Re: 60 sëmundjet që rrezikojnë fëmijët nga lindja deri ne adoleshencë

[Juѕт٠]

15. Displazioni i zhvillimit të kërdhokullit (DZhK)
Më parë njihej me emrin dislokimi i lindur i kërdhokullit. Në fakt nyja e kërdhokullit te foshnja e lindur është e dislokuar ose me tendencë për dislokim. Rreth 95 për qind prej fëmijëve të lindur me DZhK mund të shërohen me sukses. Më shpesh bëhet fjalë për vajza (raporti 1:600 te vajzat krahas 1:3000 te djemtë). Kërdhokulli i majtë, tre herë më shpesh është i përfshirë në krahasim me të djathtin. Nuk është i rrallë dhe dislokimi i të dy kërdhokullave. DZhK është më i shpeshtë te foshnjat të lindura me disa sëmundje të veçanta, siç është paraliza cerebrale dhe spina bifida. Në 1/3 e rasteve ekziston anamnezë familjare pozitive.

[Juѕт٠]

16. Dermatiti atopik (ekzema)
Dermatiti atopik (njëlloj ekzemi) është sëmundje me kohëzgjatje dhe përsëritëse e lëkurës. Fjala “dermatitis” shënon reakcion ndezës të lëkurës, kurse fjala “atopike” tregon se në bazë është anim i trashëguar për zhvillimin e raste alergjike. Dermatiti atopik nuk është sëmundje ngjitëse, nuk bartet prej njërit tek personi tjetër gjatë kontaktit. Shkaku nuk është i njohur. Është vërtetuar pjesëmarrja e faktorëve gjenetik (faktorëve trashëgues) si dhe faktorë nga mjedisi. Nëse njëri ose që të dy prindërit kanë pasur ndryshime në lëkurë gjatë fëmijërisë së tyre ose /janë të sëmurë nga rinitisi alergjik dhe astma, mundësitë për paraqitjen e dermatitit atopik te fëmija është më i madh. Shenjat më të shpeshta janë paraqitja e lëkurës së thatë, kruarje e shprehur, si dhe dalje të puçrrave në fytyrë, në anën e brendshme të bërrylave, pas gjunjëve, shuplakat dhe shputave, prapa veshëve. Pamja e ndryshimeve të lëkurës varet nga ajo se a ka kruarje fëmija dhe sa ka dhe se sa janë prezente infeksione sekondare. Lëkura mund të jetë me luspa, e ngritur dhe e shkëlqyer, e mbuluar me flluska të imta, a mundet të shtrydhet lëng me paraqitjen e koreve dhe infeksionit me qelb.

[Juѕт٠]

17. Probleme me të fjeturin - më shumë se një bebe
Për prindërit e binjakëve, trinjakëve, katërnjakëve ose të më shumë fëmijëve mund të paraqitet një problem i vërtetë kur duhet t’i venë në gjumë fëmijët e tyre. Ata mund të qajnë dhe të luajnë gjatë tërë natës, ndërsa prindërit të rraskapiten për një kohë shumë të shkurtë. Për këtë ndihmojnë dhe problemet shtesë të cilat janë të shpeshta te këto fëmijë, siç është pesha e vogël trupore dhe nevoja për t’i ushqyer shpesh (më shpesh se fëmijët tjerë). Që t’u krijoni shprehi për gjumë nate, e rëndësishme është që çdo natë t’i vini në shtrat në mënyrën e njëjtë. Me partnerin tuaj apo me ata që u ndihmojnë merruni vesh që ta vendosni rutinën për gjumë nate.

[Juѕт٠]

18. Pozita e fëmijës gjatë fjetjes
A është më mirë foshnja të flejë në shpinë apo në bark?
Shumica e përfaqësuesve të botës së kafshëve (përveç njeriut) nuk flenë në shpinë, por në bark. Gjatë viteve tetëdhjetë të shekullit të kaluar, ekzistonte tendencë foshnjat të vendosen të flenë në bark. Si rezultat i përvojave të asaj kohe, qëndrimet e sotshme janë të reviduara. Në vitin 1992 Akademia Amerikane për Pediatri rekomandoi që foshnjat e shëndetshme me të vogla se 6 muaj të flenë në shpinë. Ky rekomandim bazohej në dijenitë e mëparshme se fjetja në bark mund të sjell deri te vdekja e papritur e foshnjës dhe se në SHBA nga ky shkak vdesin rreth 3000 foshnja në vit. Edhe pse nuk është krejtësisht e qartë se çfarë në të vërtetë e shkakton vdekjen e papritur dhe të paqartë, është vërtetuar se fjetja në shpinë e zvogëlon këtë numër për më shumë se 40 për qind.

