sekretarit të Parë të Komitetit Qëndror, Enver Hoxhës,lidhur me zbulimin
dhe veprimtarinë armiqësore të grupit çam tëkryesuar prej
Kundëradmiralit të Flotës Luftarake-detare, Gjeneral-major, Teme Sejkos
dhe Tahir Demit. Ai dokument i cilësuar tepërsekret i Arkivit të
Ministrisë së Punëve të Brendshme që mban datën24 mars 1961 dhe që i
përket Dosjes nr. 278 është hartuar nga Dega eParë e Drejtorisë së
Sigurimit të Shtetit, është firmosur ngaGjeneral-leitnant Kadri Hazbiu.
Sipas atij relacioni, bëhet e diturse në gjashtëmujorin e dytë të vitit
1960, është arrestuar një grupelementësh armiqësor prej 38 vetësh, midis
të cilëve 20 anëtarëpartie, për arsye se janë vënë në shërbim të
zbulimeve të huaja. Mepërjashtim të nëntë personave, të gjithë pjestarët
e atij grupi janëme origjinë nga krahina e Çamërisë. Elementët kryesorë
që e kanëdrejtuar atë grup, janë Teme Sejko, Taho Sejko, Tahir Demi dhe
AvdulResuli. Më pas në atë relacion të Sigurimit, jepet me hollësi
egjithë veprimtaria e atij grupi, ku thuhet se krerët e tij e
kanëfilluar veprimatrinë e tyre armiqësore që nga koha e Luftës, ku
atakishin pasur funksione të larta. Veprimtaria e atij grupi bëhet
editur se ka filluar që në vitin 1946, kur ishte goditur një
gruparmiqësor nga krahina e Çamërisë dhe që kryesohej nga Rexho Plaku,
tëcilët kishin lidhje me zbulimin grek dhe Haki Rrushitin.
Sipasdokumentit të Sigurimit, thuhet se në vitet 1946-47, Taho Sejko
dheAvdul Resuli kanë qenë të rekrutuar nga zbulimi grek dhe po atë
vit,Tahoja ka rekrutaur dhe vëllanë e tij, Teme Sejkon. Sipas
dokumentitnë fjalë, grupi i cili kishte si qëllim që të përmbyste më
dhunëpushtetin popullor, kishte këtë platformë: "Mbrojtja e
çamëve,sigurimi i një autonomie për krahinën e Çamërisë duke
inkuadruarbrenda saj dhe Konispolin, që duhet t'i jepeshin Greqisë". Në
fund tërelacionit thuhet se procesi hetimor mund të quhet i gatshëm
përafatin e caktuar për gjykim, me përjashtim të Taho Sejkos që nuk
fletdhe mund ta dobsojë procesin gjyqsor.(vijon nga numri i kaluar)Atë
fund maji të vitit 1960, teksa ngjiste shkallët e Ministrisë sëBrendshme
për në zyrën e shefit të tij, Gjeneral-leitnant KadriHazbiut, Kryetarit
të Degës së Brendshme të Qarkut të Shkodrës,Gjeneral Hilmi Seitit, nuk i
kishte shkuar kurrë ndër mënd se aty aido të gjente planin për goditjen
e një komploti që kishte për qëllimqë: "Në bashkëpunim me Asfalinë
Greke, UDB-në Jugosllave e Flotën e 6-të Amerikane në Mesdhe, do të
rrëzonin pushtetin komunist nëShqipëri dhe do të instalonin aty
kapitalizmin". Por më e papriturapër të do të ishte fakti, që ai, Hilmi
Seiti, ishte Kryetar i atijKomploti. "Ti duhet ta pranosh këtë, është
për interesat e larta tëKombit dhe bëhet për të demaskuar zbulimet e
huaja. Për këtë është nëdijeni edhe Komandanti" i tha Ministri Kadri
Hazbiu në zyrën e tijgjeneral Seitit. Atë "detyrë", Hilmi Seitit, ia
kishin ngarkuar pasinga çamët që banonin brenda kufijve politikë të
shtetit shqiptar, aimbante detyrën dhe gradën më të lartë nga ana
ushtarake. Nisur nga aifakt, do të ishte më e lehtë të besohej në
opinionin publik,për "lidhjet" e tij me zbulimin grek e agjenturat e
huaja. Pas atyrefjalëve të Kadri Hazbiut, gjeneral Hilmi Seiti doli i
nervozuar dhe ishokuar nga zyra e Ministrit, duke i thënë shefit të tij
dhepersonave të tjerë që ishin aty: "Unë do të bisedoj vetë me
EnverHoxhën".Eleminimi fizik i gjeneral SeititPas refuzimit që Gjeneral
Hilmi Seiti i bëri "Komplotit" që kishinideuar këshilltarët sovjetikë së
bashku me Ministrin e Brendshëm,Kadri Hazbiu, e kolegët e tij, ata i
lanë tre ditë kohë që ai tëreflektonte dhe t'ju kthente përgjigje. Pasi
skadoi "ultimatumi" prejtre ditësh që i ishte lënë Seitit, me qëllim që
ai të mendohej dhe tëpranonte detyrën që i kishte ngarkuar Partia për
interesat e larta tëkombit, ditën e katërt më 2 qershor dërgohet për ta
biseduar atë nëShkodër zv/ ministri i brendshëm gjeneral-major Halim
Xhelo. Atë ditëdy gjeneralët kanë qëndruar së bashku më shumë se tre orë
në "Kafen eMadhe" duke biseduar për atë mision që i kishin ngakrkuar
Seitit.Pasi zv/ ministri Halim Xhelo nuk arriti dot ta bindte Seitin dhe
tëmerrte një përgjigje pozitive prej tij, ai u nda me të dhe po
atëmbërmje ai u kthye për në Tiranë. Pas ndarjes me Xhelon,
GjeneralSeiti u thërrit në zyrën e Sekretarit të Parë të Shkodrës, i
njoftuarpër një "mbledhje" byroje. Vetëm pak minuta pas mbërritjes në
zyrën eSekretarit të Parë, pasi kishin pirë kafetë së bashku, Sekretari
iKomitetit të Partisë së Shkodrës doli menjëherë nga zyra e tij
dhenjoftoi për vdekjen e Seitit, duke lajmëruar spitalin. Pas kësajerdhi
menjëherë një autombulancë e cila e mori Seitin dhe e dërgoiurgjent në
spitalin civil të qytetit të Shkodrës ku atë e futën nënjë dhomë të
veçantë e cila ruhej nga dy oficerë të Sigurimit që nuklejonin të futej
brenda as një njeri. Aty nuk u lejua që të futej asbashkëshortja e Seit,
e cila u lajmërua menjëherë për atë që kishtengjarë me burrin e saj.
Ndërkohë u kërkua që të vinin ekspertët mjeko-ligorë për të përcaktuar
shkakun e vdekjes së tij dhe ata duhet tëvinin jo nga Shkodra, por nga
Tirana. Lidhur me vdekjen e Seitit ishnënkryetari i Gjykatës së lartë M.
Q. ka dëshmuar: "Unë e kisha shumëshok Hilmiun dhe sapo mora vesh
lajmin u nisa menjëherë nga Tiranadhe kur mbërrita në Shkodër, të parin
takova vëllain e Hilmiut, icili më tha:"Na e vranë Hilmiun". Unë hyra në
sallën e autopsisë nëmomentin që mjekët po i hapnin kapakun e kokës dhe
menjëherë më ra tëfikët e mjekët më nxorrën jashtë. Atë ditë mësova nga
Dr. Lito i ciliishte njohur me autopsinë që i kishin bërë Hilmi Seitit.
Ai më tha segjatë autopsisë, Hilmiut i kishin konstatuar prapa koke, në
enët egjakut, një fshikëz të vogël e cila kishte plasur dhe i kishte
sjellëvdekjen. Ajo plaste vetëm me ndonjë stimulim nga jashtë që mund
tëbëhej me anë të ndonjë helmi". Ekspertiza kërkoi të shihte filxhanëte
kafes, por ato nuk u gjetën më në zyrën e Sekretarit të Parë tëShkodrës.
Të nesërmen e asaj dite, në qytetin e Shkodrës u organizuanjë funeral
madhështor për varrimin e gjeneral-major Hilmi Seitit, nëtë cilën morën
pjesë me mijra vetë. Për përcjelljen e tij për nëbanesën e fundit,
kishin ardhur shumë personalitete të larta ngaTirana si dhe Ministri i
Brendshëm, Kadri Hazbiu, i cili mbajti edhefjalën e rastit në ceremoninë
mortore.Kush ishin dy vëllezërit Taho dhe Teme SejkoMë i madhi i
vëllezërve Sejko, ishte Taho, i cili u lind në vitin1912 në Filat të
Çamërisë prej nga është dhe origjina e familjes sëtyre tepër e njohur në
atë krahinë. Nisur nga raprezaljet dhegenocidi i andarëtëve grekë ndaj
familjes Sejko, në vitin 1920, atadetyrohen të shpërngulen nga Greqia
dhe vendosen në Konispol. TahoSejko pasi kreu dy vjet shkollë fetare
(Medresen) në Tiranë, në vitet1925-33 mbaroi Liceun francez të Korçës
duke u diplomuar me rezultateshumë të larta. Më pas ai vazhdoi një
shkollë ushtarake për oficer nëTiranë, të cilën nuk arriti ta mabronte
dot. Pasi lirohet prej asajshkolle, ai fitoi një gjysëm burse nga
qeveria e asaj kohe dhevazhdoi për katër vjet (1936-39) Fakultetin e
Shkencave të EkonomisëPolitike në Universitetin francez të Athinës. Në
vitin 1939 ai ukthye në Konispol për probleme familjare dhe mbetet aty
për shkak tëluftës italo-greke. Gjatë viteve 1939-43 Taho Sejko punoi si
zv /Kryetar i Komunës së Pandelejmonit dhe zv / Sekretari
inënprefekturës së Konispolit. Në vitin 1943 ai largohet ngaadministrata
shtetërore dhe del partizan në fillim me çetën "Çamëria"si zv /
Komandant i gjithë krahinës së Konispolit. Në vitet 1945-46Taho Sejko
kryen detyrat e Kryetaritr të Komitetit Ekzekutiv tëKonispolit dhe
Sekretarit të Prefekturës së Gjirokastrës. Pas punësnë Gjirokastër Taho
thërritet në Tiranë dhe fillon punë në Komisionine Planit të Shtetit dhe
në Ministrinë e Tregtisë. Në vitin 1950 Tahocaktohet si shefi i
redaksisë së problemve ekonomike nëgazetën "Zërit i Popullit" ku punoi
për gjashtë vjet me rradhë derinë vitin 1956 kur u zhvillua konferenca e
Tiranës. Në atë vit Tahogoditet si një ndër frymëzuesit dhe hartuesit e
raportit tëorganizatës së partisë së "Zërit" i cili u mbajt në
Konferencën eTiranës, raport që godiste privilegjet e "Bllokut",
nepotizmin nëParti e kultin e individit. Në atë kohë në redaksinë e
"Zërit" shkoisi e deleguar vetë Nexhmije Hoxha, e cila e thërriti Tahon
në zyrëduke i bërë përreth dy orë presion që ai dhe shokët e organizatës
tëbënin autokritikë për raportin. Lidhur me këtë, Prof. Alfred
Uçi,gazetar i "Zërit" në atë kohë, ka dëshmuar: "Ne prisnim gjithë
ankthse çdo të ndodhte. Pasi Nexhmija doli nga zyra, ne i vajtëm Tahos
dheai na tha: "Mos u shqetësoni, ajo asgjë nuk ndryshoi tek unë".
