Vikingët

[Juѕт٠]

Vikingët

Vikinget jane nga skandinavia (pjesa veriore e Evropes) jane hulumtues trima, tregtarë, dhe piratët të cilët kontrolluan dhe kolonizuan zonat e gjera të Evropës nga fundi i shekullit te 8 dhe ne fillim të shekullit të njëmbëdhjetë. Kane përdorur anijet e tyre te gjata për të udhëtuar deri në lindje të Konstandinopojës dhe lumit Vollga në Rusi, dhe deri në perëndim, si Islanda, Grenlandë, dhe Newfoundland (Kanada e sotme). Kjo periudhë e zgjerimit te Vikingeve është e njohur si Epoka Viking, dhe formon një pjesë të madhe të historisë mesjetare të Skandinavis, Britanis, Irlandes dhe pjesen tjetër te Evropës në përgjithësi.

Fjala “Viking” shfaqet në disa gurë Rune gjetur në Skandinavi. Në sagas Icelanders ', Viking i referohet një ekspeditë jashtë vendit (Old Viking skandinav fara í "për të shkuar në një ekspeditë"), dhe víkingr, një marinar apo luftëtar marrë pjesë në një ekspeditë të tillë. Në anglishten e Vjetër, duket "wicing" fjalën e parë në poemë anglo-saksone, "Widsith", e cila ndoshta daton nga shekulli 9. Në anglishten e vjeter, dhe në shkrimet e Ademit von Bremen, termi i referohet një pirati, dhe nuk është një emër për një populli apo një kulturë në përgjithësi. Pavarësisht nga origjina e saj është e mundur, fjala është përdorur më shumë si një folje se sa një emër, dhe i referohet një aktiviteti dhe jo një grupi i veçantë i individëve. Gjatë shekullit të 20-të, kuptimi i termit është zgjeruar për t'iu referuar jo vetëm për të Raiders, trima apo drejtuesit, por për t'iu referuar popullsisë skandinave në përgjithësi. Si një mbiemër, fjala është përdorur në shprehje të tilla si "moshë Viking", "Viking kulturë", "Viking koloni", etj, në përgjithësi duke iu referuar Skandinavis mesjetare. Para popullsisë krishtere skandinave është referuar edhe si norvegjez, edhe pse ky term është aplikuar për gjithë civilizimin e Vjetër-skandinav që flet vetë në gjuhën e tanishme skandinave. Termi Viking është aplikuar për njerëzit që shkonin në Viking ekspedita, qoftë për bastisje apo lidhje tregtare.

[Juѕт٠]

Termi Varangians bënë paraqitjen e saj të parë në Bizantin, ku ajo u prezantua të caktojë një funksion. Në Rusi ishte zgjeruar për të aplikuar për luftëtarët ardhshem skandinav si dhe nga Konstandinopoja. Në burimet bizantine Varangians janë përmendur të parë në 1034, si një garnizon në me termë trak. Al Biruni gjeograf i Persis ka përmendur Detin Baltik si Deti Varangian dhe specifikon Varangians si një vendbanim njerëzish në brigjet e saj. Përdorimi i parë i datueshëm i fjalës në literaturë skandinave duket nga Einarr Skulason në 1153. Sipas islandezeve Njalssaga nga shekulli 13-të, institucioni i Gardës Varangian u krijua nga 1000. Në kronikë ruse fillore Varangian është përdorur si një term i përgjithshëm për vendet gjermanike në brigjet e detit Baltik që ka jetuar gjithashtu në perëndim . Væringjar fjala vetë është konsideruar në Skandinavi si e Vjetër origjinë skandinave, ka lidhje me Færgenga anglisht Vjetër (fjalë për fjalë, një ekspeditë-kalimtar). Periudha nga sulmet më të hershme të shënuara në 790 deri Pushtimin Norman te Anglisë në 1066 është i njohur zakonisht si Age Viking të historisë skandinave. Normanet, megjithatë, zbriten nga Vikingët daneze që u është dhënë zonat në Francën veriore - Dukatit e Normandisë - në shekullin e 8. Në këtë drejtim, pasardhës të vikingëve vazhduan të kenë një ndikim në Evropën veriore. Gjithashtu, King Harold Godwinson, , mbret i Anglisë i cili u vra gjatë pushtimit Norman në 1066, kishin paraardhësit daneze. Shumë nga mbretërit mesjetar te Norvegjisë dhe Danimarkës u martuan me familje mbretërore angleze dhe skoceze.