[Juѕт٠]

19. Gjumi dhe fëmija juaj
Net pa gjumë pas ardhjes të foshnjës së re deri kur?
Për prindërit e rinj është një sfidë e madhe si të pranohet një situatë e re, në të cilën për shkak të nevojave të foshnjës, ata duhet ta prishin gjumin çdo natë, mandej ndjehen kronik të lodhur dhe të pa fjetur. Fakt është se foshnjat kanë nevojë për t’i ushqyer dhe për t’ua ndërruar pelenat në intervale të rregullta, gjatë 24 orëve. Por e besueshme është që fëmija juaj së shpejti do të koordinohet me rutinën e rëndomtë familjare dhe do të flejë më shumë gjatë natës. Netët e pagjumë nuk do të zgjasin pa kufi. Por, të mos e gënjejmë veten! E sigurt është që prindërit e rinj do të duhet të heqin dorë nga netët pa brenga dhe nga fjetja kur u konvenon dhe sa u konvenon atyre siç kanë bërë në periudhën para ardhjes të anëtarit të ri. Tani ai ka prioritet në orarin familjar. Disa këshilla mund t’ju shërbejnë dhe t’ju ndihmojnë më lehtë të ballafaqoheni me situatën e re.

[Juѕт٠]

20. I porsalinduri dhe vitamina K
Vitamina K është e nevojshme për koagulimin e gjakut. Fëmijët më të mëdhenj dhe të rriturit zakonisht me vitaminë K furnizohen nëpërmjet baktereve në zorrët që e prodhojnë vitaminën dhe në sasi të caktuar nga ushqimi. Nëse nuk ka mjaftueshëm vitaminë K, prerje të vogla mund të sjellin deri te gjakosje që do të gjas më shumë se sa duhet dhe nga lëndime të vogla mund të krijohen hematome të mëdha. Gjakosja mund të shfaqet në vende të ndryshme të organizmit. Menjëherë pas lindjes bebet kanë shumë pak vitaminë K. Vitamina K nuk e kalon placentën, ndërsa zorrët pas lindjes janë sterile (nuk ka baktere të cilat do ta prodhojnë vitaminën K). Pas lindjes bebet pranojnë pak vitaminë K përmes qumështit të nënës. Të porsalindurit, gjatë javëve të para derisa bakteret e zorrëve nuk fillojnë ta prodhojnë, mund të kenë mungesë të vitaminës K. Qumështit të adaptuar i shtohet vitaminë K, kështu që fëmijët në ushqim artificial të kenë më shumë. Disa bebe kanë gjakosje tepër të rënda për shkak të mungesës së vitaminës K më të rënda janë gjakosjet në tru, që shkaktojnë dëmtim të përhershëm të trurit. Këto gjakosje emërtohen, sëmundje hemoragjike e të porsalindurit.

[Juѕт٠]

20. I porsalinduri dhe vitamina K
Vitamina K është e nevojshme për koagulimin e gjakut. Fëmijët më të mëdhenj dhe të rriturit zakonisht me vitaminë K furnizohen nëpërmjet baktereve në zorrët që e prodhojnë vitaminën dhe në sasi të caktuar nga ushqimi. Nëse nuk ka mjaftueshëm vitaminë K, prerje të vogla mund të sjellin deri te gjakosje që do të gjas më shumë se sa duhet dhe nga lëndime të vogla mund të krijohen hematome të mëdha. Gjakosja mund të shfaqet në vende të ndryshme të organizmit. Menjëherë pas lindjes bebet kanë shumë pak vitaminë K. Vitamina K nuk e kalon placentën, ndërsa zorrët pas lindjes janë sterile (nuk ka baktere të cilat do ta prodhojnë vitaminën K). Pas lindjes bebet pranojnë pak vitaminë K përmes qumështit të nënës. Të porsalindurit, gjatë javëve të para derisa bakteret e zorrëve nuk fillojnë ta prodhojnë, mund të kenë mungesë të vitaminës K. Qumështit të adaptuar i shtohet vitaminë K, kështu që fëmijët në ushqim artificial të kenë më shumë. Disa bebe kanë gjakosje tepër të rënda për shkak të mungesës së vitaminës K më të rënda janë gjakosjet në tru, që shkaktojnë dëmtim të përhershëm të trurit. Këto gjakosje emërtohen, sëmundje hemoragjike e të porsalindurit.