Ishsekretari i Enver Hoxhës, Haxhi Kroi, në një raport dërguar
ByrosëPolitike më 24 prill 1956 shkruan: "Me porosit të shokut Rita
Markopo u dërgojmë listën e elementëve antiparti…" Në këtë listë prej
21personash ku ndër më kryesorët janë Pëllumb Dishnica, Hulusi
Spahiu,Pajo Islami, Vandush Vinçani etj figuron edhe emri i Taho Sejkos i
16-ti. Pas Konferencës së Tiranës, në bazë të atij dokumenti të dalë
ngakabineti i Enver Hoxhës, prej Haxhi Kroit, ku Taho Sejko
shpallejperson antiparti, ai u dërgua në qytetin e Shkodrës dhe u caktua
medetyrën e drejtorit të Parkut të Kamionëve. Në atë detyrë ai
shërbeuderi në vitin 1960, kur u arrestua nga Sigurimi i Shtetit, i
akuzuarsi një nga krerët kryesorë të Grupit Çam. Ndërsa vëllai i Tahos,
TemeSejko, u lind në vitin 1922 në Filat të Çamërisë. Pasi
mbaroishkollën fillore në Sarandë e Gjirokastër, ai vazhdoi mësimet
nëgjimnazet e Shkodrës e të Tiranës. Në dhjetorin e vitit 1942,
TemeSejko caktohet me detyrën e përgjegjësit të rinisë në Çetënpartizane
"Çamëria" dhe më vonë kaloi në Brigadën e Parë, duke kryerdisa detyra
të rëndësishme si komisar batalioni e anëtar i seksionitpolitik të
Brigadës. Temja mori pjesë në të gjitha luftimet eBrigadës dhe u plagos
rëndë në Symizë të Mallakastrës, duke luftuarkundër forcave pushtuese
italiane. Në 10 tetor të vitit 1944, Temjaemërohet me detyrën e
zëvendëskomisarit të Brigadës 18 partizane dhepas dy muajsh përgjegjës i
seksionit politik të Divizionit të Dytë.Në dhjetor të po atij viti ai
emërohet shef i Seksionit të Mbrojtjesnë Drejtorinë e Mbrojtjes
Popullore me gradën major. Në atë kohë qëmori gradën e majorit, Teme
Sejko ishte vetëm 23 vjeç dhe zotërontegjuhët italisht, frëngjisht,
greqisht e rusisht. Në prillin e vitit1945 ai u caktua për të shkuar me
studime në Bashkimin Sovjetik dheatje u regjistrua në Akademinë
Ushtarake "Frunze" të cilën epërfundoi me rezultate shumë të larta. Pas
kthimit nga studimet, ai uemërua shef shtabi dhe komandant i Divizionit
të Mbrojtjes "Enver".Më pas ai u emërua Drejtor i Drejtorisë së Zbulimit
të Ushtrisë megradën Nënkolonel ku punoi për pesë vjet dhe në moshën 33
vjeçaregradohet jashtë rradhe Kolonel. Pas kësaj ai dërgohet përsëri
nëBashkimin Sovjetik për të ndjekur studimet në Akademinë e Shtabit
tëPërgjithshëm të Forcave të Armatosura "Vorishllov" në fakultetin
eposaçëm në Moskë. Pas diplomimit në atë akademi, Temja kthehet
nëShqipëri dhe emërohet Komandant i Flotës Luftarake-Detare dhegradohet
Kundëradmiral duke u zgjedhur edhe deputet në KuvendinPopullor. Në atë
detyrë ai shërbeu deri në vitin 1960, kur u arrestuaduke u akuzuar si
koka e një grupi armiqësor që kishte si qëllimpërmbysjen e pushtetit
popullor me dhunë.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:18 am
Sami Frashëri për qytetet shqiptare
Ja disa pjesë të shkëputura nga vepra "Viset shqiptare në Kamus Al Alam" të Sami Frashërit.
Berati
Qytet, qendër sanxhaku në mes të Shqipërisë e varur nga vilajeti i
Janinës, 145 km në veriperëndim të saj, 185 km në jug të Shkodrës dhe 50
km në lindje të bregdetit të Adriatikut, buzë një lumi, me të njëjtin
emër, që derdhet në Devoll, rrëzë malit, në gjerësinë veriore 40 4′30″
dhe në gjatësinë lindore 17 36′27″. Ka 10 000 frymë, pjesa më e madhe e
të cilëve është myslimane. Ka 10 xhami të vogla pa minare, 1 medrese me
15 dhoma përreth, 1 shkollë plotore, disa fillore, shuam teqe, 600
dyqane, 1hamma dhe 1 bezistan. Në majë të kodrës që ngrihet në anën e
sipërm të qytetit është një kala e vjetër shumë e rëndësishme.
Megjithëse klima është pak e rëndë, vreshtat dhe kopshtet janë të
shumta. Është një vend me tregti të zhvilluar dhe tregu ka shumë
lëvizje.
Në lindje të qytetit shtrihet një mal i lartë, i veçuar dhe me formë të
çuditshme, i emëruar Tomori, nga brendia e të cilit herë pas here ndihet
një ushtimë e ngjashme me gjëmimin e topit, e cila nga populli njihet
si shenjë për një ngjarje të jashtëzakonshme.
Qyteti i Beratit gjatë sundimit bullgar u quajt Beligrad. Bejlerët e
Beratit janë pasardhës të fisit të vezir Omer Pashë Tepelenës. Xhamia më
e madhe ajo e ndërtuar nga sulltani Bajaziti II. Edhe me emrin e Omer
Pashë Vrionit është një xhami.
Kazaja e Beratit është e madhe, përbëhet nga katër nahije dhe 347
fshatra, përfshin edhe pjesën më të madhe të fushës së gjerë të quajtur
Myzeqe. Megjithëse toka është prodhuese, dimrit shumicën e fushës e
mbulon uji, ndërsa në verë ujërat e ndenjura e prishin klimën. Meqë nuk
janë bërë punimet e duhura për të rregulluar shtratin dhe grykën e
lumit, toka nuk shfrytëzohet si duhet. Megjithatë, jep prodhime të mira
si misër, grurë elb, tërshërë dhe drithëra të tjera, si dhe rrush e
lloje të tjera pemësh e duhan. Edhe drurët u ullirit janë të shumtë .
Teprica e prodhimeve të kazasë eksportohet nga porti i Semanit në
Trieste dhe Itali. Ka me shumicë bagëti, dhen dhi. Në fushën e Myzeqesë
rritet një lloj kali i vogël, por shumë i fortë . Popullsia e kazasë
është 40 000 frymë, më shumë se dy e treta e saj janë mysliman dhe
shqiptar. Megjithëse shumica e të krishterëve janë vlleh, edhe këta janë
shqiptarizuar dhe flasin gjuhën shqipe. Në tërë kazanë ka 22 xhami, 25
shkolla fillore, 2 punishte lëkure, 88 mullinj dhe 8 ura. Në kazanë e
Beratit punohen artikuj prej leshi, si qilima të trashë , culla çorape
etj Sanxhaku i Beratit. Është një nga katër sanxhakët që përbëjnë
vilajetin ë Janinës, shtrihet në pjesën veriore të tij. Përbëhet nga një
pjesë e Shqipërisë së Mesme dhe nga pjesa veriperëndimore e Toskërisë.
Në jug kufizohet me sanxhakun e Gjirokastrës, nga Perëndimi me detin
Adriatik, nga veriu me sanxhakun e Durrësit të vilajetit të Shkodrës dhe
me sanxhakun e Elbasanit të vilajetit të Manastirit, ndërsa nga Lindja
kufizohet me sanxhakun e Korçës në vilajetit të Manastirit...
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:18 am
Elbasani
Qytet në Shqipëri, në pjesën e saj të mesme, i cili ndan Gegërinë nga
Toskëria. Shtrihet në anën e djathtë të lumit Shkumbin, domethënë në
veri, në një luginë dhe fushë të bukur dhe pjellore. Ka 20 000 frymë,
nga të cilët rreth 35000 janë të krishterë dhe të tjerët musliamn. Mbi
lumin Shkumbin ka një urë të bukur dhe të fortë. Këtu prodhohen tyta
pushkësh shumë të pëlqyera nga shqiptarët. Është një qytet me tregti të
zhvilluar, sidomos për artikuj e leshit, të lëkurës dhe të dyllit. Në
kohën e romakëve andej kalonte rruga Ignatius, me lëvizje të madhe,
midis Durrësit dhe Selanikut. Meqë andej do të kaloj edhe një hekurudhe,
që mendohet të ndërtohet, kjo do të ja riste rëndësinë në tregti.
Nuk dihet se kur dhe kush e ndërtoi këtë qytet por mendohet të jetë vet
Albanopolisi, i përmendur nga Plotemeu dhe në veprat e gjeografëve të
tjerë të vjetër. I përket vilajetit të Manastiri dhe deri vonë ka qenë
qendër kazaje e përfshirë në sanxhakun e Dibrës, por kohët e fundit, për
nga rëndësia e pozicionit, është bërë qendër e sanxhakut.
Sanxhaku i Elbasanit përbëhet nga vet Elbasani dhe dy kazatë: të
Gramshit dhe të Peqinit, dhe ka gjithsej 312 fshatra. Toka është malore,
por lugina e Shkunbinit është shumë pjellore. Prodhohen ullinj, rrush,
drithëra të ndryshme, kurse orizi prodhohet shumë në kazanë e Peqinit.
Në maje ka pyje më drurë lisi e të tjerë
Qytet në Shqipëri, në pjesën e saj të mesme, i cili ndan Gegërinë nga
Toskëria. Shtrihet në anën e djathtë të lumit Shkumbin, domethënë në
veri, në një luginë dhe fushë të bukur dhe pjellore. Ka 20 000 frymë,
nga të cilët rreth 35000 janë të krishterë dhe të tjerët musliamn. Mbi
lumin Shkumbin ka një urë të bukur dhe të fortë. Këtu prodhohen tyta
pushkësh shumë të pëlqyera nga shqiptarët. Është një qytet me tregti të
zhvilluar, sidomos për artikuj e leshit, të lëkurës dhe të dyllit. Në
kohën e romakëve andej kalonte rruga Ignatius, me lëvizje të madhe,
midis Durrësit dhe Selanikut. Meqë andej do të kaloj edhe një hekurudhe,
që mendohet të ndërtohet, kjo do të ja riste rëndësinë në tregti.
Nuk dihet se kur dhe kush e ndërtoi këtë qytet por mendohet të jetë vet
Albanopolisi, i përmendur nga Plotemeu dhe në veprat e gjeografëve të
tjerë të vjetër. I përket vilajetit të Manastiri dhe deri vonë ka qenë
qendër kazaje e përfshirë në sanxhakun e Dibrës, por kohët e fundit, për
nga rëndësia e pozicionit, është bërë qendër e sanxhakut.