Gjeografikisht, një "Mosha Viking" mund të caktohet jo vetëm në tokat skandinave (Danimarkë moderne, Norvegjia dhe Suedia), por edhe të territoreve nën dominimin e Veriut germane, kryesisht ligje daneze, që dikur ishte Mbretëria Northumbria, pjesë e Mercias, dhe Lindja e Anglia . Vikinget hapen rrugën e tokave të reja në veri, perëndim dhe në lindje, duke rezultuar në themelet e vendbanimeve të pavarur në Shetland, Orkney, dhe Ishujt Faroe, Island, Grenlandë dhe L'Anse aux Meadows, një jetëshkurtër zgjidhje në Tokë, rreth 1000 pas Krishtit . Shumë prej këtyre tokave, veçanërisht ne Grenlandë dhe Island, mund të ketë qenë zbuluar fillimisht nga detarë në lulëzim. Vikingët kaluan neper Atlantike të Veriut, duke arritur në jug të Afrikës Veriore dhe në lindje të Rusisë, Konstandinopojës dhe në lindje te mesme, si plaçkitësit, tregtarët, kolonistët, dhe mercenarë. Vikingët në Leif Eriksson, trashëgimtar të Erikut te Kuq, arritën në Amerikën e Veriut, dhe ngriti një vendbanim jetëshkurtër në zgjidhjen e sotme L'Anse aux Meadows, Newfoundland dhe Labrador, Kanada.

[Juѕт٠]

Motivet dhe ngarjet zgjerojn një temë te debatit te shumtë në historinë nordike. Një teori e zakonshme vendos se popullsia skandinav ka pasur ne ritje nje potencial bujqësor nga vendi i tyre skandinave. Për një popullsi bregdetare me teknologji superiore detare, ka kuptim per tu zgjeruar jashtë. Megjithatë, kjo teori ka pak për të shpjeguar se pse duhet të theksohet se bastisjen e detit ishte më e lehtë se sa duke hapur zona të mëdha të pyjeve dhe kullotave për fermë në një rajon me një sezon të kufizuar në rritje. Nuk ka rritje të tilla në popullsi apo rënie në prodhimin bujqësor. Një shpjegim është se Vikingët shfrytëzuan një moment dobësie në rajonet përreth. Mungesa e opozitës të organizuar detare në të gjithë Evropën Perëndimore i lejohet Vikingeve me anijet e tyre të udhëtojnë lirisht, ku bastisjet dhe tregtia eshte si mundësi e lejuar. Rënia në perfitim të rrugëve tregtare të vjetra mund të ketë luajtur një rol. Mardheniet tregtare midis evropes dhe azise ishin te keqija pas rrezimit te perandoris romake. Gjithashtu ekspansioni islamit gjat shek. te 7 ne Evrope ishin te pamundura lidhjet me evropen perendimore. Mardheniet tregtare ne detin mesdhe ishin te nivelit me te ulet gjate asaj kohe. Pas një periudhe të lulëzuar te tregtisë , krishterimi ishte një fillim dhe prania e saj ishte në rritje në Skandinavi, dhe me rritjen e autoritetit të centralizuar dhe zhvillimin e sistemeve më të fuqishme të mbrojtjes bregdetare, bastisjet e Vikingeve u bëne shumë te rrezikshme dhe më pak fitimprurëse.

Njohuritë tona mbi armët dhe forca të blinduara të moshës Viking është i bazuar në gjerat relativisht te rralla arkeologjike, përfaqësime te pikturave, dhe deri diku në llogaritë në sagas skandinave dhe ligjet norvegjeze të regjistruar në shekullin e 13-të. Sipas zakonit, të gjithë njerëzit e lirë norvegjez u kërkohet të kene armën e tyre, si dhe lejohet që ta mbajnë ata në çdo kohë. Këto armë ishin gjithashtu tregues i një statusi social . Nje Viking i pasur do të ketë një ansambël të plotë të një helmete, mburoj, këmisha chainmail dhe shpat. Një tipik Bondi (lirë), ishte më shumë gjasa për të luftuar me një shtizë e mburojë, dhe mban gjithashtu një seax si një thikë e shërbimeve krah për krah. Harqet u përdorën në fazat e hapjes së betejave ne tokë dhe në det, por priren të jenë më pak të konsiderueshme si "e ndershme" sesa një armë dore. Vikingët ishin relativisht të pazakontë për kohën në përdorimin e akseve si armë kryesore ne një betejë .

