Histori nga Kina e lashtë

[SerGio]

Opinioni i Sima Guang në lidhje me talentin dhe dhuntinë

Sima Guang (1019 - 1086) ishte një përdorues i saktë i fjalës, politikan dhe poet, përkthyes i famshëm i Zhi Tong Jian ( i një pjesë të përgjithëshme të historisë Kineze që nga 403 para lindjes së krishtit dhe deri në 959 pas lindjes se krishtit), brenda përkthimit të vet Guang u mundua të pasqyronte shkurtimisht, por me një saktësi të jashtëzakonshme çdo hollësi me të vetmin qëllim përforcimin e Qeverisë.

Vepra historike në fjalë konsiderohet si një ndër më të mirat të Dinanstisë së Veriut (Song, 960-1127). Sima Guang i klasifikoi njerëzit në katër kategori në bazë të dhuntisë dhe të talentit: Inteligjentët - ata që zotërojnë dhe dhunti dhe talente, idjotët - ata që nuk zotërojnë as dhunti dhe as talente, të sjellëshmit - ata që zotërojnë dhunti por jo talente. Inferiorët - ata që zotërojnë talente por jo dhunti. Kur vinte puna për të emëruar një ushtarak të lartë, zgjedhja e parë për kandidatin duhet të ishte një njeri inteligjent ose i sjellëshëm. Në rast se nuk arrinn të gjenin kandidatin i cili përmbushte këto kritere, zgjedhja e dytë do të ishte idjoti, por kurrë inferiori.
Pasi ky i fundit do të përbënte rrezik të madh. Sima Guang mendonte se një zotëri me talente mund të bënte akte të mira, ndërsa një inferior do të përdorte talentin e vet për të bërë veç keq. Për sa i përket idjotëve nuk zotërojnë aq dituri sa qe te realizojnë akte të këqija. Inferiori do mundte lehtë të ekspozonte anën e vet negative. Sima Guang shpjegoi më tej se njerëzit me dhunti gëzojnë respektin e të gjithëve, ndërsa ata me talente janë thjesht të pëlqyeshëm.
Por, një njeri i respektuar mund të ndodh t’i mbaj të distancuar njerëzit e tjerë, ndërsa një njeri i pëlqyeshëm i tërheq më lehtë pranë vetes. Kështu që njerëzit e thjeshtë mund ta anashkalojne njeriun me dhunti, dhe të entuziazmohen nga i talentuari.
Historia e ka vërtetuar më së miri, se pjesa dërrmuese e perandorëve kanë qenë personalitete te talentuar por pa dhunti, p.sh. Yin Zhouwang, Zhou Youwang, Sui Yangdi etj ishin konsideruar si perandorët më të dështuar edhe pse kishin talent. Yin Zhouwang ishte inteligjent dhe i informuar. I fortë fizikisht, aq sa mund të ndeshej lehtë me një bishë pa mbajtur asnjë armë mbrojtëse në duar. Por, shpesh herë mbulonte gabimet e veta dhe nuk dëgjonte këshillat e fuqive qiellore. Ishte mendjemadh, i pëlqente të ekspozohej, ishte i ashpër dhe shumë barbar.

Torturonte mbështetësit besnikë, u hapte barkun grave shtatëzënë per tju parë foshnjet, thyente kocka njerëzish dhe u hiqte palcën. Por, më në fund të gjithë, përveç besnikëve të remë akoma dhe populli i thjeshtë u kthyen kundër tij. Yin Zhouwang u mund nga Zhou Wuwang. Perandori barbar dhe i pamëshirëshëm vdiq në zjarrin e flijimit, dhe që atëhere emri i tij mbeti si shaka në histori.