Sanxhaku i Elbasanit përbëhet nga vet Elbasani dhe dy kazatë: të
Gramshit dhe të Peqinit, dhe ka gjithsej 312 fshatra. Toka është malore,
por lugina e Shkunbinit është shumë pjellore. Prodhohen ullinj, rrush,
drithëra të ndryshme, kurse orizi prodhohet shumë në kazanë e Peqinit.
Në maje ka pyje më drurë lisi e të tjerë
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:18 am
Gjakova
Qytet, qendër kazaje në sanxhakun e Pejës të vilajetit të Kosovës.
Gjendet 35 km në juglindje të Pejës dhe 30 km në veriperëndim të
Prizrenit, në fund të një fushe të rrethuar me male, pranë lumit të
Rekës, që derdhet në Drinin e Bardhë. Ka popullsi me 17 000 frymë
plotore dhe disa shkolla fillore, 1 bibliotekë rreth 1.000 dyqane dhe
godina, si hane, hamame. Banorët janë të dëgjuar për natyrën e ashpër të
tyre dhe për fanatizmin në ruajtjen e zakoneve të vjetra e, krahas
kësaj, kanë prirje për tregti dhe zeje. Punojnë rroba kombëtare,
gajtanë, ibërshim, saftjan, këpucë etj
Kazaja e Gjakovës përfshin 149 fshatra, shumicë e cilave në Malësi;
populli është trim dhe i armatosur. Megjithëse numri i popullsisë ende
nuk dihet saktë, mendohet të jenë 25 000 frymë. Po të mbahet parasysh se
brenda në një kulm nuk është rrallë që të gjenden edhe 40 -50 veta të
afërt për të mbrojtur pushkë, sasia e popullsisë së kazasë duhet të jetë
më e madhe. Vetëm 1/5 ose1/6 e popullsisë janë të krishterë, katolik
ose ortodoks, kurset tjerët janë musliamn. Nga ky qytet kanë dalë në çdo
periudhë dijetar dhe myderrizë të shquar. Shumë nga ata vijnë në
Stamboll për plotësimin e mësimeve.
Këtu ka fusha dhe lugina pjellore, ku prodhohet grurë, elb, tërshërë,
thekër, misër, fasule, si dhe lloje ndryshme pemësh, perimesh. Në malet e
saj ka shumë kullota, ku mbahen mjaft dhen, dhi dhe bagëti të tjera
Qytet, qendër kazaje në sanxhakun e Pejës të vilajetit të Kosovës.
Gjendet 35 km në juglindje të Pejës dhe 30 km në veriperëndim të
Prizrenit, në fund të një fushe të rrethuar me male, pranë lumit të
Rekës, që derdhet në Drinin e Bardhë. Ka popullsi me 17 000 frymë
plotore dhe disa shkolla fillore, 1 bibliotekë rreth 1.000 dyqane dhe
godina, si hane, hamame. Banorët janë të dëgjuar për natyrën e ashpër të
tyre dhe për fanatizmin në ruajtjen e zakoneve të vjetra e, krahas
kësaj, kanë prirje për tregti dhe zeje. Punojnë rroba kombëtare,
gajtanë, ibërshim, saftjan, këpucë etj
Kazaja e Gjakovës përfshin 149 fshatra, shumicë e cilave në Malësi;
populli është trim dhe i armatosur. Megjithëse numri i popullsisë ende
nuk dihet saktë, mendohet të jenë 25 000 frymë. Po të mbahet parasysh se
brenda në një kulm nuk është rrallë që të gjenden edhe 40 -50 veta të
afërt për të mbrojtur pushkë, sasia e popullsisë së kazasë duhet të jetë
më e madhe. Vetëm 1/5 ose1/6 e popullsisë janë të krishterë, katolik
ose ortodoks, kurset tjerët janë musliamn. Nga ky qytet kanë dalë në çdo
periudhë dijetar dhe myderrizë të shquar. Shumë nga ata vijnë në
Stamboll për plotësimin e mësimeve.
Këtu ka fusha dhe lugina pjellore, ku prodhohet grurë, elb, tërshërë,
thekër, misër, fasule, si dhe lloje ndryshme pemësh, perimesh. Në malet e
saj ka shumë kullota, ku mbahen mjaft dhen, dhi dhe bagëti të tjera
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:18 am
Mitrovica
Qendër kazaje na sanxhakun e Prishtinës, të vilajetit të Kosovës, 38 km
në veriperëndim të Prishtinës, së anën e djathtë të lumit Ibar, mbi
lumin e vogël Sitnica, që derdhet në të. Ka rreth 5 000 frymë, 3 xhami, 1
tjetër më e vogël, shkollë plotore dhe shkollë fillore. Mbi qytetin
gjendet rrënoja e një kështjelle të shkatërruar. Sot hekurudhat që
zgjatet nga Selaniku në drejtim të Bosnjës, mbaron në këtë qytet. Kazaja
e Mitrovicës gjendet në skajin perëndimor të sanxhakut të Prishtinës.
Kufizohet nga jugu me kazanë e Vushtrrisë, në anën veriperëndimore më
sanxhakun e Novipazarit nga boshnjakët dhe shqiptarët, shumica e të
cilëve mysliman. Toka, në përgjithësi, është malore, por ka edhe lugina e
fusha pjellore. Ka shumë pyje dhe nga drurët e lisit e të pishës priten
shtylla dhe lëndë druri. Prodhime bujqësore janë drithërat e ndryshme
dhe shumë lloje perimesh e pemësh. Nxirren edhe gurë shumë të mirë për
mullinj, madje eksportohen edhe në vende të afërta. Ka edhe shumë
bagëti. Tri orë larg qendrës së kazasë gjenden llixhat, me emrin
Banjska, të dobishme kundër disa sëmundjeve
Qendër kazaje na sanxhakun e Prishtinës, të vilajetit të Kosovës, 38 km
në veriperëndim të Prishtinës, së anën e djathtë të lumit Ibar, mbi
lumin e vogël Sitnica, që derdhet në të. Ka rreth 5 000 frymë, 3 xhami, 1
tjetër më e vogël, shkollë plotore dhe shkollë fillore. Mbi qytetin
gjendet rrënoja e një kështjelle të shkatërruar. Sot hekurudhat që
zgjatet nga Selaniku në drejtim të Bosnjës, mbaron në këtë qytet. Kazaja
e Mitrovicës gjendet në skajin perëndimor të sanxhakut të Prishtinës.
Kufizohet nga jugu me kazanë e Vushtrrisë, në anën veriperëndimore më
sanxhakun e Novipazarit nga boshnjakët dhe shqiptarët, shumica e të
cilëve mysliman. Toka, në përgjithësi, është malore, por ka edhe lugina e
fusha pjellore. Ka shumë pyje dhe nga drurët e lisit e të pishës priten
shtylla dhe lëndë druri. Prodhime bujqësore janë drithërat e ndryshme
dhe shumë lloje perimesh e pemësh. Nxirren edhe gurë shumë të mirë për
mullinj, madje eksportohen edhe në vende të afërta. Ka edhe shumë
bagëti. Tri orë larg qendrës së kazasë gjenden llixhat, me emrin
Banjska, të dobishme kundër disa sëmundjeve
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:19 am
Prishtina
Qytet në anën verilindore të Shqipërisë, qendër e nja sanxhaku të
vilajetit të Kosovës. Gjendet 80 km në veriperëndim të Shkupit dhe 10 km
në lindje të hekurudhës së Selanikut. Ngritet në rrëze të disa maleve
dhe në skajin lindor të fushës së Kosovës, në një vend me pamje të
bukur. Ka 10 638 frymë nga të cilët 8165 janë mysliman, kurse të tjerët
të kombeve të ndryshme. Megjithëse në përgjithësi popullsia është
shqiptare, në qytet më të shumtën flitet turqisht. Prishtina ka 13
xhami, 5 të tjera më të vogla, 2 medrese, 1 shkollë plotore, 2 shkolla
fillore, nja për meshkuj enjë për femra, disa shkolla fillore turanike, 3
hamame, një spital ushtarak dhe një depo (municion)jashtë qytetit,
rreth 500 magazina dhe dyqane, 10 hane dhe 2 bujtina. Nga xhamitë, 3
janë të mëdha, prej të cilëve njëra është filluar nga sulltan Murati II
dhe u mbarua nga sulltan Mehmeti i II, tjetra u ndërtua nga sulltan
Mehmeti II, ndërsa të tjetrën e ndërtoi Jashar Pasha nga parësia
vendëse. Në Prishtinë punonte një lloj sapuni shumë i pëlqyer. Ky qytet,
duke qenë qendër e kazasë, më vonë u bë qendër e vilajetit të Kosovës
dhe, pas transferimit që qendrës së vilajetit në Shkup, ka mbetur qendër
sanxhaku. Gjysëm ore larg Prishtinë gjendet vendi ku u vra Sulltan
Mehmeti II dhe ka një tyrbe të përsosur dhe të bukur. Kazaja e
Prishtinës është një nga gjashtë sanxhakët që formojnë vilajetin e
Kosovës. Kufizohet nga jugu me sanxhakun e Shkupit, nga lindja dhe
verilindja me Serbinë, nga veriperëndimi me Novipazarin dhe nga
jugperëndimi me sanxhakun e Prizrenit, që varet nga vilajeti i Manastir.
Gjatësia e sanxhakut nga juglindja në drejtim të veriperëndimit është
120 km dhe gjerësia mesatare 65 km. Toka nëpër gjithësi është lartë dhe
sikundër ashtu se në lindje dhe verilindje shtrihet rrëzat e maleve, që
ndajnë kufirin me Serbinë në lindje dhe verilindje, edhe në anën
jugperëndimore zgjatet vargmali i Sharit. Midis këtyre dy palë maleve,
formohet gryka e Kaçanikut, që hap rrugë lumit Lepenka. Edhe në anën
veriperëndimore gjenden disa male. Midis tyre Fusha e Kosovës, që përbën
pjesën më të madhe të tokave të sanxhakut,shtrihet në një rrafshnaltë,
me disa kodra të vogla e të valëzuar dhe,megjithëse fuqia e saj
prodhuese është e pashembullt, pak toka punohet...
Qytet në anën verilindore të Shqipërisë, qendër e nja sanxhaku të
vilajetit të Kosovës. Gjendet 80 km në veriperëndim të Shkupit dhe 10 km
në lindje të hekurudhës së Selanikut. Ngritet në rrëze të disa maleve
dhe në skajin lindor të fushës së Kosovës, në një vend me pamje të
bukur. Ka 10 638 frymë nga të cilët 8165 janë mysliman, kurse të tjerët
të kombeve të ndryshme. Megjithëse në përgjithësi popullsia është
shqiptare, në qytet më të shumtën flitet turqisht. Prishtina ka 13
xhami, 5 të tjera më të vogla, 2 medrese, 1 shkollë plotore, 2 shkolla
fillore, nja për meshkuj enjë për femra, disa shkolla fillore turanike, 3
hamame, një spital ushtarak dhe një depo (municion)jashtë qytetit,
rreth 500 magazina dhe dyqane, 10 hane dhe 2 bujtina. Nga xhamitë, 3
janë të mëdha, prej të cilëve njëra është filluar nga sulltan Murati II
dhe u mbarua nga sulltan Mehmeti i II, tjetra u ndërtua nga sulltan
Mehmeti II, ndërsa të tjetrën e ndërtoi Jashar Pasha nga parësia
vendëse. Në Prishtinë punonte një lloj sapuni shumë i pëlqyer. Ky qytet,
duke qenë qendër e kazasë, më vonë u bë qendër e vilajetit të Kosovës
dhe, pas transferimit që qendrës së vilajetit në Shkup, ka mbetur qendër
sanxhaku. Gjysëm ore larg Prishtinë gjendet vendi ku u vra Sulltan
Mehmeti II dhe ka një tyrbe të përsosur dhe të bukur. Kazaja e
Prishtinës është një nga gjashtë sanxhakët që formojnë vilajetin e
Kosovës. Kufizohet nga jugu me sanxhakun e Shkupit, nga lindja dhe
verilindja me Serbinë, nga veriperëndimi me Novipazarin dhe nga
jugperëndimi me sanxhakun e Prizrenit, që varet nga vilajeti i Manastir.