Shumica dërrmuese e mbishkrimeve runik nga periudha Viking vijnë nga Suedia dhe data nga shekulli i njëmbëdhjetë. Shumë njerëz në Skandinavi kan emrat e pjesëmarrësve në Viking ekspedita, të tilla si "runestone" Kjula që tregon për luftë të gjerë në Evropën Perëndimore dhe "runestone" Turinge që tregon për një "warband" në Evropën Lindore. "Runestones" te tjera përmend njerëzve që vdiqen në Viking ekspedita. Midis tyre janë rreth 25 runestones Ingvar në qarkun Mälardalen e Suedisë, e ndërtuar për të përkujtuar anëtarët e një ekspedite katastrofale te pranishëm në Rusi në fillim të shekullit të 11-të. "Runestones" janë burime të rëndësishme në studimin e shoqërisë skandinav dhe mesjetare te hershme ne Skandinavi. "Runestones" dëshmojnë për Voyages në vende të tilla si Bath, Greqi, Khwaresm, Jeruzalem, Italia (si Langobardland), Londër, Serkland (dmth. botën myslimane), Angli, dhe vende të ndryshme në Evropën Lindore.

[Juѕт٠]

Fjala Viking shfaqet në disa "runestones" te gjetura në Skandinavi, si dhe ne to ka informacionie mbi fene e tyre, faqet e varrimit japin informacion mbi strukturën shoqërore. Artikujt e varrosur me te vdekurit japin disa tregues për atë që është konsideruar e rëndësishme që të zotërojnë në pasjete. Ka qenë dy klasa të dallueshme prej anijeve Viking: longship (ndonjëherë i quajtur gabimisht "drakkar", një korrupsion i "Dragon" në norvegjez) dhe knarr. Longship (anije e gjate) , të destinuara për luftë dhe eksplorimit, ishte projektuar për shpejtësi dhe gatishmërinë, dhe ishte i pajisur me derrasa lundruese për të plotësuar lundrim, si dhe duke e bërë atë të aftë për të lundruar në mënyrë të pavarur nga drejtimi i erës. Longship kishte një lëvore të gjatë dhe të ngushta, si edhe një projekt të cekët, në mënyrë që të lehtësojë landings dhe vendosjen e trupave në ujë të cekët. Knarr ishte kushtuar një anije tregtare ndërtuar për të mbajtur mallra. Ajo ishte projektuar me një trup i anijes më të gjerë, projekt të thellë dhe numri i kufizuar i derrasave per lundrim (përdorur kryesisht për manovrim në portet dhe situata të ngjashme). Një risi ishte Viking beitass, një kuvertë e ngritur për lundrim që lejohen të lundrojnë anijet e tyre në mënyrë efektive kundër erës. Longships janë përdorur gjerësisht nga Leidang, flotës skandinave mbrojtjes. Termi "anije Viking" ka hyrë në përdorim të përbashkët, por, ndoshta për shkak të shoqatave të saj romantike.