[Juѕт٠]

21. Infeksionet e sistemit urinar te fëmijët
Fëmija juaj ka infeksion të traktit urinar (ose shkurtimisht ITU), atëherë në urinë (e marrur në mënyrë korrekte) do të pwrfitohet rritje sinjifikante e baktereve. Përveç kësaj, janë prezent simptoma dhe shenja të caktuara që sugjerojnë në infeksion urinar. Infeksionet e sistemit urinar janë të shkaktuara nga bakteret. Bakteret hyjnë së pari në fshikëzën e urinës, duke u ngjitur nëpër uretër. Në përgjithësi, uretra është e mbrojtur, por nëse vrima e uretrës (ose te vajzat vulva) është e inflamuar, bakteret shumëzohen lehtë. Te një pjesë e fëmijëve deri tek infeksioni vjen për shkak të prezencës së anomalive të cilat e pengojnë rrjedhjen normale të urinës: anomali obstruktive ose refluks. Tek fëmija juaj, infeksioni mund të shkaktojë sëmundje dhe tregon tendencë për tu përsëritur. Tek një pjesë e fëmijëve me ITU, tek të cilët janë prezente anomali, ata duhet të trajtohen në mënyrë adekuate, që të pengohet dëmtimi i veshkave. Që të shihet a ekzistojnë anomali te fëmija juaj, është e nevojshme që të bëhet ekzaminim me të cilin do të shihen veshkat dhe trakti urinar siç është ultra zëri ose ndoshta edhe inçizime tjera.

[Juѕт٠]

22. Kariesi te foshnja
Kariesi i dhëmbit mund të shfaqet shumë herët, edhe në moshën e foshnjërisë (mes 6–12 muaj). Te foshnja më shpesh janë të përfshira katër dhëmbët e sipërm prerës (dhëmbët e përparmë). Te ato, karja e dhëmbit më shpesh është i shkaktuar me përdorimin e parregullt të bibironave dhe shisheve. Mund të mos jetë lehtë që të zbulohet se a ka foshnja karjes të dhëmbit. Zbulimi do të varet prej asaj se sa ka përparuar karjes dhe mund të manifestohet në këtë mënyrë: Paraqitja e një vije të bardhë përgjatë mishit të dhëmbëve është një shenjë fillestare. Tregon që ka ndodh demineralizimi i dhëmbit. Zakonisht kjo nuk hetohet nga prindërit. Paraqitja e një kurore të verdhë apo të kafenjtë rreth qafës së dhëmbit, që sugjeron se demineralizimi përparon kah kaviteti (zbrazëtirë në dhëmb). Dhëmb që ngjason në një mbetje të kafenjtë në të zezë flet për një karje të përparuar me paraqitje të kavitetit. Zakonisht janë të përfshirë katër prerësit e përparmë (dhëmbët e përparmë). Prerësit e poshtëm janë të përfshirë relativisht rrallë.

[Juѕт٠]

23. Kolapsi (sinkopa)
Kolapsi (sinkopa, alivanosja) është humbje e shkurtër e vetëdijes me kohëzgjatje prej disa sekondave ose minutave.
Sinkopa ndodh si rezultat i asaj që truri nuk ka oksigjen të mjaftueshëm. Shkaku shpeshherë nuk është i njohur. Mund të bëhet fjalë për njërën që vijon: Rënia e përnjëhershme e tensionit të gjakut mund të sjellë gjer te sinkopa. Ajo mund të jetë e provokuar gjatë ngritjes së shpejtë në pozitë të drejtë. Punë e mundimshme ose loja, posaçërisht nëse koha është e nxehtë. Frymëmarrja e shpejtuar (hiperventilacioni). Gjatë gjendjes së stresit dhe brengës i cili mund të veprojë në tensionin e gjakut. Si reaksion i ndaj ndonjë ilaçi. Kollitje e shprehur, dhembje gjatë urinimit ose lëvizje të dukshme të zorrëve. Zgjatjes ose lakimit të shpejtë të kokës mënjanë. Rënia e sheqerit në gjak (i shpeshtë te njerëzit me diabet). Alkool, marihuanë, kokainë. Shtypje e qafës (psh. Jaka e ashpër e ngushtë). Dhembje e fortë gjatë lëndimeve, frika. Probleme të zemrës, probleme me shtypjen e gjakut, sëmundje të ndryshme.
Sinkopa mund të ndodhë në cilën do moshë, por alivanosja për shkak të rrënjës së menjëhershme të tensionit së gjakut është më e shpeshtë te personat më të moshuar. Te fëmijët problemi më së shpeshti tejkalohet me rritjen.
Para se të alivanoset fëmija ndien dobësim ose dridhje, zbehet dhe mund të ankohet në ndjenjë të nxehtësisë, dhembje në bark ose çrregullime në të shikuarit.