Gjatësia e sanxhakut nga juglindja në drejtim të veriperëndimit është
120 km dhe gjerësia mesatare 65 km. Toka nëpër gjithësi është lartë dhe
sikundër ashtu se në lindje dhe verilindje shtrihet rrëzat e maleve, që
ndajnë kufirin me Serbinë në lindje dhe verilindje, edhe në anën
jugperëndimore zgjatet vargmali i Sharit. Midis këtyre dy palë maleve,
formohet gryka e Kaçanikut, që hap rrugë lumit Lepenka. Edhe në anën
veriperëndimore gjenden disa male. Midis tyre Fusha e Kosovës, që përbën
pjesën më të madhe të tokave të sanxhakut,shtrihet në një rrafshnaltë,
me disa kodra të vogla e të valëzuar dhe,megjithëse fuqia e saj
prodhuese është e pashembullt, pak toka punohet...
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:19 am
Prizreni
Një nga qytetet më të mëdha të Shqipërisë, qendër e një sanxhaku që bën
pjesë në vilajetin e Kosovës. Gjendet në rrëzën veriperëndimore të malit
Sharr dhe buzë një lumi të vogël, të quajtur Bistrica, 55 km
veriperëndim të Shkupit, që është qendra e vilajetit, 140 km në
veriperëndim të Manastirit dhe 125 km në lindje të Shkodrës. Është një
qytet i bukur me 38 000 frymë, me disa medrese, me Pazar të madh, 24
xhami, një shkollë plotore. Përmbi qytet gjendet një kala e fortë, një
pallat i vjetër për të banuar nëpunësit e qeverisë. Ka shumë ujë
rrjedhëse, disa ura 1000 dyqane, shumë punishte për përpunimin e
armëve,gërshërëve, thikave dhe veglave të tjera prej çeliku, si edhe
punishte për përpunimin e argjendit. Ka, gjithashtu disa punishte lëkure
dhe tregti të madhe. Krejt popullsia është shqiptar dhe shumica
mysliman, pjesa tjetër janë ortodoks dhe katolikë. Ka edhe pak vlleh dhe
sllavë.
Banorët merren me tregti dhe zejtari, ata janë shumë të paduruar dhe
pashtruar. Para turqve, Prizreni ka qenë pushtuar nga serbët, të cilët
për disa kohë e kishin kryeqytet. U pushtua nga sulltan Mehmeti i II.
Meqenëse është qendër e pjesës lindore të Greqisë, prej kohësh disa herë
ka qenë qendër vilajeti dhe kohët e fundit i është bashkuar vilajetit
të Kosovës
Sanxhaku i Prizrenit është një nga gjashtë sanxhakët që formojnë
vilajetin Kosovës dhe gjendet në anën perëndimore të saj. Ky sanxhak më
parë përfshinte edhe Gjakovën e Pejën dhe shtrihej deri në kufirin me
Malin e Zi. Sot është një sanxhak i vogël, i përbërë nga vetë Prizreni
dhe nga kazatë e Lumës dhe Tetovës. Përfshin 400 fshatra dhe ka 260 000
frymë. Përveç pak të krishterëve, që jetojnë në qytetin e Prizrenit,
krejt popullsia e sanxhakut janë musliaman dhe shqiptarë. Banorët e
qytetit të Prizrenit flasin shqip e turqisht. Sanxhaku gjendet në dy
anët e malit të Sharit. Toka e anës perëndimore, megjithëse punohet
shumë, nuk është aq prodhuese, kurse ana lindore dhe në veri të Sharit
është shumë pjellore. Prodhohen shumë drithërat e ndryshme, rrushi dhe
pemë të tjera shumë të mira. Sidomos janë të dëgjuar mollët, dardhat,
kumbullat, pjeshkët, et. Në Stamboll shiten mollë të quajtura me emrin
"mollë shqiptare" që sillen këtu nga Prizreni dhe Tetova. Prodhohet edhe
verë e mirë. Ka shumë pyje dhe kullota, prandaj popullsia rrit shumë
dhen e dhi, si dhe bagëti të tjera. Këtu ka shumë drurë mani dhe
prodhohen me shumicë fshikëza mëndafshi, nga të cilat bëhet mëndafshi në
Prizren. Kazaja e Prizrenit përbëhet nga qyteti dhe 190 fshatrat, që
gjenden në toka të sheshta në anën veriperëndimore, duke përfshirë edhe
krahinën e Rahovecit. Toka është prodhuese dhe janë të dëgjuara sidomos
mollët e saj.
Një nga qytetet më të mëdha të Shqipërisë, qendër e një sanxhaku që bën
pjesë në vilajetin e Kosovës. Gjendet në rrëzën veriperëndimore të malit
Sharr dhe buzë një lumi të vogël, të quajtur Bistrica, 55 km
veriperëndim të Shkupit, që është qendra e vilajetit, 140 km në
veriperëndim të Manastirit dhe 125 km në lindje të Shkodrës. Është një
qytet i bukur me 38 000 frymë, me disa medrese, me Pazar të madh, 24
xhami, një shkollë plotore. Përmbi qytet gjendet një kala e fortë, një
pallat i vjetër për të banuar nëpunësit e qeverisë. Ka shumë ujë
rrjedhëse, disa ura 1000 dyqane, shumë punishte për përpunimin e
armëve,gërshërëve, thikave dhe veglave të tjera prej çeliku, si edhe
punishte për përpunimin e argjendit. Ka, gjithashtu disa punishte lëkure
dhe tregti të madhe. Krejt popullsia është shqiptar dhe shumica
mysliman, pjesa tjetër janë ortodoks dhe katolikë. Ka edhe pak vlleh dhe
sllavë.
Banorët merren me tregti dhe zejtari, ata janë shumë të paduruar dhe
pashtruar. Para turqve, Prizreni ka qenë pushtuar nga serbët, të cilët
për disa kohë e kishin kryeqytet. U pushtua nga sulltan Mehmeti i II.
Meqenëse është qendër e pjesës lindore të Greqisë, prej kohësh disa herë
ka qenë qendër vilajeti dhe kohët e fundit i është bashkuar vilajetit
të Kosovës
Sanxhaku i Prizrenit është një nga gjashtë sanxhakët që formojnë
vilajetin Kosovës dhe gjendet në anën perëndimore të saj. Ky sanxhak më
parë përfshinte edhe Gjakovën e Pejën dhe shtrihej deri në kufirin me
Malin e Zi. Sot është një sanxhak i vogël, i përbërë nga vetë Prizreni
dhe nga kazatë e Lumës dhe Tetovës. Përfshin 400 fshatra dhe ka 260 000
frymë. Përveç pak të krishterëve, që jetojnë në qytetin e Prizrenit,
krejt popullsia e sanxhakut janë musliaman dhe shqiptarë. Banorët e
qytetit të Prizrenit flasin shqip e turqisht. Sanxhaku gjendet në dy
anët e malit të Sharit. Toka e anës perëndimore, megjithëse punohet
shumë, nuk është aq prodhuese, kurse ana lindore dhe në veri të Sharit
është shumë pjellore. Prodhohen shumë drithërat e ndryshme, rrushi dhe
pemë të tjera shumë të mira. Sidomos janë të dëgjuar mollët, dardhat,
kumbullat, pjeshkët, et. Në Stamboll shiten mollë të quajtura me emrin
"mollë shqiptare" që sillen këtu nga Prizreni dhe Tetova. Prodhohet edhe
verë e mirë. Ka shumë pyje dhe kullota, prandaj popullsia rrit shumë
dhen e dhi, si dhe bagëti të tjera. Këtu ka shumë drurë mani dhe
prodhohen me shumicë fshikëza mëndafshi, nga të cilat bëhet mëndafshi në
Prizren. Kazaja e Prizrenit përbëhet nga qyteti dhe 190 fshatrat, që
gjenden në toka të sheshta në anën veriperëndimore, duke përfshirë edhe
krahinën e Rahovecit. Toka është prodhuese dhe janë të dëgjuara sidomos
mollët e saj.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:19 am
SHQIPËRIA ETNIKE DHE PROMETHEU
(Fragment nga Libri: Shefki Ollomani - ÇËSHTJA KOMBËTARE SHQIPTARE, botoi Shtëpia Botuese ”Shkupi”, Shkup - Mars 2008, Faqe 248.
Ky është Libri i Pestë i Autorit që ia boton kjo Shtëpi Botuese)
Linde në kohë të lashta, të tejlashta Shqipëri. Askush nuk e di kur
linde Ti. Linde sëbashku me Dheun, atëherë kur u krijua planeti Tokë.
Linde e para, Shqipëri, dhe u quajte Pellazgji. Zoti kështu të emëroi
dhe fat e mbarësi të uroi. U fundose Atlantidë, dole sërish në dritë,
linde Pellazgji, u rilinde Iliri, jetove Arbëri, u përjetësove Shqipëri.
Prometheun e lindi Pellazgjia, e rriti Iliria, e burrëroi Arbëria dhe e
përjetësoi Shqipëria. Nënë e bir, dorë për dorë e krah për krah ecën
nëpër histori, nëpër lashtësi, nëpër tokë e nëpër qiell… Herë në këmbë e
herë shaluar, herë duke vrapuar e herë duke fluturuar. Gjithmon bashkë,
gjithmon tok e të pandarë. Nga parahistoria në histori dhe nga historia
në ardhmëri ato bashkërisht çajnë përpara krenarë e të pamposhtur në
rrugën e tyre të jetës e të luftës, në tokën e vet, në të drejtën e vet,
duke sfiduar ballëlartë të gjithë armiqtë e tyre nëpër shekuj e
mijëvjeçarë.
Legjendat thonë se Prometheu ua rrëmbeu "zjarrin" - lirinë "Perëndive"
të Olimpit - sundimtarëve të Pellazgjisë, dhe ua dha njerëzve -
popullit, prandaj ata e zunë, e prangosën dhe e mbërthyen, e gozhduan
për një shkëmbi, sikurse Krishtin në kryq. E dënuan me vdekje dhe
interrnim, duke e dërguar në cepin më të largët verior të Pellazgjisë,
në malet shkëmbore të Kaukazit, sepse "Perënditë¨ e Olimpit i
frikësoheshin për së gjalli dhe i tmerroheshin për së vdekuri
Prometheut.