Në Roskilde janë të ruajtur mirë eshtrat e pese anijeve, zbuluar nga Roskilde fiord afër në fund të viteve 1960. Anija u prish aty në shekullin e 11 dhe bllokojnë një kanal navigacioni, duke mbrojtur qytetin, i cili atëherë ishte kryeqyteti danez, nga sulmi i lindur në det. Këto pesë anije paraqesin dy klasa të dallueshme të anijeve Viking, longship dhe knarr. Mbetjet e këtyre anijeve mund të gjenden në shfaqje në Muzeun Viking Ship në Roskilde. Studimet e diversitetit gjenetik ofrojnë disa tregues të origjinës dhe zgjerimin e popullsisë Viking. I1 Haplogroup (përcaktuar nga shënuesit të veçanta gjenetike në Y-chomosome) është referuar disa herë si "Viking haplogroup". Ky mutacion ndodh me frekuencë më të madhe në mesin e meshkujve skandinav: 35 për qind në Norvegji, Danimarkë dhe Suedi, dhe peaking në 40 për qind brenda Finlandë perëndimore. Kjo është gjithashtu e zakonshme pranë Baltikut dhe Veriut te brigjeve jugore të Detit të zi, dhe pastaj rradhazi ulet më tej gjeografikisht jug. Studimet gjenetike në Ishujt Britanik i Y-DNA Haplogroup R1a1, eshte parë edhe nëpër Skandinavi, kanë treguar se Vikingët u vendosën në Ishujt Britanik si dhe filluan bastisjet atje. Të dyja studimet mashkull dhe femër me origjinë tregojnë dëshmi me origjinë norvegjeze në zonat më të afërt në Skandinavi, të tilla si Shetland dhe Ishujt Orknei. Banorët e tokave më larg tregojnë origjinën më skandinavet në linjat e kromozomin Y mashkull.

[Juѕт٠]

Një studim i specializuar në Liverpul treguan mbiemrin e shënuar te trashëgimisë skandinave, deri në 50 për qind e meshkujve që i përkisnin familjeve origjinale, ata që kanë jetuar aty para viteve të industrializimit dhe zgjerimin te popullsisë. Përqindje e lartë e trashëgimisë skandinave - zbuluan përmes nënshkrimeve haplotype R1a1 - u gjetën gjithashtu në mesin e meshkujve në Wirral dhe West Lancashire. Kjo ishte e ngjashme me përqindjen e trashëgimisë skandinave e gjetur midis meshkujve në Ishujt Orkney. Hulumtimet e fundit ka zbuluar se luftëtaret Somerled skocez, që u çuan nga vikingët e Skocisë dhe është paraardhës i klanit, Donald, ishte vetë Viking me prejardhje - një anëtar i Haplogroup R1a1. Në Angli Mosha Viking filloi në mënyrë dramatike më 8 qershor 793, kur Norsemen shkatërruar Abbey në ishullin e Lindisfarne. Shkatërrimin e ishullit të Shenjtë Northumbria i tronditi dhe alarmoi gjykatat mbretërore të Evropës për praninë e Vikingeve. "Asnjëherë më parë nuk ka patur një mizori të tillë," deklaroi dijetari Northumbrian, Alcuin e York-ut. Më shumë se çdo ngjarje të tjera të vetme, sulmi në Lindisfarne demonizoi perceptimin e vikingëve për dymbëdhjetë shekuj të ardhshëm. Sfidat e parë të anti-Viking ndjenjat në Britani dolën në shekullin e 17.

Deri në shekullin e 19 Mbretëreshëa Viktoria, beri perceptimet publike në Britani të vazhdueshme për të portretizuar vikingët si te dhunshem dhe te etur për gjak. Kronikat mesjetar ne Angli kishin portretizuar gjithnjë si te pangopur "ujq midis deleve". Ndikimi 200-vjeçare Viking në historinë evropiane është e mbushur me tregime për plaçkitje dhe kolonizimin, dhe shumica e këtyre kronikave erdhi nga dëshmitarët perëndimore dhe pasardhësit e tyre. Më pak të zakonshme, megjithëse po aq të rëndësishme, janë Viking kronika që filloi në lindje, duke përfshirë Nestor kronika, kronika Novgorod, Ibn lutem Kronikave, Ibn Ruslan Kronikave, dhe shumë të shkurtër përmend nga peshkopi Fosio nga sulmi i parë i madh për Perandorinë Bizantine . Kronikanet tjera të Viking histori përfshijnë Ademit e Bremenit. Në vitin 991, Beteja e Maldon mes Raiders Viking dhe banorët e qytetit të Maldon në Essex, Angli u përkujtua me një vjershë me të njëjtin emër. Vikingët u përshkruan shpesh me helmetat me krahë dhe në veshje të tjera të marra nga lashtësia klasike, sidomos në pamje të perëndive skandinave. Kjo është bërë me qëllim për të legjitimuar Vikingët dhe mitologjin e tyre duke i shoqëruar me botën klasike e cila kishte qenë gjatë idealizuar në kulturën evropiane.

[Sponsored content]