[Juѕт٠]

24. Kolikë infantile

Në moshën mes 2 dhe 16 javë disa bebe kalojnë nëpër periudhën kur qajnë rregullisht dhe pa arsye të qartë. Këto kriza të qarjes zgjasin më së paku tre orë dhe zakonisht paraqiten vonë pasdite ose herët në mbrëmje. Duket sikur fëmija vuan nga dhimbje barku. Kjo dukuri njihet më emrin “kolikë” dhe shfaqet te rreth një e treta e të gjithë foshnjave. Zakonisht nuk ndihmon nëse e merrni fëmijën në dorë dhe mundoheni ta qetësoni duke e luhatur. Në rastet më të lehta shfaqen vetëm periudha kur fëmija është i shqetësuar. Shkaku për paraqitjen e kolikave nuk dihet, por ato kalojnë-pa tretman-pas disa javësh. Kolikat paraqiten prej dy deri katër javët e para të jetës dhe maksimumin e tyre e arrijnë rreth javës së gjashtë deri të tetën. Zakonisht foshnja duket e shëndoshë dhe e kënaqur, deri vonë pasdite apo herët në mbrëmje kur shfaqen simptomat që vijojnë: Bebja bën grimasa që tregojnë se diçka i dhemb. Fytyra i skuqet. I shtrin këmbët, duke treguar kështu se i dhemb barku. Qan zëshëm dhe e shqetësuar. Të qarët zgjat nga tre orë apo më shumë dhe nuk qetësohet. Më në fund fiton gazra ose zbrazje, kjo shfaqet më shpesh kur do të ndërpritet të qarët, por mund të jetë edhe koincidencë.
Epizodat kalojnë, asgjë e keqe nuk i ndodh bebes.

[Juѕт٠]

25. Kongjestia (ënjtësira) e sinuseve
Hunda ka shtatë vrima ashtërore të mbushura me ajër(sinuse), cilat ndihmojnë që ajri i cili kalon nga këtu, të ngrohet dhe laget. Kur fëmija ka ndezje të sinuseve ai ndjen se është i zënë, shtypje ose dhembje në fytyrë, në anën e sinusit të zënë, kollitje dhe sekrecion nga hunda. Kongjestia e sinuseve ndodh kur janë bllokuar vrimat e sinuseve në zbrazëtirat e hundës. Në atë rast sekrecioni normal nga sinuset nuk zbrazet, kështu që bëhet mbushja e tepërt dhe ndjenjë shtypëse. Zakonisht kjo paraqitet gjatë të ftohurit dhe shpeshherë është e përcjellë me temperaturë të lartë. Pa trajtim sinuset zakonisht hapen pas një jave. Komplikimi kryesor është nëse bëhet shumimi i baktereve në sinusin e bllokuar, duke shkaktuar infekcion (sinusitis). Në atë rast vjen deri te paraqitja e temperaturës së lartë, kurse dhembja rritet. Ndonjëherë lëkura mbi sinuset (rreth syrit ose faqeve) skuqet dhe gufon. Ky tip i sinusit duhet të mjekohet me antibiotikë. Infekcionet e përsëritura të sinuseve mund të shkaktojnë kollitje kronike. Sinusi kronik karakterizohet me kokëdhembje, sekrecion nga hunda, kollitje dhe opstrukcion të hundës (hunda e zënë, mbyllur).