Kujtuan se e vranë, kujtuan se e mposhtën sundimtarët Prometheun, por
gabuan, sepse nuk mund të vritej liria dhe populli, nuk mund të mposhtej
Pellazgjia, sepse ajo pati edhe Promethe tjerë si Herkuli e Anteu. Ajo
lindi e rriti Promethe në vazhdimësi që nga Leka i Madh e Pirro Epiroti,
deri te Bardhyli e Gjergj Kastrioti. Që nga Muji e Halili deri te Mic
Sokoli e Abdyli. Që nga Gjergj Elez Alia e Hasan Prishtina deri te
Ismail Qemali e Adem Jashari.
Pellazgjia kishte Promethetë e vet. Iliria kishte Promethetë e vet.
Arbëria pat Promethetë e vet. Shqipëria Etnike pati dhe ka Promethetë e
vet. Vargu i Prometheve shqiptarë është i pambarim, i pafund, sepse i
pafund e i pavdekshëm është populli që i lindi, e pamposhtur dhe e
përjetshme është toka pellazgo-iliro-shqiptare që i rriti e i burrëroi.
(Fragment nga Libri: Shefki Ollomani - ÇËSHTJA KOMBËTARE SHQIPTARE, botoi Shtëpia Botuese ”Shkupi”, Shkup - Mars 2008, Faqe 248.
Ky është Libri i Pestë i Autorit që ia boton kjo Shtëpi Botuese)
Linde në kohë të lashta, të tejlashta Shqipëri. Askush nuk e di kur
linde Ti. Linde sëbashku me Dheun, atëherë kur u krijua planeti Tokë.
Linde e para, Shqipëri, dhe u quajte Pellazgji. Zoti kështu të emëroi
dhe fat e mbarësi të uroi. U fundose Atlantidë, dole sërish në dritë,
linde Pellazgji, u rilinde Iliri, jetove Arbëri, u përjetësove Shqipëri.
Prometheun e lindi Pellazgjia, e rriti Iliria, e burrëroi Arbëria dhe e
përjetësoi Shqipëria. Nënë e bir, dorë për dorë e krah për krah ecën
nëpër histori, nëpër lashtësi, nëpër tokë e nëpër qiell… Herë në këmbë e
herë shaluar, herë duke vrapuar e herë duke fluturuar. Gjithmon bashkë,
gjithmon tok e të pandarë. Nga parahistoria në histori dhe nga historia
në ardhmëri ato bashkërisht çajnë përpara krenarë e të pamposhtur në
rrugën e tyre të jetës e të luftës, në tokën e vet, në të drejtën e vet,
duke sfiduar ballëlartë të gjithë armiqtë e tyre nëpër shekuj e
mijëvjeçarë.
Legjendat thonë se Prometheu ua rrëmbeu "zjarrin" - lirinë "Perëndive"
të Olimpit - sundimtarëve të Pellazgjisë, dhe ua dha njerëzve -
popullit, prandaj ata e zunë, e prangosën dhe e mbërthyen, e gozhduan
për një shkëmbi, sikurse Krishtin në kryq. E dënuan me vdekje dhe
interrnim, duke e dërguar në cepin më të largët verior të Pellazgjisë,
në malet shkëmbore të Kaukazit, sepse "Perënditë¨ e Olimpit i
frikësoheshin për së gjalli dhe i tmerroheshin për së vdekuri
Prometheut.
Kujtuan se e vranë, kujtuan se e mposhtën sundimtarët Prometheun, por
gabuan, sepse nuk mund të vritej liria dhe populli, nuk mund të mposhtej
Pellazgjia, sepse ajo pati edhe Promethe tjerë si Herkuli e Anteu. Ajo
lindi e rriti Promethe në vazhdimësi që nga Leka i Madh e Pirro Epiroti,
deri te Bardhyli e Gjergj Kastrioti. Që nga Muji e Halili deri te Mic
Sokoli e Abdyli. Që nga Gjergj Elez Alia e Hasan Prishtina deri te
Ismail Qemali e Adem Jashari.
Pellazgjia kishte Promethetë e vet. Iliria kishte Promethetë e vet.
Arbëria pat Promethetë e vet. Shqipëria Etnike pati dhe ka Promethetë e
vet. Vargu i Prometheve shqiptarë është i pambarim, i pafund, sepse i
pafund e i pavdekshëm është populli që i lindi, e pamposhtur dhe e
përjetshme është toka pellazgo-iliro-shqiptare që i rriti e i burrëroi.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:19 am
*****
E stërlashtë sa vetë Dheu. E urtë, guximtare, stoike dhe e fortë si
Prometheu, Shqipëria Etnike rrugëton nga tejlashtësia përmes udhëve të
paudhë, marshon shtigjeve të pashtigje, përmes historisë së përflakur,
përmes njerëzimit të përgjakur, përmes dritës dhe errësirës, udhëton e
vrapon me shpejtësi e krenari drejtë lirisë, drejtë ardhmërisë, drejt
përjetësisë.
Shqipëria Etnike është sfidë e pushtuesve, e tiranëve dhe e
kolonizatorëve të Ballkanit e të botës. Ashtu siç ua rrëmbeu Prometheu
zjarrin e diturinë "Perëndive" të Olimpit, ashtu Shqipëria Etnike po ua
rrëmben përditë e më shumë lirinë dhe trojet e veta të grabitura e të
rrëbyera nga shovenistët e barbarët ballkanas dhe evropianë.
Për këtë shkak Shqipëria Etnike ndër shekuj e mijëvjeçarë u bë
rrufepritësja e ”perëndive” shoveniste të Ballkanit, të Europës e të
Azisë. Ashtu siç e gjuajtën Prometheun me rrufe "Perënditë" e Olimpit,
ashtu e gjuajtën me zjarr e hekur, me plumba e topa armiqtë e shumtë
Shqipërinë tonë etnike.
Kur "Perënditë" e gjuajtën me rrufe Prometheun dhe i thanë që të
dorëzohet se do t’ia falin jetën, ai ua ktheu me vendosmëri atyre: ”Nuk i
ndërroj vuajtjet me një shërbim prej skllavi”. Kurse Shqipëria Etnike u
tha dhe u thotë armiqve të saj, sa herë ata e goditën dhe e godasin për
ta asgjësuar, se: ”Nuk do të ketë paqë në Ballkan dhe në Evropë, pa u
çliruar dhe bashkuar trojet shqiptare”.
Shqipëria Etnike është antipod i errësirës, është vetë drita. Është
antipod i robërisë, është vetë liria. Është antipod i dorëzimit, frikës
dhe dobësisë. Është vetë qëndresa, trimëria, guximi dhe forca stoike.
Shqipëria Etnike është vetë Prometheu. Ashtu si u ngritë mbi "Perënditë"
e Olimpit Prometheu me guximin, bamirësinë, virtytin dhe vendosmërinë e
tij, ashtu u ngritë e po ngritet vazhdimisht Shqipëria Etnike mbi
padrejtësitë, sulmet dhe egërsinë antishqiptare të armiqve të saj
sllavo-grekë dhe evro-aziatikë.
Ndërmjet Prometheut dhe "Perëndive" të Olimpit qëndron një hapësirë e
madhe e mbushur me bubullima e vetëtima rrufeshë, me shkarkime
përcëlluese zjarri mbi trup të tij, por Ai qëndroi i pamposhtur, duke
qëndruar titanik në idetë e tij liridashëse e njerëzore. Mateshin kështu
rrufetë e "Perëndive" të Olimpit me forcën e ideve përparimtare dhe me
zemrën bujare të Prometheut. Rrufetë që hidheshin kundër Prometheut, u
ktheheshin, si bumerang, me forca të shumëfishuara "Perëndive" të
Olimpit, duke i dobësuar e cfilitur gjithnjë e më shumë ata, duke ua
shkundur e lëkundur gjithnjë e më tepër fronin tiranik "Perëndive",
pushtetarëve e diktatorëve të kohës.
Edhe midis Shqipërisë etnike dhe barbarëve të panumërt pushtuesë të të
gjitha kohërave ekziston një mal i tërë me kufoma dhe një det i gjerë me
gjak. Dhe ata që thyen kokën mbi këtë mal kufomash, heronjsh e
heroinash pellazgo-iliro-shqiptare ishin vetë armiqtë pushtuesë. Ata që u
mbytën në detin e gjakut të Shqipërisë Etnike ishin vetë ushtarët bisha
të legjioneve të huaja barbare, të cilët sulmonin pandërprerje atdheun e
shqiponjave dhe feniksve – Shqipërinë Etnike.
Prometheu dhe Shqipëria qëlluan dhe qëllojnë së bashku, vazhdimisht dhe
pandërpreje ”perënditë” e djeshme dhe të sotme të botës. Qëllojnë për
vdekje të gjithë tiranët e diktatorët e të gjitha kohërave, që janë
ngritur e ngriten kundër njerëzimit, kundër lirisë dhe pavarësisë së
popujve. Zjarri që rrëmbeu Prometheu nga ”perënditë” ende flakëron në
duartë, në zemrat dhe në mendjet e njerëzve të lirë e të robëruar të
botës. Ai zjarr përcëllon e shkrumbon në vazhdimësi tiranët, diktatorët,
sundimtarët, pushtetarët dhe pushtuesit e mbarë njerëzimit.
Prometheu i sotëm modern pandërpreje, me pishtarin flakërues e të
zjarrtë në dorë, ngjitet e zbret monopateve të Olimpit, duke sulmuar e
goditur vazhdimisht ata të cilët qëndrojnë ulur në fronet e pushtetit me
duar të përgjakura në popull. Liria dhe robëria janë ende në ndeshje e
përleshje të ashpër për jetë a vdekje. Ata janë antipodi i njëra-tjerës.
Nuk ka bashkëjetesë dhe pajtim ndërmjet tyre. Lufta midis tyre është e
përjetshme.
Zjarri i Prometheut nuk është thjeshtë zjarr, ai është mbi të gjitha
liri, është drejtësi, barazi, paqë, harmoni, teknikë e teknologji e
zhvillimit të njerëzimit. Zjarri i Prometheut është mbijetesë e njeriut
në luftë me forcat dhe ligjet e ashpra të natyrës, është luftë për
ekzistencë. Prometheu është simboli i luftës së njerëzimit kundër
forcave jo humane të natyrës që në muzgun dhe agun e parë të shoqërisë
njerëzore. Prometheu është lufta midis së mirës dhe së keqes, progresit
dhe regresit, dritës dhe errësirës, lirisë dhe robërisë.
Prometheu u përballoi shekujve dhe mijëvjeçarëve, ai i mbijetoi të
gjitha kohërat dhe sistemet shoqërore politike të njerëzimit, sepse ai u
bë njësh me popullin e vet, me atdheun e vet.
Mbijetoi dhe triumfoi Shqipëria Etnike, trashëgimtarja e vetme e
Pellazgjisë, ndaj fitoi e mbijetoi edhe Prometheu, biri i saj trim e
besnik. Shqipëri e Promethe u bën një trup i vetëm dhe marshuan sëbashku
përmes stuhive të kohërave, përmes rrebesheve të historisë dhe përmes
tiranisë së sundimtarëve, shfrytëzuesve të popujve dhe mohuesve të
lirisë.
Prometheu është Krishti i Parahistorisë, Krishti i Pellazgjisë që luftoi
për liri, që përhapi me forcë, me veprim konkret, me shpatë e shtizë në
dorë dritën, diturinë dhe lirinë. Ua rrëmbeu me dhunë ”zjarrin”
”perëndive” të rrejshme të kohës, sundimtarëve të egër dhe ia dha
popullit, duke e vetëdijësoi atë që të mos gjunjëzohet përballë tiranisë
së sundimtarëve gjakpirës dhe ”perëndive” të Olimpit.