[Juѕт٠]

26. Kontrolli i parë i bebes tuaj
Ju lindët një bebe të mrekullueshme. Numëruat 10 gishta të bukur, një hundë dhe të tjera. Fëmija duket pa të meta. Por, a është ashtu? Ndonjëherë pas pamjes ideale, prapë se prapë mund të fshihet problem shëndetësor. Para se ta lëshoni spitalin, mjekët do ta kontrollojnë beben tuaj dhe do të bëjnë teste dhe tretmane të caktuara. Me ta, do të sigurohen që fëmija është e shëndoshë dhe do të ndihmojnë që të mbetet ashtu.

[Juѕт٠]

27. Shtangimet (sulmet)
Shkaqet e shumta të cilat sjellin deri te ngacmimi i trurit mund të sjellin edhe deri te shtangimet. Për shembull, shtangime mund të ndodhin si rezultat i sasisë së ulët të sheqerit në gjak ose çrregullimi i disa përbërjeve normale në gjak. Shtangime mund të ndodhin si rezultat të dëmtimit traumatik të trurit infekcione, paraliza cerebrale, retardimi mental, tumore të trurit, hidrocefalus, anomali të trurit. Megjithate kur flitet për shtangimet që kanë burrim nga truri të ashtuquajtura konvulzione, më së shpeshti mendohet në sulme epileptike si dhe sulme të tjera të ngjajshme të epilepsisë. Epilepsia relativisht është sëmundje e shpeshtë. Sulmet febrile nuk duhet të ngatërrohen me epilepsinë. Këto sulme nuk janë të shkaktuara nga temperatura. Epilepsia manifestohet me forma të ndryshme të sulmeve, të cilat ndodhin si rezultat i ndryshimeve të trurit.

[Juѕт٠]

28. Laringobronkitisi
Laringobronkitisi është ndezja e fytit (laringiti) dhe gypave të frymëmarrjes (trakesë dhe bronkeve). Shkaktarët janë viruse të thjeshta, më së shpeshti virusi parainfluenca tip 1, e më rrallë mikoplazma pneumonie.
Klinikisht karakterizohet me frymëmarrje të vështirësuar të ajrit, kollitje dhe marrje të zërit. Te fëmijët më të rritur mund të paraqitet humbja e zërit, dhembje në fyt dhe kollitje e cila krahasohet me ulurimë të qenit. Ekziston mundësia që infekcioni të lëshohet në rrugët e poshtme të frymëmarrjes dhe të paraqitet frymëmarrje fishkëlluese e ndëgjueshme-opstrukcion. Në raste të rënda ka mundësi që të paraqiten çrregullime të sistemit kardiovaskular dhe sistemit nervor dhe dehidratacioni. Terapia përcillet në kushte spitalore. Me infusion intravenoz jepen lëngje, fëmija vendoset në oksigjen, laget ajri dhe jepen antibiotikë, ndonjëherë kortikosteroide. Antihistaminikët janë të kontraindikuar në raste më të vështira fëmija intubohet

[Juѕт٠]

29. Leucemia te fëmijët
Leuçemia te fëmijët është një lloj kanceri. Ai është kancer i qelizave të bardha. Qelizat e bardha krijohen në palcën ashtërore (pjesa e butë e e mesit të ashtit). Roli primar i tyre është që të luftojnë kundër infeksioneve. Kur fëmija është i sëmurë nga leukemia, palca ashtërore prodhon një numër të madh të qelizave abnormale të cilat i shtypin qelizat normale të gjakut. Kjo i vështirëson funksionet e gjakut. Nuk ka numër normal të qelizave të bardha të gjakut, për të luftuar me infeksionin. Pasi që gjatë leukemisë është çrregulluar edhe prodhimi i pllakave të gjakut (trombociteve) fëmijët kanë gjakosje nëpër lëkurë dhe në organet e brendshme. Leucemia e fëmijëve fillon në palcën ashtërore . Prej atje mund të përhapet edhe nëpër pjesët e tjera të organizmit. Nuk ekziston test special me anë të së cilit mund të bëhet zbulimi i hershëm i leucemisë. Ekzistojnë më tepër tipe të leuçemisë: Limfoblaste dhe jo limfoblaste. Në marrëdhënie me fillimin dhe rrjedhjen e sëmundjes ekzistojnë: Akute dhe Kronike.
Të gjitha moshat mund ta fitojnë leukeminë. Ky është lloji më i shpeshtë i kancerit, te fëmijet. Te raca e bardhë është më e shpeshtë, në krahasim me racat e tjera. Njësoj sëmuren edhe djemtë edhe vajzat. Më së shpeshti paraqitet në moshën 2-8 vjeçare.