Prandaj, për këtë veprim njerëzor, për këtë luftë çlirimtare Prometheu u
gozhdua, u kryqëzua sikurse Krishti më vonë, për shkëmbit gjigant të
malit. Dallimi i vetëm në mes Prometheut e Krishtit është mënyra e
përhapjes së lirisë dhe drejtësisë në popull. Prometheu është luftëtari i
forcës dhe i shpatës, kurse Krishti është luftëtari i paqës dhe i
fjalës së urtë. Dhe të dy arritën që në popull dhe në gjithë botën
njerëzore të asaj kohe e të kësaj kohe të përhapin mesazhin e njëjtë të
lirisë, të dashurisë, të drejtësisë e të barazisë midis njerëzve dhe
popujve.
*****
Shqipëria dhe Shqiptarët krenohen e mburren me bijtë e tyre si Prometheu
dhe të tjerët, para e pas tij. Shqipëria i ka përjetësuar në kujtesën e
saj, i mban të paprekshëm në gjirin e saj, kurse kombi shqiptar i ka
ngulitur në zemër e në mendje bijat e bijtë e tij luftëtarë si Prometheu
dhe herë pas here po lind Promethe të Rinj, duke i edukuar e brumosur
me idealin Promethean të lirisë, me guximin dhe forcën e tij prej vigani
të pamposhtur përballë armiqve e ”perëndive” moderne të kohës sonë.
Sa herë që Shqipëria jonë është në rrezik për shfarosje nga ”perënditë” e
kohës, ajo lind Promethe të rinj dhe i rreshton përballë legjioneve
vandale të armiqve të saj, duke ua ndalur turrin e duke i kthyer prapa
hordhitë barbara pushtuese.
Është lidhur një Besë e fortë, e shenjtë dhe e përjetshme midis
Shqipërisë dhe Prometheve të saj: që sa herë të jetë në rrezik atdheu
ata rilindin përsëri, ngriten nga shtrati i lëngatës e nga varri,
rinohen, ringjallen dhe dalin në log të burrave, në fushëbeteja për të
luftuar me ”perëndi” e ”bajlozë deti” që sulmojnë Shqipërinë, për të
mbrojtur popullin dhe atdheun.
Kështu vepruan sa e sa herë Kreshnikët e Jutbinës, Gjergj Elez Alia,
Konstandini e Ago Ymeri. Besën që kishin lidhur me popullin dhe atdheun e
tyre nuk e shkelën e nuk e harruan kurrë, por e çuan në vend sa herë i
thërriste atdheu për ndihmë.
Aq e fortë ishte dhe është Besa e lidhur midis Nënës Shqipëri dhe bijve
të saj Promethea, sa që ata as vdekja nuk mundi e nuk mundet t’i ndajë,
ata komunikojnë vazhdimisht midis tyre dhe e ndihmojnë njëri-tjerin në
kohë të vështira.
Besa Shqiptare dhe Dashuria midis Shqipërisë dhe Bijve të saj është ajo
Fryma Hyjnore që bën lidhjen e përjetshme midis tyre dhe i bën të
pandarë, të pamposhtur dhe të pavdekshëm në jetë të jetëve.
E stërlashtë sa vetë Dheu. E urtë, guximtare, stoike dhe e fortë si
Prometheu, Shqipëria Etnike rrugëton nga tejlashtësia përmes udhëve të
paudhë, marshon shtigjeve të pashtigje, përmes historisë së përflakur,
përmes njerëzimit të përgjakur, përmes dritës dhe errësirës, udhëton e
vrapon me shpejtësi e krenari drejtë lirisë, drejtë ardhmërisë, drejt
përjetësisë.
Shqipëria Etnike është sfidë e pushtuesve, e tiranëve dhe e
kolonizatorëve të Ballkanit e të botës. Ashtu siç ua rrëmbeu Prometheu
zjarrin e diturinë "Perëndive" të Olimpit, ashtu Shqipëria Etnike po ua
rrëmben përditë e më shumë lirinë dhe trojet e veta të grabitura e të
rrëbyera nga shovenistët e barbarët ballkanas dhe evropianë.
Për këtë shkak Shqipëria Etnike ndër shekuj e mijëvjeçarë u bë
rrufepritësja e ”perëndive” shoveniste të Ballkanit, të Europës e të
Azisë. Ashtu siç e gjuajtën Prometheun me rrufe "Perënditë" e Olimpit,
ashtu e gjuajtën me zjarr e hekur, me plumba e topa armiqtë e shumtë
Shqipërinë tonë etnike.
Kur "Perënditë" e gjuajtën me rrufe Prometheun dhe i thanë që të
dorëzohet se do t’ia falin jetën, ai ua ktheu me vendosmëri atyre: ”Nuk i
ndërroj vuajtjet me një shërbim prej skllavi”. Kurse Shqipëria Etnike u
tha dhe u thotë armiqve të saj, sa herë ata e goditën dhe e godasin për
ta asgjësuar, se: ”Nuk do të ketë paqë në Ballkan dhe në Evropë, pa u
çliruar dhe bashkuar trojet shqiptare”.
Shqipëria Etnike është antipod i errësirës, është vetë drita. Është
antipod i robërisë, është vetë liria. Është antipod i dorëzimit, frikës
dhe dobësisë. Është vetë qëndresa, trimëria, guximi dhe forca stoike.
Shqipëria Etnike është vetë Prometheu. Ashtu si u ngritë mbi "Perënditë"
e Olimpit Prometheu me guximin, bamirësinë, virtytin dhe vendosmërinë e
tij, ashtu u ngritë e po ngritet vazhdimisht Shqipëria Etnike mbi
padrejtësitë, sulmet dhe egërsinë antishqiptare të armiqve të saj
sllavo-grekë dhe evro-aziatikë.
Ndërmjet Prometheut dhe "Perëndive" të Olimpit qëndron një hapësirë e
madhe e mbushur me bubullima e vetëtima rrufeshë, me shkarkime
përcëlluese zjarri mbi trup të tij, por Ai qëndroi i pamposhtur, duke
qëndruar titanik në idetë e tij liridashëse e njerëzore. Mateshin kështu
rrufetë e "Perëndive" të Olimpit me forcën e ideve përparimtare dhe me
zemrën bujare të Prometheut. Rrufetë që hidheshin kundër Prometheut, u
ktheheshin, si bumerang, me forca të shumëfishuara "Perëndive" të
Olimpit, duke i dobësuar e cfilitur gjithnjë e më shumë ata, duke ua
shkundur e lëkundur gjithnjë e më tepër fronin tiranik "Perëndive",
pushtetarëve e diktatorëve të kohës.
Edhe midis Shqipërisë etnike dhe barbarëve të panumërt pushtuesë të të
gjitha kohërave ekziston një mal i tërë me kufoma dhe një det i gjerë me
gjak. Dhe ata që thyen kokën mbi këtë mal kufomash, heronjsh e
heroinash pellazgo-iliro-shqiptare ishin vetë armiqtë pushtuesë. Ata që u
mbytën në detin e gjakut të Shqipërisë Etnike ishin vetë ushtarët bisha
të legjioneve të huaja barbare, të cilët sulmonin pandërprerje atdheun e
shqiponjave dhe feniksve – Shqipërinë Etnike.
Prometheu dhe Shqipëria qëlluan dhe qëllojnë së bashku, vazhdimisht dhe
pandërpreje ”perënditë” e djeshme dhe të sotme të botës. Qëllojnë për
vdekje të gjithë tiranët e diktatorët e të gjitha kohërave, që janë
ngritur e ngriten kundër njerëzimit, kundër lirisë dhe pavarësisë së
popujve. Zjarri që rrëmbeu Prometheu nga ”perënditë” ende flakëron në
duartë, në zemrat dhe në mendjet e njerëzve të lirë e të robëruar të
botës. Ai zjarr përcëllon e shkrumbon në vazhdimësi tiranët, diktatorët,
sundimtarët, pushtetarët dhe pushtuesit e mbarë njerëzimit.
Prometheu i sotëm modern pandërpreje, me pishtarin flakërues e të
zjarrtë në dorë, ngjitet e zbret monopateve të Olimpit, duke sulmuar e
goditur vazhdimisht ata të cilët qëndrojnë ulur në fronet e pushtetit me
duar të përgjakura në popull. Liria dhe robëria janë ende në ndeshje e
përleshje të ashpër për jetë a vdekje. Ata janë antipodi i njëra-tjerës.
Nuk ka bashkëjetesë dhe pajtim ndërmjet tyre. Lufta midis tyre është e
përjetshme.
Zjarri i Prometheut nuk është thjeshtë zjarr, ai është mbi të gjitha
liri, është drejtësi, barazi, paqë, harmoni, teknikë e teknologji e
zhvillimit të njerëzimit. Zjarri i Prometheut është mbijetesë e njeriut
në luftë me forcat dhe ligjet e ashpra të natyrës, është luftë për
ekzistencë. Prometheu është simboli i luftës së njerëzimit kundër
forcave jo humane të natyrës që në muzgun dhe agun e parë të shoqërisë
njerëzore. Prometheu është lufta midis së mirës dhe së keqes, progresit
dhe regresit, dritës dhe errësirës, lirisë dhe robërisë.
Prometheu u përballoi shekujve dhe mijëvjeçarëve, ai i mbijetoi të
gjitha kohërat dhe sistemet shoqërore politike të njerëzimit, sepse ai u
bë njësh me popullin e vet, me atdheun e vet.
Mbijetoi dhe triumfoi Shqipëria Etnike, trashëgimtarja e vetme e
Pellazgjisë, ndaj fitoi e mbijetoi edhe Prometheu, biri i saj trim e
besnik. Shqipëri e Promethe u bën një trup i vetëm dhe marshuan sëbashku
përmes stuhive të kohërave, përmes rrebesheve të historisë dhe përmes
tiranisë së sundimtarëve, shfrytëzuesve të popujve dhe mohuesve të
lirisë.
Prometheu është Krishti i Parahistorisë, Krishti i Pellazgjisë që luftoi
për liri, që përhapi me forcë, me veprim konkret, me shpatë e shtizë në
dorë dritën, diturinë dhe lirinë. Ua rrëmbeu me dhunë ”zjarrin”
”perëndive” të rrejshme të kohës, sundimtarëve të egër dhe ia dha
popullit, duke e vetëdijësoi atë që të mos gjunjëzohet përballë tiranisë
së sundimtarëve gjakpirës dhe ”perëndive” të Olimpit.
Prandaj, për këtë veprim njerëzor, për këtë luftë çlirimtare Prometheu u
gozhdua, u kryqëzua sikurse Krishti më vonë, për shkëmbit gjigant të
malit. Dallimi i vetëm në mes Prometheut e Krishtit është mënyra e
përhapjes së lirisë dhe drejtësisë në popull. Prometheu është luftëtari i
forcës dhe i shpatës, kurse Krishti është luftëtari i paqës dhe i
fjalës së urtë. Dhe të dy arritën që në popull dhe në gjithë botën
njerëzore të asaj kohe e të kësaj kohe të përhapin mesazhin e njëjtë të
lirisë, të dashurisë, të drejtësisë e të barazisë midis njerëzve dhe
popujve.