[Juѕт٠]

30. Pneumonia
Pneumonia është ndezje e mushkërive të bardha (është prekur parenhimi i mushkërive, alveolet dhe septave interalveolare). Paraqitet shpesh te fëmijët. Sipas OBSH (Organizat Botërore Shëndetësore1988) klasifikimi është bazuar në tre kriteriume: anatomike, etiologjike dhe funkcionale, në bazë të pasqyrës klinike. Forma e butë te të cilët është prezente kollitja ose frymëmarrja e vështirësuar, numri i respiracioneve është normal për moshën. Forma mesatare – prezenca e kollitjes, frymëmarrja e shpejtësuar (tahipnea), pa tërheqjen e hapsirave ndër dhe mes brinjëve (tirazh). Forma e rëndë – kemi kollitje, tahipne, tirazh, por nuk ka mavijosje (cianozë) fëmija mund të pijë lëngje. Forma shumë e rëndë – prezenca e kollitjes, frymëmarrja e vështirësuar (dispnea), tirazh, cianoza, pranimi i lëngjeve është i vështirësuar. Pneumonia neonatale – pneumonia tek foshnjet, frekuenca e frymëmarrjes është më e madhe se 60/min, është i pranishëm tirazhi dhe ekspiracioni i dëgjueshëm (frymëmarrje e përmbledhur). Shpesh shkaktarë janë viruset–virusi respirator sinciciel (VRS) te fëmijët 10 muajsh deri në 2,5 vjet, te fëmijët prej 5 muajsh deri 5 vjeç – adenovirusi dhe te fëmijët më të moshuar influenca dhe parainfluenca.

[Juѕт٠]

31. Puberteti
Puberteti është koha kur nën ndikimin e hormoneve, trupi i vajzave dhe i djemve ndryshon dhe piqet. Fëmija juaj do piqet prej fëmije në grua gjegjësisht burrë. Zakonisht, te vajzat fillon më herët se sa te meshkujt. Ekziston një diapazon i gjerë i moshës kur mund të fillojë. Te vajzat më shpesh fillon mes 9-13 vjet. Te djemtë mes 10 dhe 16 vjet. Më shpesh fillon në të njëjtën kohë siç ka ndodhur te prindërit. Puberteti mund të zgjas e dhe deri 8 vjet. Te disa njerëz mbaron më herët. Te të tjerë rrjedh më ngadalë. Nëse jeni të brengosur rreth ndryshimeve nëpër të cilat kalon fëmija juaj. Nëse mendoni se herët shfaqen këto ndryshime apo se shfaqen me vonesë.
Cilat ndryshime priten te vajzat?
Zakonisht në fillim rriten gjinjtë
Pastaj i fiton menstruacionet e para dhe fillon cikli menstrual. Zakonisht kjo ndodh, gjatë 2 viteve pasi kanë filluar të rriten gjinjtë
Paraqiten qime në pjesën pubike (pjesën mes këmbëve) dhe nën sqetulla
Lëkura bëhet më e yndyrshme. Paraqiten puçrra (akne).
Era e trupit bëhet më e fortë
Fillon të fitojë në peshë, sidomos rreth kofshëve.
Fillon me shpejtësi të rritet në lartësi
Cilat ndryshime priten te djemtë?
Rritet penisi dhe testiset (herdhet). Zakonisht ky është ndryshimi i parë
Zëri trashet
Rritet në lartësi. I zgjerohen supet
Bëhet leshator në duar, fytyrë, këmbë dhe në pjesën pubike (pjesën mes këmbëve)
Lëkura bëhet më e yndyrshme. Mund t’i shfaqen puçrra (akne)
Era e trupit intensifikohet
Fillon të fitojë në peshë

[Juѕт٠]

32. Refluksi vezikoureteral
Te vajza juaj tre vjeçare është diagnostikuar infeksion urinar dhe mjeku juaj dyshon se ka refluks vezikoureteral. Nëpër kokë kalojnë më shumë pyetje, për të cilat kërkoni përgjigje. Për çfarë anomalie bëhet fjalë, si është rrjedha dhe tretmani, ç’mund të bëhet që të korigjohet? Urina krijohet në veshka, dhe prej atje përmes kanaleve të quajtura ureterë drenazhohet në fshikëzën e urinës. Kur mbushet fshikëza, fitojmë senzacion për urinim: fshikëza kontraktohet, ndërsa sfinkteri i jashtëm i uretrës (kanal përmes të cilit urina hudhet jashtë nga fshikëza) relaksohet dhe urina hudhet jashtë. Refluksi vezikoureteral shfaqet kur gjatë kontraktimit të fshikëzës urina në vend që të hudhet jashtë përmes uretrës, kthehet prapa përmes ureterëve në veshka. Urina shkon nëpër rrugë të gabuar.

[Juѕт٠]

33. Sindroma nefrotike
Ç’ndodh me veshkat dhe me organizmin te sindroma nefotrike?
Funksioni kryesor i veshkave është që t’i filtrojnë produktet hedhëse përfundimtare që krijohen gjatë metabolizmit, nga gjaku në urinë. Kjo realizohet në atë mënyrë që gjaku qarkullon në veshka nëpër një rrjetë kapilarësh (enët më të imta të gjakut), që lejojnë filtrim të ujit dhe molekulave të imta, por nuk lejojnë të humbasin molekulat e mëdha, siç janë proteinat. Mund të thuhet se veshkat punojnë si një sitë. Te sindroma nefrotike, si rezultat i inflamacionit, vrimat e “sitës” bëhen më të mëdha, dhe nëpër to nga gjaku në urinë kalojnë proteinat, dhe kjo, së pari ato me masë molekulare më të vogël, siç janë albuminat. Albuminat paraqesin pjesë përbërëse të rëndësishme të gjakut. Njëri nga funksionet e tyre është ta mbajnë ujin të mos kalojë përmes kapilarëve në indet përreth. Kur niveli i albuminave në gjak është shumë i ulët (si rezultat i asaj se humben me urinën, siç është rast te sindroma nefrotike), uji del nga kapilaret, akumulohet në indet përreth dhe shkakton të ënjtura, që paraqesin karakteristikë kryesore e sindromës nefrotike. Veshkat duke u përpjekur ta kompensojnë humbjen e albuminave përmes urinës, e mbajnë kripën më shumë se zakonisht dhe me këtë të ënjturat potencohen.

[Juѕт٠]

34. Cirkumcizioni
Nën cirkumcizion nënkuptojmë ndërhyrje kirurgjike me të cilën hiqet lafsha që e mbulon majën e penisit.
Shumica e shoqatave të pediatërve duke e përfshirë edhe Akademinë Amerikane për Pediatri nuk e rekomandojnë cirkumcizionin si rutinë. Rekomandimi i tyre është që vendimin për cirkumcizion ta sjellin prindërit. Shkaqet që vijojnë mund të ndikojnë në vendimin për cirkumcizion.

[Juѕт٠]

35. Temperatura e lartë

Temperatura e lartë është simptomë e shpeshtë në fëmijëri, e cila te prindër pa edukatë mjekësore dhe pa eksperiencë të mjaftueshme shpesh shkakton stres dhe reakcion paniku.
Temperatura trupore normale është 37 0C. Gjatë ditës mund të fluktuojë nga 36.10 C në mëngjes deri 380C vonë pasdite, por fëmija është në gjendje të mirë shëndetësore dhe është i disponuar. Në përgjithësi, llogaritet se temperatura është e lartë nëse temperatura rektale (në pasdalje) është mbi 38°C, orale (në gojë) mbi 37.8°C ose aksilare (nën sqetulla) mbi 37.2°C. Termometri më i sigurtë është elektroniku, ai është më i lehtë për përdorim, por më i shtrenjtë. Më shpesh përdoret termomteri prej qelqi me zhivë, i cili është edhe më i lirë. Mund të përdoret për matje të temperaturës aksilare, por edhe rektale dhe orale. Para çdo përdorimi, është e rëndësishme që të shkundet zhiva, ashtu që vija e zhivës të bie nën 370 C. Pas çdo përdorimi lajeni me ujë dhe e thani. E rruani në vend të sigurtë larg fëmijëve, në këllëf që të mbrohet nga thyerja.
Zakonisht temperatura nuk është e rrezikshme, as që mund t’i bëj keq fëmijës me përjashtim kur është e lartë (mbi 41.10), kur mund të ketë efekte të padëshirueshme mbi funksionin e trurit. Në fakt, temperatura e lartë gjatë infeksioneve është e dobishme për organizmin. Në kushte të temperaturës së lartë, mikroorganizmat (shkaktarët e infeksioneve) shumëzohen më ngadalë, dhe krijojnë më pak produkte toksike.