*****
Shqipëria dhe Shqiptarët krenohen e mburren me bijtë e tyre si Prometheu
dhe të tjerët, para e pas tij. Shqipëria i ka përjetësuar në kujtesën e
saj, i mban të paprekshëm në gjirin e saj, kurse kombi shqiptar i ka
ngulitur në zemër e në mendje bijat e bijtë e tij luftëtarë si Prometheu
dhe herë pas here po lind Promethe të Rinj, duke i edukuar e brumosur
me idealin Promethean të lirisë, me guximin dhe forcën e tij prej vigani
të pamposhtur përballë armiqve e ”perëndive” moderne të kohës sonë.
Sa herë që Shqipëria jonë është në rrezik për shfarosje nga ”perënditë” e
kohës, ajo lind Promethe të rinj dhe i rreshton përballë legjioneve
vandale të armiqve të saj, duke ua ndalur turrin e duke i kthyer prapa
hordhitë barbara pushtuese.
Është lidhur një Besë e fortë, e shenjtë dhe e përjetshme midis
Shqipërisë dhe Prometheve të saj: që sa herë të jetë në rrezik atdheu
ata rilindin përsëri, ngriten nga shtrati i lëngatës e nga varri,
rinohen, ringjallen dhe dalin në log të burrave, në fushëbeteja për të
luftuar me ”perëndi” e ”bajlozë deti” që sulmojnë Shqipërinë, për të
mbrojtur popullin dhe atdheun.
Kështu vepruan sa e sa herë Kreshnikët e Jutbinës, Gjergj Elez Alia,
Konstandini e Ago Ymeri. Besën që kishin lidhur me popullin dhe atdheun e
tyre nuk e shkelën e nuk e harruan kurrë, por e çuan në vend sa herë i
thërriste atdheu për ndihmë.
Aq e fortë ishte dhe është Besa e lidhur midis Nënës Shqipëri dhe bijve
të saj Promethea, sa që ata as vdekja nuk mundi e nuk mundet t’i ndajë,
ata komunikojnë vazhdimisht midis tyre dhe e ndihmojnë njëri-tjerin në
kohë të vështira.
Besa Shqiptare dhe Dashuria midis Shqipërisë dhe Bijve të saj është ajo
Fryma Hyjnore që bën lidhjen e përjetshme midis tyre dhe i bën të
pandarë, të pamposhtur dhe të pavdekshëm në jetë të jetëve.
SerGio- Anëtarë i ri
Re: Hstori e përgjithshme shqipëtare!
nga SerGio Sat Apr 02, 2011 7:20 am
Feja islame dhe objektet e kultit në Çamëri
Përhapja e fesë islame në krahinën e Çamërisë dhe të Janinës, ashtu si
në gjithë trojet shqiptare dhe më gjerë, përkon me pushtimin turk të
këtyre trojeve. Por duhet thënë se përqafimi i fesë islame nga popullsia
shqiptare në këto krahina ndodhi pak më vonë se në Shqipërinë e Mesme
dhe në atë Verilindore. Megjithëse kjo hapësirë kohore s’është shumë e
madhe, na shtyn të arrijmë në përfundimin se mosha e disa objekteve të
kultit islam (xhamive) në këto krahina është më e re se ajo e objekteve
të njëjta në rajonet e mesme dhe verilindore të Shqipërisë. Kjo ka
spjegimet e veta. Shumë rajone e vendbanime të bregdetit të Çamërisë
ishin nën pushtimin dhe ndikimin venecian deri nga shekulli XVIII.
Qyteti çam i Margëllëçit, është marrë nga turqit më 1733, ndërsa qyteti i
Pargës pak më vonë.
Një arsye tjetër që na bën të besojmë për ngadalësinë e përhapjes së
fesë islame në fillim të pushtimit turk, është edhe ndikimi i madh i
fesë e i kishës ortodokse greke e cila me pushtimin turk u ndodh në
pozita të favorizuara. Me gjithë përpjekjet, kjo kishë popullsinë e
këtyre krahinave asnjëherë nuk e lidhi dot shpirtërisht dhe nuk e bëri
skllav të këtij besimi. Vetë ekzistenca në këtë kohë në shumë vende e
fshatra të Çamërisë, e objekteve të kultit pagan, e vërteton më së miri
këtë gjë.
Ndonëse kishin kaluar 16-17 shekuj nga lindja e Krishtit (Isait), këto
objekte ose vende të shenjta, shpesh pritnin njerëz që faleshin,
luteshin e falnin dhurata e objekte të ndryshme. Në rrugën këmbësore
Konispol-Vërvë (një orë larg me këmbë), ndodheshin dy vende të tilla ku
kalimtarët, sa herë shkonin, hidhnin nga një gur.
Në rrugën këmbësore Markat-Dishat, në krye të fshatit Markat, ishte një
gur i shenjtë, ku njerëzit shkonin e luteshin. Ky gur u shkatërrua
bashkë me xhaminë, më 1967. Faktet që përmendëm më lart përbëjnë një
shtrat kontradiktor për përhapjen e fesë islame në këtë krahinë.
Megjithatë, vendosja e administratës ushtarako-civile turke në këtë
krahinë e sidomos sistemi tartar i timarit, solli gradualisht përhapjen e
besimit islam në Çamëri.
Në fillim për shumë arsye ajo u përqafua nga aristokracia vendase nëpër
qytetet shqiptare, më vonë në fshat dhe në shtresat e ulëta.
Ritme të larta, islamizimi i popullsisë shqiptare në këto troje, pati
gjatë shekullit XVII-XVIII. Shteti i fuqishëm turk për të përhapur
kulturën e besimin Islam gjatë kësaj kohe ngriti shumë shkolla (mejtepe e
medrese) si dhe shumë xhami e mesxhide për të ushtruar këtë besim.
Shkollat në fillim u përhapën nëpër qytete dhe më pas edhe në fshatra,
pranë çdo xhamie (mejtepet). Këtu duhet përmendur medreseja e madhe e
Konispolit, një nga më të mëdhatë në të gjithë Shqipërinë.
Siç e përmendëm edhe më lart, arsyet që qyteti ishte më përpara nga fshati në këtë drejtim janë të shumta.
Këtu mund të përmendim numrin më të madh të popullsisë nëpër qytete,
kultura më e lartë e kësaj popullsie si dhe egzistenca e administratës
ushtarako-civile shqiptaro-turke, nëpër këto qytete.
Duhet thënë se fëmijët e feudalëve e spahinjve shqiptarë, shkuan në
shkollat turke dhe sollën që andej besimin Islam, të cilin filluan ta
ushtronin në fillim në familje e më pas më gjerë.
Gjithashtu, garnizonet ushtarake turke që ishin nëpër qytete, për të
ushtruar fenë islame, kërkonin objektet e kultit Islam (Xhamitë).
Kështu, në Filat e Konispol ku kishte dhe garnizone turke, filluan të
ndërtohen xhamitë e para dhe gradualisht u rrit numri i tyre.
Sipas Pukëvilit (përfaqësuesit francez pranë Ali Pashë Tepelenës) rreth
vitit 1820 në Filat kishim tri xhami. Po të kësaj kohe janë edhe xhamitë
e para të Konispolit.
Një faktor jo pak i rëndësishëm në përhapjen e fesë Islame në zonën e
Konispolit dhe të gjithë Çamërinë, janë nizamet dhe spahinjtë nga këto
fshatra. Këta duke shkuar ushtarë dhe shërbyer në zona të thella të
perandorisë si në Arabi, Siri, Egjipt, 7-10 vjet, sillnin andej jo vetëm
besimin Islam që e ushtronin në familje, por shpesh ata (spahinjtë)
sillnin edhe shërbëtorë arabë e sirianë, të cilët u vendosën në
Konispol, Shalës e fshatrat përreth dhe krijuan familje e fise, ku
jetojnë edhe sot.
Xhamitë e fshatrave dhe disa xhami të Konispolit janë ndërtuar rreth
viteve 1820-1870. Arsyet pse janë ndërtuar gjatë kësaj kohe si dhe
karakteristikat e tyre janë:
Edhe para këtyre viteve në këtë zonë ka patur objekte kulti, por të
tipit mesxhide, pa minare, të ndërtuara me ngut, që nuk i rezistonin
kohës. Këtë e vërteton egzistenca e një xhamie të vjetër në Ninat, në
lagjen juglindore pa minare, e cila u braktis kur u ndërtua xhamia e re
në vitin 1868.
Vitet e ndërtimit të xhamive në krahinën e Konispolit, përkojnë me vitet
pas rënies së Ali Pashës. Gjatë qeverimit të Ali Pashë Tepelenës,
pushteti turk në trojet shqiptare u trondit dhe një nga mënyrat për të
rivendosur rregullin dhe qetësinë dhe për ta lidhur këtë zonë më shumë
me sulltanin, ishte investimi në planin shpirtëror, pra ndërtimi i
xhamive, ringritja e fesë Islame. Kjo edhe për arsyen se Ali Pasha
kishte treguar një tolerancë të theksuar ndaj kishës dhe besimit
ortodoks.
Një ndikim mund të kenë patur edhe qarqet patriotike shqiptare për t’iu
kundërvënë “megali idhesë greke” të shpallur më 1844 dhe mjetit të saj
për t’ia realizuar qëllimin kishës greke. Xhamitë e ndërtuara gjatë
kësaj kohe, kanë afërsisht jo vetëm të njëjtën moshë (kohë ndërtimi),
por e veçanta është se ato kanë pothuaj të njëjtin projekt dhe po ashtu
të gjitha janë me minare, me përjashtim të asaj të Dishatit.
Të gjitha xhamitë kanë hajatin me kolona e harqe guri (qemer), mbuluar
me tjegulla ose rrasa guri. Pastaj vjen paradhoma (ose koridori) me
pjesën e thelluar, ku kalonin besimtarët për të hyrë brenda (aty lihen
këpucët). Në të dy krahët e saj, ka dy vende të ngritura 50-60 cm të
shtruara me rrasa guri, ku shpesh uleshin besimtarët për të pushtuar.
Pastaj vinte salla e faljeve e shtruar me dysheme druri ose rrrasa guri,
me qilima. Mbi derën e hyrjes ndërtohej mafili për gratë, me lëndë
druri, me zbukurime. Në krye, tek vendi i imamit, pak djathtas,
ndërtohej një vend i ngritur me dërrasë, që ishte vendi ku hoxha mbante
hytben. Gjithashtu, tavani dhe muret brenda, ishin të zbukuruara e të
lyera me gjithfarë bojrash.
Kohën e ndërtimit të këtyre xhamive e vërteton xhamia e madhe e Ninatit,
ku në një gur në murin ballor të xhamisë është gdhendur viti 1868.
Duke u nisur nga teknologjia e ndërtimit, madhësia dhe lartësia e
minareve të xhamisë së Ninatit, mendoj se ka ndikuar dhe ndoshta ka
investuar edhe dijetari i madh, biri i këtij fshati, Hoxhë Hasan
Tahsini.
Muret e kësaj xhamie janë prej guri, të lidhura me fije hekuri. Minareja
është më e larta në zonë. Në të është përdorur gurë e beton, si dhe
fije e ganxha hekuri, llamarinë e veshje plumbi.