[Juѕт٠]

35. Temperatura e lartë

Temperatura e lartë është simptomë e shpeshtë në fëmijëri, e cila te prindër pa edukatë mjekësore dhe pa eksperiencë të mjaftueshme shpesh shkakton stres dhe reakcion paniku.
Temperatura trupore normale është 37 0C. Gjatë ditës mund të fluktuojë nga 36.10 C në mëngjes deri 380C vonë pasdite, por fëmija është në gjendje të mirë shëndetësore dhe është i disponuar. Në përgjithësi, llogaritet se temperatura është e lartë nëse temperatura rektale (në pasdalje) është mbi 38°C, orale (në gojë) mbi 37.8°C ose aksilare (nën sqetulla) mbi 37.2°C. Termometri më i sigurtë është elektroniku, ai është më i lehtë për përdorim, por më i shtrenjtë. Më shpesh përdoret termomteri prej qelqi me zhivë, i cili është edhe më i lirë. Mund të përdoret për matje të temperaturës aksilare, por edhe rektale dhe orale. Para çdo përdorimi, është e rëndësishme që të shkundet zhiva, ashtu që vija e zhivës të bie nën 370 C. Pas çdo përdorimi lajeni me ujë dhe e thani. E rruani në vend të sigurtë larg fëmijëve, në këllëf që të mbrohet nga thyerja.
Zakonisht temperatura nuk është e rrezikshme, as që mund t’i bëj keq fëmijës me përjashtim kur është e lartë (mbi 41.10), kur mund të ketë efekte të padëshirueshme mbi funksionin e trurit. Në fakt, temperatura e lartë gjatë infeksioneve është e dobishme për organizmin. Në kushte të temperaturës së lartë, mikroorganizmat (shkaktarët e infeksioneve) shumëzohen më ngadalë, dhe krijojnë më pak produkte toksike.

[Juѕт٠]

36. Thithja e gishtit
Thithja e gishtave është një gjë normale nëse bëhet fjalë për foshnjë. Shumica e fëmijëve e humbin këtë shprehi diku mes vitit të 2-4. Deri në shtatë vjet zakonisht nuk ka efekte negative të përhershme te dhëmbët, pasi që bëhet fjalë për dhëmbët e parë, të qumështit, të cilët sidoqoftë do të ndërrohen. Nëse thithja vazhdon edhe pas vitit të shtatë, pasi do dalin dhëmbët e përhershëm, do të shfaqen probleme me dhëmbët. Lëkura e gishtit që thithet, nën ndikimin e pështymës, mund të lëndohet dhe të jetë derë e hapur për infektime. Duke i prekur sendet e ndryshme e pastaj duke e futur gishtin në gojë mund të futen mikroorganizma të ndryshëm, disa prej tyre të aftë të shkaktojnë sëmundje. Thithja e tepërt e gishtit të madh mund të sjell deri te deformimi i qiellzës dhe i dhëmbëve, duke e ndryshuar nivelin e dhëmbëve (kafshimin). Qiellëza bëhet e lartë, kafshimi i parregullt, pasi që dhëmbët e sipërm dalin përpara dhe jashtë. Te disa fëmijë formulimi i disa tingujve është i çrregulluar.

[Juѕт٠]

37. Shendeti i tepert te fëmijët
Trashësia përkufizohet si prezencë e tepërt e dhjamit. Fëmija i trashë ka më shumë ind dhjamor, sesa që përputhen për moshën. Trashësia shpesh është karakteristikë familjare. Prindërit e trashë është e mundshme të kenë fëmijë të trashë. Kjo është rezultat i kombinimit të faktorëve të trashëgimisë dhe mënyrës jo të shëndetshëm të ushqimit dhe të jetesës, me mungesë të aktivitetit fizik. Ndonjëherë trashësia është e shkaktuar nga shkaqe mjekësore (sëmundje) ose si rezultat i ndikimit të disa barërave. Çfarë problemesh mund të shkaktojë trashësia?
Trashësia mund të sjell deri te astma dhe deri në apne në gjumë. Mund të sjell deri në sëmundje të zemrës, sëmundje të sheqerit, tension të lartë, pikë në tru dhe kancer.
Fëmijët e trashë mund të jenë të përqeshur dhe të larguar nga shoqëria. Fëmijët e trashë janë me rrezik më të madh për depresion.

[Sponsored content]