Të gjitha xhamitë e fshatrave dhe qyteteve janë ndërtuar nga shteti e
administrata ushtarako-civile turke shpesh në bashkëpunim edhe me
ndihmat e popullsisë vendase. Këtu bën përjashtim xhamia e fshatit
Vërvë, që është ndërtuar tërësisht me kontributin e vetë fshatarëve.
Objektet e kultit Islam në Çamëri, mbijetuan deri në fund të luftës
(1944-1945), pastaj, ato që ishin jashtë kufijve, në territorin e
shtetit grek, jo vetëm që nuk funksionuan më, por qeveria greke filloi
t’i shkatërrojë, t’i nxjerrë jashtë funksionit, dhe sot ruhen vetëm disa
relike të rralla si, minareja e njerës prej xhamive të Koskës, minareja
në Arpicë, Grikehor, Margëllëç etj.
Edhe brenda kufijve, regjimi në fuqi filloi denigrimin e fesë derisa
arriti viti 1967, viti i gjëmës së madhe që solli jo vetëm shkatërrimin e
objekteve të kultit e të fesë Islame, por edhe dëme të pallogaritshme
të kulturës kombëtare shqiptare.
Përhapja e fesë islame në krahinën e Çamërisë dhe të Janinës, ashtu si
në gjithë trojet shqiptare dhe më gjerë, përkon me pushtimin turk të
këtyre trojeve. Por duhet thënë se përqafimi i fesë islame nga popullsia
shqiptare në këto krahina ndodhi pak më vonë se në Shqipërinë e Mesme
dhe në atë Verilindore. Megjithëse kjo hapësirë kohore s’është shumë e
madhe, na shtyn të arrijmë në përfundimin se mosha e disa objekteve të
kultit islam (xhamive) në këto krahina është më e re se ajo e objekteve
të njëjta në rajonet e mesme dhe verilindore të Shqipërisë. Kjo ka
spjegimet e veta. Shumë rajone e vendbanime të bregdetit të Çamërisë
ishin nën pushtimin dhe ndikimin venecian deri nga shekulli XVIII.
Qyteti çam i Margëllëçit, është marrë nga turqit më 1733, ndërsa qyteti i
Pargës pak më vonë.
Një arsye tjetër që na bën të besojmë për ngadalësinë e përhapjes së
fesë islame në fillim të pushtimit turk, është edhe ndikimi i madh i
fesë e i kishës ortodokse greke e cila me pushtimin turk u ndodh në
pozita të favorizuara. Me gjithë përpjekjet, kjo kishë popullsinë e
këtyre krahinave asnjëherë nuk e lidhi dot shpirtërisht dhe nuk e bëri
skllav të këtij besimi. Vetë ekzistenca në këtë kohë në shumë vende e
fshatra të Çamërisë, e objekteve të kultit pagan, e vërteton më së miri
këtë gjë.
Ndonëse kishin kaluar 16-17 shekuj nga lindja e Krishtit (Isait), këto
objekte ose vende të shenjta, shpesh pritnin njerëz që faleshin,
luteshin e falnin dhurata e objekte të ndryshme. Në rrugën këmbësore
Konispol-Vërvë (një orë larg me këmbë), ndodheshin dy vende të tilla ku
kalimtarët, sa herë shkonin, hidhnin nga një gur.
Në rrugën këmbësore Markat-Dishat, në krye të fshatit Markat, ishte një
gur i shenjtë, ku njerëzit shkonin e luteshin. Ky gur u shkatërrua
bashkë me xhaminë, më 1967. Faktet që përmendëm më lart përbëjnë një
shtrat kontradiktor për përhapjen e fesë islame në këtë krahinë.
Megjithatë, vendosja e administratës ushtarako-civile turke në këtë
krahinë e sidomos sistemi tartar i timarit, solli gradualisht përhapjen e
besimit islam në Çamëri.
Në fillim për shumë arsye ajo u përqafua nga aristokracia vendase nëpër
qytetet shqiptare, më vonë në fshat dhe në shtresat e ulëta.
Ritme të larta, islamizimi i popullsisë shqiptare në këto troje, pati
gjatë shekullit XVII-XVIII. Shteti i fuqishëm turk për të përhapur
kulturën e besimin Islam gjatë kësaj kohe ngriti shumë shkolla (mejtepe e
medrese) si dhe shumë xhami e mesxhide për të ushtruar këtë besim.
Shkollat në fillim u përhapën nëpër qytete dhe më pas edhe në fshatra,
pranë çdo xhamie (mejtepet). Këtu duhet përmendur medreseja e madhe e
Konispolit, një nga më të mëdhatë në të gjithë Shqipërinë.
Siç e përmendëm edhe më lart, arsyet që qyteti ishte më përpara nga fshati në këtë drejtim janë të shumta.
Këtu mund të përmendim numrin më të madh të popullsisë nëpër qytete,
kultura më e lartë e kësaj popullsie si dhe egzistenca e administratës
ushtarako-civile shqiptaro-turke, nëpër këto qytete.
Duhet thënë se fëmijët e feudalëve e spahinjve shqiptarë, shkuan në
shkollat turke dhe sollën që andej besimin Islam, të cilin filluan ta
ushtronin në fillim në familje e më pas më gjerë.
Gjithashtu, garnizonet ushtarake turke që ishin nëpër qytete, për të
ushtruar fenë islame, kërkonin objektet e kultit Islam (Xhamitë).
Kështu, në Filat e Konispol ku kishte dhe garnizone turke, filluan të
ndërtohen xhamitë e para dhe gradualisht u rrit numri i tyre.
Sipas Pukëvilit (përfaqësuesit francez pranë Ali Pashë Tepelenës) rreth
vitit 1820 në Filat kishim tri xhami. Po të kësaj kohe janë edhe xhamitë
e para të Konispolit.
Një faktor jo pak i rëndësishëm në përhapjen e fesë Islame në zonën e
Konispolit dhe të gjithë Çamërinë, janë nizamet dhe spahinjtë nga këto
fshatra. Këta duke shkuar ushtarë dhe shërbyer në zona të thella të
perandorisë si në Arabi, Siri, Egjipt, 7-10 vjet, sillnin andej jo vetëm
besimin Islam që e ushtronin në familje, por shpesh ata (spahinjtë)
sillnin edhe shërbëtorë arabë e sirianë, të cilët u vendosën në
Konispol, Shalës e fshatrat përreth dhe krijuan familje e fise, ku
jetojnë edhe sot.
Xhamitë e fshatrave dhe disa xhami të Konispolit janë ndërtuar rreth
viteve 1820-1870. Arsyet pse janë ndërtuar gjatë kësaj kohe si dhe
karakteristikat e tyre janë:
Edhe para këtyre viteve në këtë zonë ka patur objekte kulti, por të
tipit mesxhide, pa minare, të ndërtuara me ngut, që nuk i rezistonin
kohës. Këtë e vërteton egzistenca e një xhamie të vjetër në Ninat, në
lagjen juglindore pa minare, e cila u braktis kur u ndërtua xhamia e re
në vitin 1868.
Vitet e ndërtimit të xhamive në krahinën e Konispolit, përkojnë me vitet
pas rënies së Ali Pashës. Gjatë qeverimit të Ali Pashë Tepelenës,
pushteti turk në trojet shqiptare u trondit dhe një nga mënyrat për të
rivendosur rregullin dhe qetësinë dhe për ta lidhur këtë zonë më shumë
me sulltanin, ishte investimi në planin shpirtëror, pra ndërtimi i
xhamive, ringritja e fesë Islame. Kjo edhe për arsyen se Ali Pasha
kishte treguar një tolerancë të theksuar ndaj kishës dhe besimit
ortodoks.
Një ndikim mund të kenë patur edhe qarqet patriotike shqiptare për t’iu
kundërvënë “megali idhesë greke” të shpallur më 1844 dhe mjetit të saj
për t’ia realizuar qëllimin kishës greke. Xhamitë e ndërtuara gjatë
kësaj kohe, kanë afërsisht jo vetëm të njëjtën moshë (kohë ndërtimi),
por e veçanta është se ato kanë pothuaj të njëjtin projekt dhe po ashtu
të gjitha janë me minare, me përjashtim të asaj të Dishatit.
Të gjitha xhamitë kanë hajatin me kolona e harqe guri (qemer), mbuluar
me tjegulla ose rrasa guri. Pastaj vjen paradhoma (ose koridori) me
pjesën e thelluar, ku kalonin besimtarët për të hyrë brenda (aty lihen
këpucët). Në të dy krahët e saj, ka dy vende të ngritura 50-60 cm të
shtruara me rrasa guri, ku shpesh uleshin besimtarët për të pushtuar.
Pastaj vinte salla e faljeve e shtruar me dysheme druri ose rrrasa guri,
me qilima. Mbi derën e hyrjes ndërtohej mafili për gratë, me lëndë
druri, me zbukurime. Në krye, tek vendi i imamit, pak djathtas,
ndërtohej një vend i ngritur me dërrasë, që ishte vendi ku hoxha mbante
hytben. Gjithashtu, tavani dhe muret brenda, ishin të zbukuruara e të
lyera me gjithfarë bojrash.
Kohën e ndërtimit të këtyre xhamive e vërteton xhamia e madhe e Ninatit,
ku në një gur në murin ballor të xhamisë është gdhendur viti 1868.
Duke u nisur nga teknologjia e ndërtimit, madhësia dhe lartësia e
minareve të xhamisë së Ninatit, mendoj se ka ndikuar dhe ndoshta ka
investuar edhe dijetari i madh, biri i këtij fshati, Hoxhë Hasan
Tahsini.
Muret e kësaj xhamie janë prej guri, të lidhura me fije hekuri. Minareja
është më e larta në zonë. Në të është përdorur gurë e beton, si dhe
fije e ganxha hekuri, llamarinë e veshje plumbi.
Të gjitha xhamitë e fshatrave dhe qyteteve janë ndërtuar nga shteti e
administrata ushtarako-civile turke shpesh në bashkëpunim edhe me
ndihmat e popullsisë vendase. Këtu bën përjashtim xhamia e fshatit
Vërvë, që është ndërtuar tërësisht me kontributin e vetë fshatarëve.
Objektet e kultit Islam në Çamëri, mbijetuan deri në fund të luftës
(1944-1945), pastaj, ato që ishin jashtë kufijve, në territorin e
shtetit grek, jo vetëm që nuk funksionuan më, por qeveria greke filloi
t’i shkatërrojë, t’i nxjerrë jashtë funksionit, dhe sot ruhen vetëm disa
relike të rralla si, minareja e njerës prej xhamive të Koskës, minareja
në Arpicë, Grikehor, Margëllëç etj.
Edhe brenda kufijve, regjimi në fuqi filloi denigrimin e fesë derisa
arriti viti 1967, viti i gjëmës së madhe që solli jo vetëm shkatërrimin e
objekteve të kultit e të fesë Islame, por edhe dëme të pallogaritshme
të kulturës kombëtare shqiptare.
SerGio- Anëtarë i ri
Similar topics» Zakonet e dasmave Shqipetare
» Kultura Tradicionale në trojet Shqipëtare
» Aleksandri i Madh dhe perkatesia e tij shqipëtare
» Kultura Tradicionale në trojet Shqipëtare
» Aleksandri i Madh dhe perkatesia e tij shqipëtare
Faqja 1 e 1
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi